Verwerking
Stap 2
Zeker weer last van je hormonen?
Even herhalen:
Opdracht 1 Hormonen
Bestudeer de theorie uit de Kennisbank:
KB: De hormonale regeling van de voortplanting
De mannelijke geslachtshormonen zorgen voor de aanleg van de primaire geslachtskenmerken tijdens de ontwikkeling in de baarmoeder.
De geslachtshormonen zorgen ook voor de secundaire geslachtskenmerken in de puberteit en de aanmaak van sperma.
Werking LH en FSH
In de hypofyse worden twee geslachtshormonen gemaakt, namelijk het follikel stimulerend hormoon (FSH) en het luteïniserend hormoon (LH).
FSH stimuleert de aanmaak van zaadcellen in de teelbal.
LH zorgt ervoor dat cellen in de teelbal het mannelijk geslachtshormoon testosteron gaan maken. Testosteron kan op zijn beurt de aanmaak van FSH en LH remmen. Testosteron gaat dus (via de remming van FSH en LH) zijn eigen vorming tegen. Dit noem je een negatieve terugkoppeling.
Ook bij vrouwen wordt de productie van de geslachtshormonen beïnvloed door FSH en LH.
FSH en LH hebben beiden invloed op de menstruatiecyclus.
Samen met de follikels en de gele lichamen zorgen FSH en LH voor de opbouw en afbraak van het baarmoederslijmvlies en voor de ovulatie. Een ingewikkeld proces dat zich steeds herhaalt.
Tenzij de vrouw zanger wordt …
En dan nu verder met nieuwe informatie:
Opdracht 2 Menstruatiecyclus
Bekijk het volgende videofragment:
Video: Ovulatie
Video: De menstruatiecyclus
En bestudeer de menstruatiecyclus: www.bioplek.org
FSH stimuleert de rijping van follikels in de eierstok.
LH beïnvloedt de verdere rijping van de follikels en de ovulatie.
Daarna houdt LH de rest van het follikel (het gele lichaam) enige tijd in stand. |
De eierstokken zelf maken twee andere hormonen:
- Oestrogeen: dit hormoon zorgt voor de secundaire geslachtskenmerken.
Oestrogeen zorgt voor de ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies.
Oestrogeen stimuleert de hypofyse tot een verhoogde afgifte van FSH en LH.
Een positieve terugkoppeling dus!
- Progesteron: dit hormoon wordt na de eisprong door het geel lichaam aangemaakt.
Het zorgt voor de verdere ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies en de baarmoederspieren.
- Een dertigjarige vrouw moet door een operatie baarmoeder, eileiders en eierstokken missen.
Welk hormoon of welke hormonen worden nog geproduceerd door deze vrouw?
- Neem de onderstaande tabel over en vul het juiste begrip in bij de omschrijving.
Kies uit:
negatieve terugkoppeling - LH - oestrogeen - FSH - progesteron - gele lichaam
| ... |
Hormoon dat in de hypofyse wordt geproduceerd en zorgt voor de rijping van de eicel in de follikel. |
| ... |
Hormoon dat in de hypofyse wordt geproduceerd en de eisprong veroorzaakt. |
| ... |
Vrouwelijke hormonen die de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken stimuleren. |
| ... |
Hormoon dat de groei van het baarmoederslijmvlies stimuleerd. |
| ... |
Blijft over na de ovulatie en gaat vervolgens progesteron produceren. |
| ... |
Een toename van het effect werkt remmend op de productie van de veroorzaker. |
Opdracht 3 In schema
Download hier de kaartjes. Print en knip ze uit.
Leg deze kaartjes zo voor je neer op een A3, dat je de terugkoppelmechanismen van de geslachtshormonen duidelijk kunt uitleggen aan een medeleerling.
Trek pijlen zodat de terugkoppeling ook zonder jouw uitleg duidelijk is.
Doe dit zowel voor de regeling van de mannelijke als de vrouwelijke geslachtshormonen.
Leg aan een medeleerling jouw schema uit en vergelijk het met zijn/haar schema.
Kijk het schema na met behulp van Binas/Biodata. Vul eventueel de schema’s aan.
Maak een kopie voor elkaar van het meest duidelijke schema.
Noteer meteen de tabellen/figuren die bij dit onderwerp passen.
Stap 3
Simulatie negatieve terugkoppeling
Je gaat in deze opdracht de negatieve terugkoppeling van hormonen verduidelijken.
Je werkt met de gehele klas.
Benodigdheden:
- Kaartjes met rollen
- Witte ballon (follikel)
- Erwten/bonen (eicellen)
- Prepareernaald (ovulatie)
- Gele ballonnen (geel lichaam)
- Rode kleurstof (baarmoederslijmvlies)
- Groot bekerglas (baarmoeder)
- Zeef
De docent verdeelt de rollen over de leerlingen in de klas.
Je krijgt een rol als orgaan van een vrouw (hypofyse, eierstok en baarmoeder) of als hormoon (FSH, LH, oestrogeen en progesteron).
De wisselende concentratie van hormonen beeld je uit door meer of minder hard te roepen.
De simulatie eindigt wanneer de menstruatie optreedt en dat laten jullie luid horen!
Stel dat je de simulatie nog een keer gaat uitvoeren als een eicel wèl wordt bevrucht.
Wat zou er dan veranderen?
Antwoorden Verwerking
Stap 2
Opdracht 2 Menstruatiecyclus
- FSH en LH.
-
| FSH |
Hormoon dat in de hypofyse wordt geproduceerd en zorgt voor de rijping van de eicel in de follikel. |
| LH |
Hormoon dat in de hypofyse wordt geproduceerd en de eisprong veroorzaakt. |
| oestrogeen |
Vrouwelijke hormonen die de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken stimuleren. |
| progesteron |
Hormoon dat de groei van het baarmoederslijmvlies stimuleerd. |
| gele lichaam |
Blijft over na de ovulatie en gaat vervolgens progesteron produceren. |
| negatieve terugkoppeling |
Een toename van het effect werkt remmend op de productie van de veroorzaker. |
Stap 3
Wanneer een eicel wordt bevrucht blijft het gele lichaam bestaan.
Het progesteron houdt nu het baarmoederslijmvlies in stand en er vindt geen menstruatie plaats.
Ook blijft het FSH geremd en kan er geen nieuwe follikel gaan rijpen.
Langzaam wordt de productie van progesteron overgenomen door de placenta en verdwijnt het gele lichaam.
