Rusland
Vooraf
Territoriale conflicten in de Russische Federatie
Ook deze opdracht gaat over de Russische Federatie. Je leerde al dat het grootste land ter wereld bestaat uit verschillende gebieden en volken met eigen gebruiken, taal en cultuur. Dat geeft allerlei regionale spanningen en conflicten binnen de federatie. Daarover gaat deze leertaak.
Stap 1
Staat en natie vallen niet samen
De Russische Federatie is een staat, waarin veel verschillende volken wonen. Staat en natie vallen niet samen. En in het geval van de Russische Federatie leidt dat soms tot het streven naar meer autonomie. In enkele gevallen gaat het ook nog verder en ontstaan er territoriale conflicten. Vooral in gebieden waar mensen het gevoel hebben niet 'vrij' te zijn en onderdrukt worden.
Redenen voor territoriale conflicten
De Russische Federatie is een enorm groot land. Van Vladivostok in het oosten van Rusland naar Pskov in het westen is hemelsbreed meer dan 6750 kilometer. Met een centrale overheid ver weg is het niet zo gek dat veel inwoners, met name de etnisch niet-Russen, zich meer bij hun eigen volk of gebied betrokken voelen dan bij het verre Moskou. Die regionale gevoelens, waarbij mensen een gedeeltelijke zelfstandigheid willen, noemen we regionalisme.
Er zijn drie redenen waarom regionalisme ontstaan is in de Russische Federatie:
1. Sociaal-economische positie: je leerde al dat minderheden achtergesteld worden in de Russische Federatie. Ondanks de forse economische groei van de Russische Federatie sinds de eeuwwisseling, is de welvaart van minderheden nauwelijks verbeterd. Er is veel armoede en weinig werk, vooral in de gebieden die verder weg liggen van het economische hart van het land;
2. Etnische verschillen: veel minderheden zijn een andere etnische groep dan de Russen en proberen hun eigen taal, cultuur, tradities en religie in stand te houden;
3. Religieuze verschillen: de Russische Federatie is overwegend niet-gelovig, een overblijfsel van de communistische periode waarin religie officieel verboden was. Oorspronkelijk was de bevolking vooral orthodox-christelijk. Maar aan de randen van de Russische Federatie komen ook andere religies voor. De meeste inwoners van de Kaukasus zijn bijvoorbeeld moslim en er zijn ook gebieden met boeddhistische minderheden.
Hoe gaat de Russische Federatie om met regionalisme?
De federale overheid wilde na het uiteenvallen van de Sovjetunie voorkomen dat nog meer gebieden de Russische Federatie zouden verlaten. Om te voorkomen dat minderheidsgroepen zich zouden willen afscheiden in zelfstandige staten, werd hen veel autonomie gegeven. Ze kregen een eigen overheid met een groot mandaat om zelfstandig te kunnen beslissen over veel lokale zaken. Maar de vraag is in hoeverre de minderheden ook daadwerkelijk autonomie hebben gekregen binnen de Russische Federatie. De politiek van russificatie is namelijk erg effectief geweest.
Al in de tijd van de tsaren werden Russen gestimuleerd om naar de gebieden te migreren waar veel minderheden wonen. Als gevolg daarvan vormen de minderheden ook in hun eigen regio een minderheid. Het zijn in de praktijk vaak deze Russen die in het bestuur van de autonome gebieden zitten. Van de oorspronkelijke bewoners wordt verwacht dat ze zich aanpassen aan de cultuur van de Russen. Ze spreken allemaal Russisch en kinderen krijgen in het Russisch les. De mensenrechten worden lang niet altijd gerespecteerd. Demonstraties zijn moeilijk en er is nauwelijks persvrijheid. Daardoor is er maar weinig speelruimte voor de minderheden. De russificatie heeft ook alles te maken met de sterke nationale gevoelens van de etnische Russen. Een doorsnee Rus is trots op zijn land, trots op zijn volk, trots op zijn cultuur en trots op de vlag. Die trots kun je ook omschrijven als nationalisme: het gevoel dat je eigen land beter is dan andere landen. Op dit moment wordt het Russische nationalisme vooral beïnvloed door uiterst rechtse groeperingen. Niet-blanken, homoseksuelen, feministen en activisten moeten het daarbij ontgelden.
Via russificatie exporteert de federale overheid dit nationalisme naar de autonome gebieden en bestrijdt zo het regionalisme van de minderheden.
Goed zo!
Je hebt alle vragen beantwoord. Je kunt je
antwoorden bekijken door terug te gaan naar
de vragen.
Stap 2
Territoriale conflicten in de Russische Federatie
De beweging van bevolkingsgroepen die volledige zelfstandigheid streven noemen we separatisme. Zij willen zich afscheiden van de Russische Federatie en als aparte staat verder. Separatisme vaak samen met geweld. Bevolkingsgroepen die zih willen afscheiden zij soms bereid om te vechten voor een eigen staat.
Dit geweld kan verschillende vormen aannemen.
1. Geweld in eigen gebied.
Het kan zijn dat een demonstratie in eigen gebied uit de hand loopt. De minderheidsgroep demonstreert en de centrale overheid zet politie en het leger in om te voorkomen dat het uit de hand loopt. Of: de minderheidsgroep pakt de wapens op en start zo een burgeroorlog.
2. Geweld in andere delen van het land.
Bevolkingsgroepen die naar een eigen staat streven, kunnen een aanslag plegen op een grote stad. Dit noemen we terrorisme: (de dreiging van) het gebruik van geweld om politieke of religieuze verandering te brengen. Het zijn acties van groepen of individuen die als doel hebben het centrale gezag te ondermijnen. Na zo'n aanslag eist de groep deze op, hiermee maken ze duidelijk dat ze het niet eens zijn met de situatie zoals deze nu is. Ook laten ze gelijk zien dat ze niet bang zijn om geweld te gebruiken. Vaak zijn onschuldige burgers het slachtoffer van dit soort acties. Daarmee wordt angst gezaaid. De maatschappelijke impact daarvan is groot.
Tegen regionale gevoelens hebben de meeste Russen geen bezwaar, wel tegen separatistische bewegingen. Vooral tegen terroristische acties. Zeker wanneer terroristische aanslagen dicht bij huis komen in Moskou of Sint Petersburg, is de vrees groot en de aandacht van de media enorm.
Geweld aan de randen van Rusland
Sinds het uiteenvallen van de Sovjetunie zijn er spanningen en conflicten tussen Rusland en voormalige bondgenoten van de Sovjetunie en binnen Rusland zelf.
In 2008 is Zuid-Ossetië, een gebied kleiner dan Flevoland met maar 75.000 inwoners, wereldnieuws. Zuid-Ossetië wordt betwist door Georgië en Rusland. Zuid-Ossetië hoort bij Georgië, maar wil zich aansluiten bij Noord-Ossetië dat bij Rusland hoort. Rusland en Georgië beschieten elkaar en het loopt net niet op een totale oorlog uit.
In diverse deelrepublieken zijn er groepen die naar volledige zelfstandigheid streven, waaronder Dagestan en Ingoesjetië. In beide deelrepublieken vinden regelmatig bomaanslagen plaats.
Tsjetsjenië
In de deelrepubliek Tsjetsjenië is er zelfs tweemaal een burgeroorlog geweest, in 1994-1995 en in 1999-2002. De oorlog is officieel beëindigd, maar de conflicten gaan nog bijna dagelijks door. De strijd wordt gevoerd tussen de verschillende Russische veiligheidsdiensten en legereenheden aan de ene kant en Tsjetsjeense opstandelingen aan de andere kant.
Het Tsjetsjeense conflict heeft vooral een religieuze oorzaak. De meeste inwoners zijn moslim, in tegenstelling tot de meeste andere inwoners van Rusland. De Tsjetsjeense verzetsstrijders onder leiding van Basajev streven een islamitische staat.
Goed zo!
Je hebt alle vragen beantwoord. Je kunt je
antwoorden bekijken door terug te gaan naar
de vragen.
