Schapen zijn echte kuddedieren. Een kudde is een groep gemeenschappelijke levende zoogdieren. Een kudde biedt de schapen bescherming. Terwijl een aantal dieren rustig aan het grazen zijn, houden andere dieren de wacht. Voor een roofdier is het moeilijker om een kudde aan te vallen dan een enkel dier.
Zie de onderstaande video voor een voorbeeld. In de video valt een beer een kudde schapen aan.
Voeding
Schapen zijn planteneters. Dat wil zeggen dat ze alleen plantaardig voedsel kunnen eten. Als je goed naar een schaap in de wei kijkt kan het je opvallen dat ze vaak kauwen. Dit komt omdat een schaap een herkauwer is. Met hun plooikiezen kauwen de schapen het taaie plantaardig voedsel fijn. Plooikiezen zijn kiezen met harde richels (ook wel plooien genoemd) op het kauwvlak. Die richels lopen dwars op de kauwrichting.
Afbeelding: plooikies
Schapen eten voornamelijk ruwvoer (gras en hooi). Als schapen zwanger zijn (dit wordt drachtig genoemd), krijgen ze ook krachtvoer (brokken). Naast voeding moeten schapen ook altijd vers drinkwater tot beschikking hebben.
Organen
Een schaap heeft vier magen. De pens, netmaag, boekmaag en lebmaag. De lebmaag wordt ookwel de 'echte maag' genoemd. Het schaap kauwt eerst het plantaardig materiaal met de plooikiezen. Vervolgens komt het materiaal in de netmaag en pens. In deze magen bevinden zich bacteriën die de celwand van het plantaardig materiaal kunnen afbreken. Dierlijke cellen (waaronder de mens) heeft deze celwand niet. Vervolgens gaat het verteerde plantaardig materiaal weer terug naar de mond en wordt er weer opgekauwd. Dit noemen we herkauwen. Na het herkauwen keert het materiaal weer terug in de netmaag en pens vanuit daar gaat het naar de boek en lebmaag voor verdere vertering.
Afbeelding: organen schaap met de 4 magen Afbeelding: celwand in een plant
Wist je dat:
Een schaap dat op zijn rug ligt en niet kan opstaan, direct rechtop gezet moet worden? Als dit niet gebeurd kan dit zorgen voor een maagkanteling (hierbij draait in de buikholte de maag om zijn as) dit zorgt dat het schaap in coma raakt en vervolgens sterft.
Kijk de onderstaande video voor de vertering van een schaap.
Voortplanting
(In het najaar, als de dagen korter worden, worden schapen bronstig. Dit is het beste moment, waarbij een mannelijke schaap (ook wel de ram genoemd) bij het vrouwelijk schaap (ook wel de ooi genoemd) gezet mag worden. Dan worden de jonge schapen (ook wel de lammetjes genoemd) in het voorjaar geboren. Meestal worden de ooien in oktober en november gedekt. Zo'n 21 weken (5 maanden) daarna in maart en april worden de lammetjes geboren. Jonge ooien krijgen vaak 1 lammetje, oudere ooien soms wel 4 of 5 lammeren.
Bekijk de onderstaande video over de geboorte van een lam:
Verzorging
Schapen hebben hoeven. Hoeven zitten aan de uiteinde van een voet bij een schaap. Deze hoeven moeten wel eens bekapt worden. Bekappen wil zeggen dat je de hoeven er aan de zijkanten een stuk afgeknipt. Anders groeien de hoeven te ver door en gaat een schaap mank lopen. Dat wil je als boer zijnde voorkomen!
Daarnaast krijgen schapen in de winter een dikke vacht. Deze dikke vacht wordt wol genoemd. Voordat het zomer is wordt de wol afgeschoren, omdat het anders erg warm is.
Stel je wilt boer worden met een aantal schapen. Daarvoor heb je een goede huisvesting nodig. Je mag voor deze opdracht je Chromebook gebruiken en hierbij het programma Paint openen. Mocht dit niet lukken kun je als alternatief een A4 vel bij de docent vragen. Je gaat als boer een huisvesting ontwerpen voor je schapen. Het is van belang dat je met een aantal punten rekening houdt. Waar je rekening mee dient te houden is:
Hoeveel schapen mag je per vierkante meter houden?
Zorg je voor beschutting? (Stel het is winter, waar houdt je de schapen?)
Hoe zorg je voor water? In een emmer of via een automatische drinkbak?
Waar zet je een voerbak en hoe ziet deze voerbak eruit?
Wat voor bodembedekking gebruik je? Stro? Gras?
Waar laat je de pasgeboren lammetjes?
Voor meer informatie mag je Google gebruiken. Voor het einde van de les laat je de docent deze tekening beoordelen.
Het arrangement Hoofdstuk 4. Dieren verzorgen is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Kelly Basten
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2018-03-02 18:19:34
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Test je zelf
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
