Inleiding
Wat gaan jullie leren vandaag?
Elke dag hoor je wel duizenden verschillende geluiden. Je hoort geluid als iemand aan het praten is, als je aan het tv kijken bent, als je een muziekinstrument bespeelt, als de radio aan staat, als je over straat loopt, ga zo maar door!
Vandaag gaan jullie leren wat geluid is en hoe er geluid uit een muziekinstrument komt. Jullie gaan als echt onderzoekers onderzoeken hoe er geluid uit een muziekinstrument komt.
Opdracht 1: Wat is geluid?
Voordat jullie gaan ontdekken hoe er geluid komt uit een muziekinstrument, moet je natuurlijk wel weten wat geluid nou eigenlijk is. Bij deze opdracht gaan we ontdekken wat geluid is. Door dat te doen gaan we klassikaal een woordweb maken.
We maken een woordweb bij de vraag: waar denken jullie aan als je aan geluid denkt?
Nu gaan we een filmpje kijken over geluid. Kunnen we nog nieuwe dingen toevoegen aan het woordweb?
Uitleg geluid
Proefje
We gaan twee proefjes doen. Hebben we de trilling van het geluid ervaren?
Proefje 1, we hebben nodig:
- Een schaal
- Een elastiekje
- Ongekookte rijst
- Plastic folie
Plaats de folie over de schaal en maak het vast met het elastiekje. Leg de rijst op de folie en ga in de buurt van de schaal zingen. Wat gebeurd er?
Proefje 2, we hebben nodig:
- Eén ballon
- Twee personen
Je blaast de ballon op en knoopt hem dicht. Eén persoon gaat met zijn/haar lippen tegen de ballon aan praten en de andere voelt met zijn handen wat er gebeurd met de ballon. Misschien voelt degene die praat ook wel iets aan zijn/haar lippen?
Wat hebben we nu ontdekt?
Opdracht 2: Muziekinstrumenten onderzoeken
We weten nu wat geluid is. We gaan beginnen met onderzoeken! Jullie krijgen per groepje een instrument en gaan onderzoeken hoe er geluid uit komt.
De onderzoeksvraag: hoe ontstaat er trilling in mijn muziekinstrument en hoe komt er daardoor geluid uit?
Probeer eerst van te voren zelf te bedenken hoe geluid er uit zal komen en ga dan het instrument echt onderzoeken en testen. Dit mag je ook samen overleggen.
Verwerken
Je hebt onderzocht hoe er geluid komt uit een muziekinstrument. Beantwoord de volgende vragen:
- Welk instrument hebben jullie onderzocht?
- Hoe werkt het instrument?
- Teken het instrument na.
- De onderzoeksvraag: op welke manier komt er geluid uit het instrument?
Infobronnen
De leerlingen gebruiken verschillende infobronnen tijdens deze les:
- Ze bekijken een filmpje die laat zien dat geluid een trilling is;
- Ze voeren proefjes uit waarin de kinderen waarnemen en voelen dat geluid een trilling is;
- Ze mogen muziekinstrumenten (experimenteren met concreet materiaal) onderzoeken.
Communiceren
Nu jullie klaar zijn met het onderzoeken van instrumenten gaan jullie de gemaakte vragen presenteren aan de klas. Zo leren jullie van elkaars instrument en misschien ontstaan er wel nieuwe vragen die we kunnen onderzoeken!
Beoordeling
Waar worden de leerlingen op beoordeeld? Ik geef aan dat de kinderen het volgende moeten benoemen:
- Hoe komt er geluid uit jouw muziekinstrument?
- Wat heeft trilling te maken met jouw muziekinstrument?
- Hoe werkt het muziekinstrument?
Als ze dit kunnen benoemen is het voor mij duidelijk dat ze snappen wat trilling met geluid te maken heeft.
Afsluiting
Jullie hebben vandaag onderzocht als echte onderzoekers! Wat hebben we vandaag geleerd?
- We weten wat geluid is, namelijk een trilling.
- We weten hoe geluid wordt gemaakt, door middel van de proefjes. We hebben hierdoor geluid kunnen zien en voelen.
- We hebben onderzocht hoe er trilling ontstaat in een muziekinstrument en hoe er dan geluid uit een muziekinstrument komt.
Informatie leerkracht
Leerdoel van deze les:
- Aan het eind van deze les weten de kinderen wat geluid is en hebben ze dat ervaren met behulp van de twee proefjes.
- Aan het eind van deze les hebben de kinderen onderzocht hoe er trilling ontstaat in een muziekinstrument. Hierover kunnen de kinderen uitleg geven tijdens een presentatie.
Benodigde materialen:
- Ongekookte rijst;
- 5 pannen/schalen;
- Elastiekjes;
- Balonnen;
- Orfinstrumenten.
Inleiding: hierin wordt de voorkennis van de leerlingen geactiveerd door een woordweb te maken over geluid. Het is de bedoeling dat ze uiteindelijk weten dat geluid een trilling is.
Proefje: de kinderen gaan ontdekken dat geluid een trilling is. Dit zullen ze zien en voelen aan de hand van de twee proefjes.
Kern van de les: nu de kinderen weten wat geluid is kunnen ze dat toepassen in hun onderzoek. De onderzoeksvraag moet duidelijk zijn voor de kinderen: hoe ontstaat er trilling in mijn muziekinstrument en hoe komt er daardoor geluid uit?
Afsluiting: zorg ervoor dat alle muziekinstrumenten op de grond liggen zodat de kinderen er niet meer kunnen aankomen tijdens de presentaties.
