Gezondheid, ziekten en vaccinatie
Inleiding
Inleiding.
Fitgevoel
Nooit hoofdpijn, verkouden of grieperig, en altijd fit en opgewekt. Wat is het geheim van deze supergezonde mensen?
Ken jij ze ook mensen die nooit eens een dagje ziek zijn? Van die mensen die midden in de winter blaken van gezondheid, terwijl iedereen aan het sniffen en hoesten is. Om jaloers op te zijn.... Maar denk niet dat dit allemaal vanzelf gaat, meestal doen ze er wel wat voor.
Dit hoofdstuk helpt je zicht te krijgen op jouw gezondheid. Hoe je de kans op een goede gezondheid kunt vergroten.
Gezondheid
Een moment voor jezelf
Gezondheid:
Gezondheid houdt meer in dan alleen maar pijn in je lichaam.
Gezondheid houdt o.a. in;
- Lichamelijk goed voelen: dat je lichaam goed werkt en vrij is van pijn.
- Geestelijk goed voelen: dat je geen last hebt van de dingen die je denkt en voelt
- Sociaal goed voelen: dat je je goed voelt met andere mensen in je omgeving.
Welzijn:
welzijn heeft te maken met dat jij je gewaardeerd voelt bij je klasgenoten, familie of sportvereniging. .
Als je sociaal welzijn goed is straal je dit ook uit en ontvang je positieve reacties.
Mensen vinden het fijn om samen met je te werken.
Ziekten en handicaps
Ziek of gezond?
Je gezond voelen en je ziek voelen zijn voor iedereen verschillend.
Dat kan met je werk te maken hebben, het kan ook met jezelf te maken hebben. De een voelt zich sneller ziek dan een ander.
Handicap, je bent niet ziek maar je lichaam of geest werkt minder goed.
Een lichamelijke handicap heb je als een deel van je lichaam niet goed
functioneert. Sommige kinderen kunnen bijvoorbeeld hun benen niet
gebruiken, andere kinderen zijn blind. Er heel veel verschillende lichamelijke handicaps.
Een verstandelijke handicap heb je als er iets niet goed is met je hersenen.
Met je hersenen denk je na en leer je. Kinderen met een verstandelijke
handicap kunnen dingen daarom vaak niet zo goed begrijpen of leren.
meervoudige handicap is dat iemand zowel verstandelijk als lichamelijk gehandicapt is.
Vraag 1 t/m 10
Je leefstijl
Leefstijl?
Je gedrag (leefstijl) heeft grote invloed op je gezondheid. Jij bepaald of je gezond eet, vroeg begint met gebruik van alcohol of roken Jij vergroot de kans op longziektes, hart-vaatziektes, maag en slokdarm kanker.
Leefstijl betekend letterlijk de manier waarop jij leeft. Als je veel en vroeg begint met sporten levert dit gezondheidswinst op.
Belangrijkste bij leefstijl is preventie dat betekend voorkomen dat je ziek wordt.
Bij een gezonde leefstijl wordt je niet zo snel ziek en hebt daardoor veel weerstand tegen ziekteverwekkende bacterien.
De keus van jouw leefstijl is wat jij waardevol vindt. Kies je voor ongezonde dingen of kies je voor gezonde dingen.
Voorkomen
Altijd goed je handen wassen, niet alleen even onder de kraan.
zorg voor voldoende beweging
Blijf niet stilzitten
Een goede gezondheid begint bij een goede conditie. Je hoeft daarvoor helemaal niet op een sportclub te zitten. Een half uur per dag matige tot redelijke inspanning is al genoeg. Bewegen is vooral goed tegen een Hoge bloeddruk en overgewicht Het helpt als je af en toe ook even intensief sport. Dat is goed voor je bloedsomloop, en je maakt extra witte bloedcellen aan, die je beschermen tegen infecties.
LEEFSTIJLZIEKTEN
Leefstijlziekten zijn ziekten die gedeeltelijk veroorzaakt worden door je manier van leven. Ze hebben dikwijls meerdere oorzaken.
Deze oorzaken noemen wij ook wel risicofactoren. Hoe meer risicofactoren voor jou van
toepassing zijn, hoe meer kans je hebt om een ziekte te krijgen.
.
Voorbeelden van leefstijlziekten zijn:
• aantasting van het gebit
• sommige vormen van kanker zoals longkanker door roken, huidkanker door teveel zonnen, leverkanker door alcohol etc.
• ziekten aan hart en bloedvaten
De gevolgen van een ongezonde leefstijl.
Leefstijlziekten vormen een aanzienlijk probleem in Nederland. Vooral roken en overgewicht vormen een probleem, vermoedelijk zijn deze factoren (mede)verantwoordelijk voor twintig procent van de ziektes in Nederland. Vooral tussen longkanker, luchtwegaandoeningen en diabetes is een duidelijke relatie met leefstijl.
Het is de bedoeling dat de goede voornemens op het gebied van gezondheid in heel Nederland merkbaar worden. Gemeentebesturen en zorgverzekeraars maken actieplannen op het gebied van leefstijl in de buurt. Om te zorgen dat het allemaal niet bij mooie voornemens blijft, pleit de Raad voor Volksgezondheid en Zorg voor een strenger beleid. “Voorlichting over roken is lastiger als de leerlingen uitzicht hebben op een schoolplein waar wordt gerookt”.
aangetaste long door roken
aangetaste lever
Oorzaken
Teveel snoepen
beschermen tegen de zon
Risicofactoren
• aantasting van het gebit zijn snoep en voedsel met weinig vezelstoffen, zoals wit
brood.
• Felle zon is een risicofactor voor huidkanker
• gebruik van alcohol is een risicofactor voor leverkanker.
• Gebruik van tabak is een risicofactor voor longkanker
•veel vet en weinig vezelstoffen zijn risicofactoren voor darmkanker en hart en vaatziekte.
Besmettelijke ziekten
besmettelijke ziektes
Een besmettelijke ziekte, ook wel infectieziekte, wordt veroorzaakt door ziekteverwekkende micro-organismen die zich gemakkelijk verspreiden. Besmettelijke ziekten kunnen van de ene mens op de andere overgaan, van een dier op een mens of door de aanraking van een besmet voorwerp.
Tot voor kort waren besmettelijke ziekten de belangrijkste oorzaak van ziekte en dood in de wereld.
Tegenwoordig kunnen we veel ziekten genezen
- door de ontwikkeling van vaccins en antibiotica, dit zijn geneesmiddelen die je lichaam helpen te genezen.
- betere hygiëne, dit betekend schoon zijn. Zowel jezelf, als je omgeving als wanneer je met voedsel werkt.
- verbetering van de voeding en de kennis hierover waardoor je beter bestand bent tegen ziekten. Je hebt meer weerstand.
Het onderzoek naar behandelingsmethoden en technologische verbeteringen gaat nog steeds door. Voor veel besmettelijke ziekten is namelijk nog steeds geen doelmatig vaccin ontwikkeld. Het merendeel van de virusziekten kan met de huidige medicijnen nog niet afdoende worden bestreden, en sommige bacteriële infectieziekten zijn resistent geworden voor de tot nu toe ontwikkelde medicamenten. Dat betekend dat het geneesmiddel dat er voor is niet meer werkt.
Ook duiken er nog steeds nieuwe ziekten op, zoals aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome ), dan duurt het weer jaren voordat het wetenschappelijk onderzoek leidt tot een effectief medicijn of vaccin.
Voor aids geldt nu dat er medicijnen zijn die ervoor zorgen dat je langer leeft maar nog geen medicijnen die Aids genezen?
Ziekten
Voorbeelden van besmettelijke ziekten.
- Veroorzaakt door een Bacterie zijn o.a: pest, cholera, sommige vormen van meningitis en longontsteking, steenpuisten, blaasontsteking, krentenbaard, wondroos, ziekte van Weil, gonorroe, syfilis, difterie, tetanus, kinkhoest, tuberculose, veteranenziekte.
- Veroorzaakt door een virus zijn: hiv, pokken, waterpokken, mazelen, bof, rode hond, SARS, griep, verkoudheid, hepatitis, herpes, knokkelkoorts.
- Veroorzaakt door een prion zijn o.a: kuru, de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, Boviene spongiforme encefalopathie (koe), scrapie (schaap en geit).
- Veroorzaakt door een schimmel zijn o.a : candida-vaginitis, spruw.
- Veroorzaakt door een parasiet zijn o.a: malaria, slaapziekte,
Ziekteverwekkers
Ziekteverwekkers… het woord zegt het al, die kunnen je ziek maken. De bekendste soorten ziekteverwekkers zijn virussen en bacteriën. Ziekteverwekkers kunnen worden doorgegeven door mensen, dieren, voedsel, lucht en water.
Als iemand bijvoorbeeld praat of gewoon uitademt, komen er altijd hele fijne speekseldruppeltjes in de lucht terecht. In die druppeltjes kan bijvoorbeeld een virus zitten. Als je die druppeltjes inademt, krijg je het virus binnen en kun je ziek worden.
Virussen
Ziek zijn hoeft niet per sé erg te zijn. Ook als je maar een klein beetje verkouden bent is dat vaak door een virus. Maar soms kun je ook heel erg ziek worden van een virus. Gelukkig kun je je tegen bepaalde virussen laten vaccineren. De jaarlijkse seizoensgriep en de Mexicaanse griep zijn hier voorbeelden van.
Vaccin
Een vaccin is eigenlijk een zwakkere versie van de ziekteverwekker. Deze zorgt ervoor dat je gaat vechten tegen de ziekteverwekker. Je lichaam gaat daardoor antistoffen maken. Deze antistoffen zorgen ervoor dat als je in contact komt met echte versie van de ziekteverwekker, je niet ziek wordt.
Vraag 11 t/m 20
Vaccinatie programma
Rijksvaccinatieprogramma
Het programma
De twaalf infectieziekten waartegen wordt ingeënt waren vroeger belangrijke doodsoorzaken bij kinderen. Dankzij vaccinatie komen deze infectieziekten in Nederland niet of nauwelijks meer voor. De Nederlandse overheid is van mening dat vaccinatie het beste en betrouwbaarste middel is om kinderen te beschermen tegen de gevolgen van deze infectieziekten. Daarom heeft ze in 1957 het Rijksvaccinatieprogramma ingesteld.
Binnen het programma krijgen kinderen prikken tegen een 12 infectieziekten. Kinderen worden ingeënt op de leeftijd van 0 tot 14 maanden en als ze 4 en 9 jaar oud zijn. Meisjes worden daarnaast ingeënt in het jaar dat ze 13 jaar worden.
Geen kosten voor ouders
Ouders hoeven niets te betalen voor vaccinaties in het Rijksvaccinatieprogramma. De kosten worden betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).
Voorwaarde is dat het consultatiebureau of de GGD de vaccinaties uitvoert met de officiële vaccins in een bepaald vaccinatieschema. Er is geen andere voorwaarde. Zo is een lidmaatschap van een thuiszorgorganisatie niet nodig.
Andere vaccinaties
Buiten het Rijksvaccinatieprogramma kan er in Nederland worden ingeënt tegen andere infectieziekten zoals buiktyfus, cholera, gele koorts, hepatitis A, hondsdolheid (rabiës), influenza (‘griep’), Japanse encefalitis, rotavirusinfecties, tekenencefalitis, tuberculose en waterpokken.
Deze vaccinaties zijn vaak bedoeld voor mensen die naar een land reizen, die bepaalde (chronische) aandoeningen hebben of in verband met hun beroep.
Advies over reizigersvaccinaties is te krijgen bij het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering en de GGD. Bij patiënten met bepaalde aandoeningen zal de behandelend arts adviseren. Vaccinaties bij risicovolle beroepen worden door Arbo-diensten uitgevoerd. Reizigersvaccinaties zijn niet gratis, maar worden soms door de ziektekostenverzekering vergoed.
De ziekten
Het Rijksvaccinatieprogramma beschermt kinderen tegen 12 ernstige infectieziekten: difterie, kinkhoest, tetanus, polio, bof, mazelen, rodehond, hib-ziekten, pneumokokken, meningokokken C, hepatitis B en baarmoederhalskanker (HPV).
De ziekten waartegen het Rijksvaccinatieprogramma beschermt, vormden vroeger een groot probleem voor de volksgezondheid. Na het invoeren van het programma zijn veel van die ziekten helemaal of bijna helemaal verdwenen. Daardoor zouden we bijna vergeten hoe ernstig ze zijn en hoeveel leed vaccinatie voorkomt.
Inenten blijft nodig om ervoor te zorgen dat deze gevaarlijke ziekten niet terugkomen. Wordt een kind dat is ingeënt toch ziek, dan verloopt de ziekte minder ernstig.
Klik om vraag 1 tot en met 10 te beantwoorden.
