In de tweede helft van de vorige eeuw is het plattelands- en dorpsleven in Nederland radicaal veranderd. De invloed van de stad wordt steeds groter, de welvaart neemt toe en tegelijkertijd neemt het gemeenschapsgevoel af. Winkels verdwijnen, kleine boerenbedrijven redden het niet meer, het verenigingsleven holt achteruit, de landbouwmachines doen hun intrede, er komen nieuwe bewoners met andere gebruiken, jongeren trekken naar de stad. De journalist en schrijver Geert Mak heeft dat ontroerend mooi beschreven in zijn boek ‘Hoe God verdween uit Jorwerd’. Een aanrader dit boek, maar in deze opdracht ga je zelf op onderzoek uit.
Aan het eind van deze opdracht:
Kun je een goed beeld weergeven van de veranderingen in het leven dorps- en plattelandsleven in de afgelopen halve eeuw.
Kun je twee verschillen benoemen tussen het dorpsleven vijftig jaar geleden en dat van tegenwoordig en daar een verklaring voor geven.
Kun je de begrippen mentale verstedelijking, pluriformiteit en mentaliteit beschrijven.
Kun je uitleggen waarom er vooral verschillen van levenswijzen zijn binnenin dorpen en steden en nauwelijks tussen dorpen enerzijds en steden anderzijds.
Kun je beschrijven hoe verenigingen, buurthuizen en sociaal-culturele instellingen gemeenschapszin in een dorp kunnen helpen kweken.
Stap 1
De dorpsbevolking verandert van samenstelling
Het is 1960. Je woont in Jorwerd, een dorp in Friesland of in een ander dorp. Iedere volwassene heeft zijn taak en voert die uit in het dorp of vlakbij het dorp, als winkelier, leraar, pastoor of dominee, cafébaas en vooral als boer of boerenknecht. De meeste mensen verdienen de kost op een boerderij en al het werk op de boerderij gaat met de hand, al worden ook trekpaarden gebruikt.
Je gaat iedere zondag naar de kerk in het dorp en o wee! als je dat niet doet en er geen goed excuus voor hebt. Dan krijg je van je dorpsgenoten wel te horen dat je er echt bij hoort te zijn tijdens de kerkdienst.
Voor je dagelijkse boodschappen hoef je alleen maar naar de bakker, de slager en de kruidenier in het dorp te gaan. Die kennen al hun klanten bij naam en maken een praatje met je als je hun winkel binnenloopt. Je bent lid van één van de plaatselijke verenigingen. Denk aan een sportclub in de buurt, een harmonie of fanfare, een toneelvereniging, de carnavalsvereniging, de drumband, enzovoort.
Je klasgenoten komen net als jij uit het dorp of uit de directe omgeving. Je komt je dorpsgenoten overal tegen en kent ze nagenoeg allemaal. De mensen in het dorp zijn op elkaar aangewezen en helpen elkaar dus als het nodig is. De mensen voelen zich deel van de gemeenschap.
Het is al heel lang hetzelfde. Er verandert niet veel totdat ...
Kijk naar de video ‘Het dorp verandert’
Lees de tekst en maak de onderstaande sleepoefening.
Slaapwijk
Vooral in nieuwe wijken in dorpen brengen bewoners alleen de avond en nacht thuis door. Ze eten, kijken TV, luisteren naar de radio of werken met hun computer en slapen. De rest, werken, naar school gaan, boodschappen doen en uitgaan doen ze meestal niet in hun eigen wijk in het dorp maar ergens anders.
Oefening: De dorpsbevolking verandert van samenstelling
Oefening: De dorpsbevolking verandert van samenstelling
Oefening:De dorpsbevolking verandert van samenstelling
Stap 2
God verdwijnt
Daar bleef het niet bij. In dorpen, maar ook in steden, verliest de kerk zijn greep op de gelovigen. Meer en meer mensen verlaten de kerk.
Kijk naar de film ‘Verzuiling en ontzuiling’
Culturele verscheidenheid
Ten slotte werd na 1960 de pluriformiteit* in Nederland groter, vooral in de steden maar ook in de dorpen. Na de Tweede Wereldoorlog neemt langzaam maar zeker de mobiliteit van mensen toe. Grote groepen emigreren naar het buitenland. In eigen land komt de auto opzetten. Mensen werken in de steden en wonen in de dorpen. Het platteland verstedelijkt. De stedelijke mentaliteit bereikt daardoor ook de dorpen. De mentale verstedelijking neemt sterk toe.
De tekorten op de arbeidsmarkt worden vanaf de jaren zestig aangevuld met werknemers uit het buitenland. Inmiddels zijn er flinke groepen inwoners van (voormalige) Nederlandse koloniën naar Nederland gekomen.
De welvaart neemt snel toe en daarmee de consumptie en een vrijetijdscultuur. Het aanzien van Nederland verandert in rap tempo. De groep waar je uit voortkomt is minder belangrijk, er ontstaat individualisering. Niet alleen reizen mensen tussen dorpen en steden, maar er ontstaat ook trans-regionalisme: door individualisering en toegenomen mobiliteit zijn mensen steeds minder verbonden aan hun oorspronkelijke woonplaats.
Kijk naar de video ‘Cultuurgroepen in Nederland’.
*Pluriformiteit is dat mensen met verschillende culturen bij elkaar leven in dezelfde buurt, wijk, stad of land.
Het arrangement God uit Jorwerd WB is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Auteur Kunskapsskolan
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2017-12-22 13:19:48
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
https://maken.wikiwijs.nl/82634/God_uit_Jorwerd_vmbo_kgt34#!page-colofon
Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
https://maken.wikiwijs.nl/82634/God_uit_Jorwerd_vmbo_kgt34#!page-colofon
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
De dorpsbevolking verandert van samenstelling
God verdwijnt
Culturele verscheidenheid
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle
informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten,
etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
Leerdoelen
