Biologie hv123
Deze informatie hoort bij de stercollecties biologie die in opdracht van VO-content door StudioVO zijn ontwikkeld.
Een Stercollectie is leermateriaal dat voldoet aan de volgende kenmerken:
- kerndoelen of eindtermen dekkend.
- gebaseerd op de door de SLO ontwikkelde leerdoelspecificaties voor het vak biologie.
- onderdeel van een leerlijn.
- voor een vak, een afdeling, een leerjaar.
- leerboek en werkboekvervangend.
- digitaal met onderdelen op papier.
- beschikbaar via VO-content.nl en Wikiwijs.
- wordt onderhouden en geactualiseerd op basis van gebruikerservaringen.
Voor biologie zijn de volgende Stercollecties ontwikkeld:
- Biologie vmbo-b leerjaar 1 t/m 4
- Biologie vmbo-kgt leerjaar 1 t/m 4
- Biologie hv leerjaar 1 t/m 3
- Biologie h leerjaar 4 en 5
- Biologie v leerjaar 4, 5 en 6
De Stercollecties draaien in een browser (IE8, Chrome, FireFox, Safari).
Docentenmateriaal
Exclusief voor leden van VO-content is er bij de Stercolelcties docentenmateriaal ontwikkeld.
Dat materiaal bestaat onder andere uit:
- een docentenhandleiding
- antwoordmodellen
- toetsen
Is uw school lid van VO-content, maar kunt u het docentenmateriaal niet vinden,
neem dan contact op met de helpdesk: http://www.vo-content.nl/contact/helpdesk/
Ontwikkelproces en kwaliteitszorgsysteem
Voor de ontwikkeling van de Stercollecties maakt StudioVO gebruik van ervaren docenten en redacteurs. Samen met de SLO is er voor de Stercollecties een kwaliteitszorgsysteem ontwikkeld. Dit systeem bestaat uit drie onderdelen: de oorsprong van het leermateriaal, het gebruik van het leermateriaal en de correctheid van het materiaal.
Feedback, vragen of opmerkingen:
We willen u graag nadrukkelijk wijzen op de mogelijkheid om uw bevindingen, wensen of verbetersuggesties aan ons door te geven. Wij zullen waar mogelijk gebruik maken van deze reacties om het materiaal verder te verbeteren en waar nodig te corrigeren.
Ga naar http://www.vo-content.nl/contact/helpdesk/ met opmerkingen, feedback en/of vragen over de Stercollecties.
Thema's Leerjaar 1
Vaardigheden
Bij biologie ga je aan de slag met de volgende algemene en vakspecifieke vaardigheden:
- het kunnen werken met een microscoop.
- het kunnen maken van een schematische en een natuurgetrouwe tekening.
- het kunnen uitvoeren van een onderzoek.
- het kunnen determineren.
Opdrachten
Thema 1: Omgeving
In dit thema staat de omgeving centraal. In dit thema leren leerlingen wat
wordt bedoeld met leven, levenloos en dood en wat een ecosysteem is.
Aan het eind van het thema doen de leerlingen het practicum Afvalvertering.
Thema: Omgeving
Thema 2: Blessures
In dit thema staan (sport)blessures centraal.
Aan het eind van het thema maken leerlingen twee beschrijvingen
van blessures voor in een folder.
In die folder leggen ze uit:
- wat de blessures inhouden,
- hoe de blessures kunnen ontstaan en
- wat er gedaan kan worden om de blessures te voorkomen.
Thema: Blessures
Thema 3: Zintuigen
Dit thema gaat over waarnemen met je zintuigen.
Aan het eind van het thema maken de leerlingen een kwartetspel
over de verschillende zintuigen.
Thema: Zintuigen
Thema 4: Dieren
Dieren zijn leuk om naar te kijken. Ze zijn vaak ons gezelschap als huisdieren. Sommige dieren houden we als vee om ons vlees en melk te geven.
Veel dieren wonen in de buurt zonder dat ze van ons zijn: vogels, muizen, vissen, kikkers, insecten, slakken en ga zo maar door. Verschillende dieren zien er allemaal verschillend uit en leven allemaal anders.
Over een aantal groepen van deze dieren gaat dit thema.
Thema: Dieren
Thema 5: Planten
Of je nu in het bos, in de tuin, in huis of in de school kijkt, overal kom je planten tegen. Je ziet verschillende plantensoorten.
Veel van deze planten zijn zaadplanten. Sommigen kun je eten,
anderen kun je beter laten staan. Ondanks de vele verschillen
hebben zaadplanten ook veel overeenkomsten.
In dit thema staan zaadplanten centraal. Aan het eind van het thema maak je een tekening van een zaadplant met de verschillende onderdelen.
En een beschrijving van de functie van de verschillende onderdelen.
Thema Planten
Thema's Leerjaar 2
Thema 6: Voeding
Gezond eten is 'in'. Een voorbeeld van gezond eten is een broodje gezond. Maar is echt ieder ‘broodje gezond’ wel zo goed voor je gezondheid?
In deze opdracht zoek je uit hoe je een broodje gezond maakt en leg je uit waarom een broodje gezond ook echt gezond is.
In dit thema staat voeding centraal.
Aan het eind van het thema maak je samen met een klasgenoot een broodje gezond met een duidelijk kaartje voor in de broodjeswinkel. Je maakt het broodje gezond klaar op een hygiënische manier en eet smakelijk!
Thema Voeding
Thema 7: Spijsvertering en ademhaling
Je lichaam neemt voedingsstoffen op uit alles wat je eet. Je lichaam verteert het eten en dat begint al met het kauwen van je eten. Het voedsel gaat door de organen van je spijsverteringsstelsel. In je darmen komt het verteerde voedsel in het bloed. Het bloed vervoert het naar al je cellen, waar het voor groei of energie zorgt.
Om energie te krijgen om dingen te gaan doen, verbrandt het voedsel in je cellen. Je hebt daarvoor zuurstof nodig. Je krijgt zuurstof door lucht in te ademen. Je bloed vervoert het dan naar je cellen.
In dit thema opdracht leer je van alles over (on)gezond eten, de spijsvertering en ademhaling en verbranding.
Thema: Spijsvertering en ademhaling
Thema 8: Bloed en bloedsomloop
Waarschijnlijk weet je al wel dat je hart een van je belangrijkste organen is. Maar weet je ook hoe je hart precies in elkaar zit? Je weet wel dat het hart een belangrijke rol speelt bij het rondpompen van het bloed door je lichaam. Maar waarom is het zo belangrijk dat het bloed door heel je lichaam wordt gepompt? Waarschijnlijk weet je ook al wel dat er verschillende hartziekten zijn. Maar weet je ook wat een hartinfarct is?
In het thema bloed en bloedsomloop kijk je naar de bouw en de werking van het hart, hoe je bloed door het lichaam stroomt, naar de verschillende functies van het bloed en naar verschillende hart- en vaatziekten.
Aan het eind van dit thema maak samen met een klasgenoot een spel waarmee mensen leert hoe belangrijk je bloed en/of bloedsomloop zijn en/of hoe het allemaal werkt.
Dan moet je natuurlijk eerst zelf alles hierover weten…
Thema: Bloed en bloedsomloop
Thema 9: Seksualiteit
In de puberteit verandert je lichaam. Soms voel je je onzeker en niet altijd prettig. Je verandert lichamelijk en je gaat anders over zaken denken. Je bent immers bijna volwassen, je wilt niet meer als kind behandeld worden.
Dit thema gaat over de levensfasen van een mens, over seksualiteit en seks en zaken die handig zijn om te weten vóór je met een jongen of meisje gaat vrijen.
Thema: Seksualiteit
Thema 10: Generaties
Je behoort tot de jongste generatie van je familie. Er waren al veel andere generaties voor jou:
Je hebt ouders, die ook weer ouders hebben. Dat zijn jouw grootouders (opa en oma). De ouders van hen zijn jouw overgrootouders. Weet jij hoe de ouders van je overgrootouders heten?
Van al die mensen, die voor jou leefden heb je erfelijke eigenschappen in je en jij niet alleen: ook je eventuele broertjes of zusjes, neefjes en nichtjes.
Daarom lijken jullie als familieleden vaak op elkaar.
Duizenden generaties terug waren er nog niet zo heel veel mensen. Zij zijn wel onze voorouders, maar zagen er toch iets anders uit dan wij nu.
Hoe dat kan? Dat legt de evolutietheorie uit.
In dit thema staan daarom erfelijke eigenschappen en hoe die veranderen door evolutie centraal.
Thema: Erfelijkheid en evolutie
Thema 11: Mens & milieu
Duurzame school, duurzaam ondernemen, duurzaam reizen, enzovoort. Wat betekent duurzaamheid eigenlijk? Duurzaam betekent letterlijk dat iets lang kan blijven bestaan. En tegenwoordig wordt er vooral mee bedoeld dat de aarde lang kan blijven bestaan. Iets is duurzaam als het nu en in de toekomst geen schade toebrengt aan de aarde, het milieu of aan andere mensen.
In dit thema zie je meer over hoe de mens omgaat met zijn leefomgeving. Leefomgeving noem je ook wel ‘milieu’. Mensen beïnvloeden het milieu op verschillende manieren en soms zo sterk dat het niet meer duurzaam is.
Aan het eind van het thema maak je met de klas een plan voor een duurzamere school.
Thema: Mens en milieu
Thema's Leerjaar 3
Thema 1: De kip en het ei
Sommige mensen hebben een ei-allergie. Dan eet je toch gewoon geen gekookt eitje, zou je kunnen denken.
Maar eieren zitten in heel veel voedingsmiddelen. Het is niet gemakkelijk om ei te laten staan.
Al 7000 jaar geleden werden kippen (hoenderen) als huisdieren gehouden.
De tamme kip stamt waarschijnlijk af van een hoendersoort die nu nog in Azië in het wild voorkomt.
Als een kip een half jaar oud is, begint ze met eieren leggen. Eieren van vogels hebben een kalkschaal.
Een kip kan het hele jaar door eieren leggen. Als ze met een haan heeft gepaard kan de eicel bevrucht worden. Maar meestal legt de kip onbevruchte eieren.
Een kip is een alleseter, net als mensen. Wilde hoenderen eten zaden, groene plantendelen en diertjes zoals slakken, wormen en insecten. Een tamme kip legt bijna het gehele jaar door eieren.
Een legkip heeft dus veel meer voedingsstoffen nodig dan een wilde hoen.
Een kip is, net als de mens, een gewerveld dier. Zowel het beenderenstelsel, spijsverteringsstelsel, ademhalingsstelsel en het verteringsstelsel van een kip is te vergelijken met die van een mens.
Maar er zijn verschillen. Zo heeft een kip luchtzakken en heeft de kip een krop. Luchtzakken maken het vliegen mogelijk. Een krop is een soort uitstulping van de slokdarm waarin het voedsel tijdelijk wordt opgeslagen en voorgeweekt. Kippen hebben, in tegenstelling tot mensen, twee magen. Kippen eten kleine steentjes. In de spiermaag helpen de steentjes bij het kneden en malen van het voedsel.
De kliermaag voegt maagsappen toe voor de verdere vertering.
Thema: De kip en het ei
Thema 2: Glastuinbouw
Iemand die in de glastuinbouw werkt moet veel van biologie weten. Zo moet hij weten hoe je planten moet verzorgen en weten wanneer de vruchten rijp zijn.
Ook is het voor een tuinder goed om te weten wat voedingswaarden zijn en hoe bepaalde erfelijke eigenschappen doorgegeven kunnen worden aan nakomelingen. Als je zo veel in een omgeving komt waarin stuifmeelkorrels voorkomen, is de kans groot dat je te maken krijgt met een stuifmeelallergie. Over deze onderwerpen gaan de modules van dit thema.
Je sluit het thema af met een examenvraag over glastuinbouw.
Thema: Glastuinbouw
Thema 3: Biotechnologie
In de biotechnologie houden mensen zich bezig met technieken waarbij organismen worden gebruiken voor praktische doeleinden. Het gaat dus om producten waar je wat aan hebt. Bijvoorbeeld kaas, brood of medicijnen.
Mensen maken al eeuwen gebruik van organismen voor het maken van voedingsmiddelen.
Ook het fokken van dieren en het selecteren, kruisen en veredelen van planten behoort tot de biotechnologie.
Dit zijn vormen van klassieke biotechnologie.
Genetische modificatie is een techniek die veel gebruikt wordt in de moderne biotechnologie.
Genetische modificatie wordt bijvoorbeeld ingezet bij het maken van voedingsmiddelen en medicijnen.
Bij deze techniek wordt een gen uit de een cel overgeplaatst in de cel van een ander organisme.
Zo kan een bepaalde nuttige eigenschap worden overgezet van het ene organisme in het andere organisme.
Door genetische modificatie krijgt een organisme dus een eigenschap die hij eerst niet had.
Dit thema gaat over klassieke en moderne biotechnologie.
Je sluit het thema af met een examenvraag over biotechnologie.
Thema: Biotechnologie
Thema 4: Forensisch onderzoek
Forensisch onderzoek
Er is een moord gepleegd in het Allard Pierson Museum in Amsterdam.
Bewaker Willem is vermoord door een mummie.
Er is een verdachte opgepakt: Rachid.
Maar is hij ook echt de dader?
Misdaadverslaggever John van den Heuvel gelooft in de onschuld van Rachid.
Wat denk jij? Dat ga je in dit project onderzoeken.
Je onderzoekt bloed, haren en vingerafdrukken.
Thema Forensisch onderzoek
Kennisbank
In de thema´s/opdrachten van de Stercollecties biologie hv12 wordt regelmatig verwezen naar de Kennisbank biologie. In de Kennisbank vind je de theorie die je nodig hebt voor het beantwoorden van de vragen en het maken van de opdrachten.
De Kennisbank is te vinden via de volgende link:
Kennisbank biologie onderbouw
