Kiesrecht Nederland begin 20ste eeuw

Kiesrecht Nederland begin 20ste eeuw

Uitbreiding van het kiesrecht

Uitbreiding van het kiesrecht

Rond 1880 betaalde 12% van de mannen genoeg belasting om te mogen stemmen. Dus ongeveer 1 op de 8 mannen had stemrecht. Veel Nederlanders waren hier ontevreden over. Ook zij wilden kunnen stemmen. Daarom eisten zij uitbreiding van het kiesrecht.

Eerste uitbreiding

In 1887 werd het kiesrecht weer uitgebreid. Een kwart (25%) van de mannen mocht nu stemmen. En bij verkiezingen behaalden de socialisten voor het eerst een zetel in de Tweede Kamer. Maar vooral de confessionelen (de ARP en de RKSP) profiteerden van de uitbreiding van het kiesrecht. De 2 partijen hadden samen een meerderheid in de Tweede Kamer en zij konden nu ook de regering vormen.

Tweede uitbreiding

In 1895 werd het kiesrecht opnieuw uitgebreid. Nu kreeg ongeveer 50% van de mannelijke bevolking stemrecht. Bij de verkiezingen van 1913 kregen de confessionelen 45 zetels, de liberalen 17 en de socialisten 18 zetels. Geen enkele partij had de meerderheid. De Tweede Kamer had toen nog 100 zetels.

Eindelijk invloed

Poster voor vrouwenkiesrecht

Door de uitbreiding van het kiesrecht hadden de ARP en de RKSP (de confessionelen) en de SDAP (de socialisten) eindelijk genoeg zetels in de Tweede Kamer. Zij hadden nu invloed op het bestuur en konden hun ideeën verder uitbouwen.

Nu konden ze aan de slag met 2 punten:
• Het openbaar onderwijs kreeg wel voldoende geld om scholen te stichten en leerkrachten te betalen. Dat wilde het bijzonder onderwijs ook: gelijke behandeling openbaar en bijzonder onderwijs.
• Uitbreiding van het kiesrecht: algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen.

De grondwetswijziging van 1917

De grondwetswijziging van 1917: schoolstrijd en kiesrecht

Het bijzonder onderwijs (scholen voor protestantse en katholieke kinderen) kreeg nog steeds minder geld dan het openbaar onderwijs.

Aan deze ongelijke behandeling moest een einde komen.

Wijziging grondwet

De confessionele partijen (van protestanten en katholieken) wilden dat het bijzonder onderwijs net zo veel geld zou krijgen als het openbaar onderwijs. Deze strijd om gelijke betaling wordt de schoolstrijd genoemd. De socialisten wilden uitbreiding van het kiesrecht. Alle mannen en vrouwen moesten actief en passief kiesrecht krijgen. Om beide doelen te bereiken moest eerst de grondwet gewijzigd worden.

Meerderheid

Voor een wijziging van de grondwet is in de Tweede Kamer een tweederde meerderheid nodig. De socialisten hadden deze meerderheid niet. Ook de confessionelen hadden niet genoeg zetels voor een tweederde meerderheid. Maar samen (confessionelen en socialisten) zouden ze het wel redden.

Samenwerking

De socialisten en de confessionelen gingen met elkaar samenwerken om hun doelen te bereiken. Geen onderlinge strijd, maar samenwerking. Even was er vrede (in het Latijn: pax) tussen de partijen. Dit wordt de pacificatie genoemd.

Verbeterde wetten

Er was nu een tweederde meerderheid in de Tweede Kamer om de grondwet te kunnen wijzigen. Het bijzonder onderwijs kreeg nu evenveel geld als het openbaar onderwijs en alle mannen, ouder dan 23 jaar kregen kiesrecht. De vrouwen kregen passief kiesrecht. In 1919 kregen ook zij actief kiesrecht.

Analyseer de spotprenten

Afbeelding 1


Tip: Gebruik bij het beantwoorden van de vragen de grote versie van afbeelding 1.

1. Wat gebeurt er op de spotprent?
- Wie staan er op de afbeelding?
- Wat voor mensen staan op de afbeelding? Zijn zij rijk of arm?
- Wat doen de mensen op de afbeelding?

2. Worden er mensen of dingen overdreven getekend?
- Bijvoorbeeld erg groot of klein
- Bijvoorbeeld erg boos, gemeen, verdrietig, vrolijk
- Bijvoorbeeld erg machtig of juist erg arm

3. Staat er tekst boven, onder of in de afbeelding?
- Wat staat er?
- Waar gaat de tekst over?
Tip: Een 'Augiusstal' is een zwijnenstal.

4. Over welke gebeurtenis gaat de spotprent?
- Waaraan kan je dat zien? Gebruik jouw antwoord bij 1, 2 en 3.

5. Wat is de mening van de maker?
- Waaraan kan je die mening zien? Gebruik jouw antwoord bij 1, 2, 3 en 4.

 

  • Het arrangement Kiesrecht Nederland begin 20ste eeuw is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Auteur Kunskapsskolan
    Laatst gewijzigd
    2017-11-29 11:27:37
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    https://youtu.be/PZ54AB1dKU8?feature=player_detailpage
    https://youtu.be/PZ54AB1dKU8?feature=player_detailpage     		Video

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    Kunskapsskolan, Auteur. (2017).

    De pacificatie van 1917 - OGR

    https://maken.wikiwijs.nl/113026/De_pacificatie_van_1917___OGR

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van