De top van een parabool

De top van een parabool

Introductie

Op deze website is informatie te vinden over het berekenen van de coördinaten van de top van parabolen met een functievoorschrift in de vorm van \(f(x)=ax^2+bx+c\).

 

Aan het eind van deze module:

  • Weet je wat de termen \(x_{top}\) en \(y_{top}\) betekenen;
  • Weet je waar de formule voor \(x_{top}\) vandaan komt;
  • Kun je de coördinaten van de top van de grafiek van \(f(x)=ax^2+bx+c\) berekenen;
  • Kun je de waarde van een parameter \(p\) in een kwadratische formule berekenen wanneer de \(y_{top}\) gegeven is.

 

Schuiven maar!

In de applet hieronder is een grafiek getekend van de parabool van \(f(x)=ax^2+bx+c\).

Zie je de parabool niet, zoom dan uit in het assenstelsel.

De letters \(a\), \(b \) en \(c\)  in het functievoorschrift zijn parameters, ook wel hulpvariabelen genoemd.

De waarden van de parameters \(a\), \(b \) en \(c\) kun je veranderen met behulp van de schuifbalken.

Je kunt in- en uitzoomen met het scroll-wieltje van de muis.

'Speel' met de schuifbalken en kies verschillende waarden voor  \(a\), \(b \) en \(c\). Wat valt je op?

 

Wat nu?

Zoals je gemerkt hebt, verschuift en verandert de vorm van de grafiek van \(f(x)=ax^2+bx+c\) als je de waarden van  \(a\),\(b\) en \(c\) verandert. Je gaat nu onderzoeken wat de precieze invloed is van de waarden van \(a\),\(b\) en \(c\)  op de parabool.

 

Om deze module succesvol af te ronden, volg je het onderstaande stappenplan:

Stap 1 - Uitleg: bestudeer de theorie.

Stap 2 - Oefenen: maak de opdrachten om te controleren of je de theorie begrepen hebt.

Stap 3 - Leren van je fouten: bestudeer de theorie die hoort bij opdrachten die je niet goed had en probeer deze opnieuw. Bij 'extra informatie' is nog meer info en materiaal te vinden.

Stap 4 - Verdieping: geen fouten? Probeer de +opdrachten!

Stap 5 - Controle: maak de eindtoets.

 

Veel plezier en succes!

Theorie

Voorkennis (1)

In klas 1 en 2 heb we al gewerkt met kwadraten, formules en parabolen. Om je geheugen op te frissen volgt hieronder een invuloefening.

Voorkennis (2)

Een parabool en kwadraten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hieronder kun je controleren of je nog met kwadraten kunt rekenen. 

Voorkennis (3)

Kwadratische vergelijkingen van de vorm  \(ax^2+bx=0\), zoals \(x^2+3x=0\)

of  \(6x^2-12x=0\) zijn op te lossen te door ze te ontbinden in factoren.

Dat gaat door de gemeenschappelijke factor buiten de haakjes te brengen.

Vervolgens gebruik je de regel: \(A\cdot B=0 \implies A=0 \lor B=0\).

 

Bijvoorbeeld:

\(x^2+3x=0\)                      (gemeenschappelijke factor \(x\) buiten haakjes brengen)

\(x(x+3)=0\)                    ( \(A\cdot B=0 \implies A=0 \lor B=0\))

\(x=0 \lor x+3=0\)

\(x=-3\)

Theorie

In het filmpje hieronder wordt de formule voor \(x_{top}\)afgeleid. Bekijk de film en beantwoord de onderstaande vraag.

Oefening

Scroll naar beneden en login.

 

 

Heb je de oefeningen goed gemaakt? Probeer de +opgaven! Wil je nog meer uitleg en oefenen? Bekijk de theorie nog eens. Je kunt meer oefeningen en extra uitleg vinden bij "extra informatie".

+ Opgaven

Voor de liefhebber:

Nu je de formule voor \(x_{top} \)kent, kunt je ook de waarde van een parameter in een kwadratische  formule berekenen als \(y_{top}\)bekend is.

Hieronder volgt een voorbeeld:

 

\(Gegeven\;is\; de\; formule\; y=x^2+px+4\;met\; y_{top}= 0.\;Bereken\;de\;waarde\;van\;p.\)

 

Oplossing:

We bereken de waarde van p door \(x _{top}\)te berekenen. Hierin verschijnt de parameter p. We weten dat wanneer we \(x _{top}\)invullen in de formule, we \(y _{top}\)kunnen berekenen. Dat ziet er als volgt uit:

 

\(y=x^2+px+4\) geeft  \(x_{top}=\frac{-b}{2a}=\frac{-p}{2}\).

\(x_{top}=\frac{-p}{2} \) invullen in de formule geeft \(y _{top}\) :

\(y _{top}=(\frac{-p}{2})^2+p.(\frac{-p}{2})+4\)

\(y _{top}=\frac{1}{4}p^2-\frac{1}{2}p^2+4\)

\(y_{top}=-\frac{1}{4}p^2+4\)

We weten \(y _{top}=0\) (dat stond in de opgave)

Dus: \(-\frac{1}{4}p^2+4=0\) oplossen!

Na enig rekenwerk volgt daaruit \(p=-2\;of\;p=2\).

Reken dit zelf na.

Oefening: +Opgaven

Start

Toetsing

Extra informatie

Made with Padlet

 

 

Links naar sites met extra uitleg en oefeningen:

Extra oefeningen en uitleg

Theorie

  • Het arrangement De top van een parabool is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    Sjoerd van Assendelft Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
    Laatst gewijzigd
    2018-01-25 21:18:37
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    HAVO 3
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Trefwoorden
    hwadratische functies, parabool, parameter, top

    Bronnen

    Bron Type
    https://youtu.be/oXq9j-oB81o
    https://youtu.be/oXq9j-oB81o
    Video
    Extra oefeningen en uitleg
    http://www.hhofstede.nl/modules/topparabool.htm
    Link
    Theorie
    http://www.dr-aart.nl/Formules-toppen-van-parabolen.html
    Link
  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Matchen

    +Opgaven

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.