Inleiding - Ontwikkelingslanden
Ontwikkelingslanden
In veel landen zijn de levensomstandigheden voor een groot deel van de bevolking slecht; die landen noemen we ontwikkelingslanden of soms derdewereldlanden.
Op sommige punten kunnen deze landen heel verschillend zijn, maar toch is er een aantal gemeenschappelijke kenmerken en kampen deze landen vaak met dezelfde problemen.
Kenmerken ontwikkelingslanden
Als je op vakantie bent in een ander land heb je al snel door of je in een arm of rijk land terecht bent gekomen. Dat zie je als je op straat loopt aan bijvoorbeeld de mensen, de huizen en de auto's die er rijden. Toch bepaal je de welvaart van een land niet door op straat om je heen te kijken.
Stap 1: Ontwikkelingslanden
Ga naar de kennisbank economie en bestudeer het volgende onderdeel.
KB: Kenmerken ontwikkelingslanden
De relatie tussen rijke gebieden en armere ontwikkelingslanden wordt soms aangeduid al een centrum-periferie-relatie.
- Zoek een synoniem voor het woord periferie.
- Welke landen vormen het centrum in een centrum-periferie-relatie?
En welke landen de periferie.
Bekijk nu ook de volgende videoclip.
Video: Centrum en periferie
- Tussen de centrumlanden en de landen in de periferie bestond voorheen vaak een andere relatie.
Welke relatie?
Stap 2: Inkomen per inwoner
Inkomen per hoofd van de bevolking
Eén van de kenmerken van een ontwikkelingsland is een laag inkomen per hoofd van de bevolking.
Op internet staat een lijst van landen naar het inkomen per hoofd van de bevolking: nl.wikipedia.org.
Ga naar de lijst en beantwoord de volgende vragen.
- Welk land heeft het hoogste inkomen per hoofd van de bevolking?
Hoe hoog is het gemiddeld inkomen in dat land in dollars?
Reken het inkomen per hoofd om in euro's.
- Zoek op op welke plaats Nederland staat?
Hoe hoog is het inkomen per hoofd van de bevolking in euro's?
- Onder welk inkomen per hoofd van de bevolking is er, volgens jou, sprake van een ontwikkelingsland?
- Hoe bereken je het inkomen per hoofd van de bevolking? Schrijf de formule op.
Stap 3: Armoedegrens
Armoedegrens
Onder armoedegrens wordt meestal verstaan: het inkomen dat iemand nodig heeft om te kunnen voorzien in de basisbehoeften. Bij een inkomen gelijk aan de armoedegrens gaat het inkomen geheel op aan noodzakelijke uitgaven. Er is dan geen vrij te besteden inkomen over. De Wereldbank hanteert als armoedegrens een inkomen van 1 dollar per dag.
Ga opnieuw naar de lijst met per land het inkomen per hoofd van de bevolking: nl.wikipedia.org.
- Zijn er landen waarvan het gemiddeld inkomen per hoofd van de bevoking onder de armoedegrens ligt? Schrijf die landen op.
- Hoe komt het dat mensen onder de armoedegrens leven? Wat zijn de gevolgen?
De armoedegrens verschilt per land. Voor Europese landen werd in 2007 voor een gezin met 2 kinderen de armoedegrens op € 21.600,- per jaar vastgesteld.
- Bereken hoeveel een gezin met 2 kinderen dat per jaar € 21.600,- verdient per persoon per dag kan besteden.
- Schrijf twee redenen op waarom de armoedegrens in een Europees land veel hoger ligt dan in een ontwikkelingsland.
Stap 4: Maatstaf voor welvaart
Ga naar de Kennisbank economie en bestudeer het volgende onderdeel:
KB: Kenmerken ontwikkelingslanden
Een van ontwikkelingslanden is een slechte gezondheidszorg.
Mozambique is een ontwikkelingsland in Afrika.
Van Mozambique zijn de volgende gegevens bekend:
- aantal inwoners 16 miljoen
- aantal dokters: 400
- Bereken voor Mozambique het aantal mensen per dokter.
- In Nederland wonen ongeveer net zoveel mensen als in Mozambique.
In Nederland zijn er 36.000 dokters.
Bereken voor Nederland het aantal mensen per dokter.
- Wat zullen de gevolgen zijn van een slechte gezondheidszorg in een land als Mozambique?
Schrijf zoveel mogelijk gevolgen op.
Slechte gezondheidszorg en bevolkingsgroei
Ondanks een slechte gezondheidszorg is er in veel ontwikkelingslanden sprake van een grote bevolkingsgroei. Je ziet hier de bevolkingsopbouw van mannen en vrouwen in Nederland en in Angola in 2018.
Kijk goed naar beide diagrammen. Schrijf zoveel mogelijk verklaringen op voor de verschillen? 
Stap 5
Opleidingsniveau
Eén van de kenmerken van een ontwikkelingsland is een laag opleidingsniveau.
In ontwikkelingslanden gaan veel kinderen niet of nauwelijks naar school.
Hoe dat komt kun je in vier stappen uitleggen.
Hieronder zie je die stappen.
Ze staan nog niet in juiste volgorde.
Jij moet de stappen in de juiste volgorde zetten.
- Werkgevers betalen lage lonen.
- Kinderen moeten werken om wat extra geld te verdienen.
- Kinderen kunnen niet naar school.
- Ouders verdienen weinig geld.
De juiste volgorde is: 1 --> ..... --> ..... --> .....
2. Wat zijn dan de gevolgens als je wel naar school gaat?
1. je gaat naar school, dan ...... (geef minimaal 3 stappen aan)
Stap 6
Schulden
Veel ontwikkelingslanden hebben schulden bij rijke landen.
Een reden dat de landen buitenlandse schulden hebben, heeft te maken met internationale handel.
Veel ontwikkellingslanden exporteren landbouwproducten of delfstoffen.
Deze producten worden in een rijk land verder bewerkt.
En moeten dan soms worden teruggekocht van het rijke land.
1
Kies steeds het juiste antwoord.
- Veel ontwikkelingslanden ...
- exporteren vooral grondstoffen naar rijke landen.
- importeren vooral grondstoffen vanuit rijke landen.
- Veel ontwikkelingslanden hebben schulden, omdat ...
- ze meer producten invoeren dan uitvoeren.
- ze meer producten uitvoeren dan invoeren.
- Als de schuld van een ontwikkelingsland toeneemt, dan ...
- moet het land steeds minder rente betalen aan de rijke landen.
- moet het land steeds meer rente betalen aan de rijke landen.
Stap 7
Monocultuur
Monocultuur betekent dat een land afhankelijk is van de productie van 1 product. Veel arme landen produceren maar 1 (landbouw)product. Zij zijn dus voor hun inkomen afhankelijk van dit product.
1.
Dat een monocultuur en een grote schuld bij rijke westerse landen met elkaar te maken hebben,
kun je ook uitleggen in een aantal stappen.
Hieronder staan die stappen. Ze staan nog niet in de juiste volgorde.
Zet de stappen in de juiste volgorde. Stap 1 staat wel al goed.
- Een ontwikkelingsland exporteert slechts één product.
- De export levert minder op dan moet worden betaald voor de import.
- Door geld te lenen ontstaat er een schuld bij westerse landen.
- Het landbouwproduct of de grondstof wordt in het westen nog bewerkt.
- Dat exportproduct is vaak een landbouwproduct of een grondstof.
- Om het uitvoertekort te kunnen betalen, moet geld worden geleend.
De goede volgorde is: 1 - ... - ... - ... - ... - ...
Ruilvoetverslechtering
Als de prijs van het product dat je exporteert minder toeneemt dan de prijs van producten die je importeert,
spreek je van een ruilvoetverslechtering.
Bij een ruilvoetverslechtering kun van het bedrag dat je verdient met de export dus steeds minder importeren.
2
Lees de volgende tekst
Sinds 1970 is de prijs voor koffiebonen in vergelijking met de prijs van industrieproducten gedaald.
Kon een koffieboer in 1970 voor 10.000 kg koffiebonen nog een tractor kopen.
In 2010 krijgt hij voor 10.000 kg koffiebonen nog maar de wielen van de tractor. |
- Leg uit dat er in de tekst sprake is van een ruilvoetverslechtering voor de koffieboeren.
- Leg uit waarom de koffieboeren steeds meer koffiebonen moeten verbouwen om hun koopkracht op peil te houden.
Stap 8
In 2018 hebben wereldwijd meer dan 663 miljoen mensen geen toegang tot veilig drinkwater.
Oorzaak van watertekort is vaak een combinatie van factoren. De bevolkingsgroei, de trek naar de stad, een veranderend consumptiepatroon zorgen voor een toename van de vraag naar water.
Klimaatverandering, ontbossing, waterverspilling en watervervuiling zorgen voor een kleiner aanbod van water.
Van de 663 miljoen mensen die geen toegang hebben tot veilig drinkwater woont het overgrote deel in ontwikkelingslanden. Dit heeft voor deze mensen grote gevolgen.
Schrijf zoveel mogelijk gevolgen op van het ontbreken van veilig drinkwater.
Denk aan de problemen met ziektes, maar ook aan de voedselvoorziening.
Stap 9
In veel ontwikkelingslanden is er op het platteland niet voldoende werk.
Grote groepen mensen trekken daarom naar de steden.
In de steden ontstaan daardoor krottenwijken.
De verhuizing van platteland naar de stad noem je urbanisatie.
In de tabel zie je hoe de bevolking van Mexico-Stad tussen 1950 en 2010 is gegroeid.
Dat de stad zo snel is gegroeid, komt onder andere omdat veel mensen van het platteland naar de stad zijn gegaan?
| jaar |
1950 |
1970 |
1990 |
2010 |
| bevolking x miljoen |
2,5 |
8,2 |
18,7 |
45,5 |
- Waarom verhuizen veel mensen van het platteland naar de stad?
Welk woord gebruik je voor deze verhuizing?
- Maak bij de tabel een grafiek.
Zet op de horizontale as de jaartallen.
Zet op de verticale as het aantal inwoners.
- Door de enorme groei ontstaan er problemen in Mexico-Stad.
Schrijf zoveel mogelijk problemen op.
Antwoorden
Stap 1
1.Periferie = randgebied, buitenkant
2. centrum = Europa en deel van Azië , Periferie = Afrika
3. De meeste landen in Afrika waren vroeger een kolonie van een Europees land.
Stap 2.
1. Luxemburg 104.512
2. Plek 7 48222
3. eigen antwoord
4. Nationaal inkomen / aantal inwoners in een land
Stap 3
1. Eritrea, Malawi, Siera Leone, Liberia, Congo, Burundi
2. Landen zitten in een vicieuze circel van armoede. Monocultuur, schulden, armoede, analfabetisme, urbanisatie, slechte gezondheidszorg, geen schoondrinkwater
3. 21600 : 365 : 4 = 14,79
Stap 4
1.16 miljoen : 400 = per 40.000 inwoners 1 dokter
2. 16 miljoen : 36000 = per 444 inwoners 1 dokter
3 .
- hoog geboortecijfer
- hoog sterftecijfers onder baby's/ kinderen en zwangere vrouwen
- mensen worden niet oud
- geen hulp voor ouderen en gehandicapten
Stap 5
1 4 2 3
- Je gaat naar school
- Daar doe je kennis op
- Meer kennis , is meer productiviteit (of een betere baan)
- dus meer loon
- en minder armoede
Stap 6
1.a = B b= A c = B
Stap 7
1, 5, 4, 2, 6, 3
2a. De waarde van de koffiebonen is minder toegenomen dan de waarde van de industrie producten
b. Ze moeten meer produceren om hetzelfde te kunnen blijven kopen.
Stap 8
- Ziektes
- kleine ongemakken (droge huuid, consterpatie door te weinig drinken)
- ver lopen voor water dus geen tijd voor bijvoorbeeld school
- uitdroging van mensen, dieren en gewassen.
- Gewassen en beesten groeien minder goed (slecht voor landbouw en veeteelt)
- Mindere Hygiëne
stap 9
voor werk ; urbanisatie
2.
3. krottenwijken, gebrek aan schoonwater, ziektes, armoede, criminaliteit
