Scheidbare werkwoorden

Scheidbare werkwoorden

Wat zijn scheidbare werkwoorden?

Dit zijn werkwoorden die in een zin gescheiden worden of uit twee delen bestaan: een werkwoord en een voorzetsel of ander woord.
Die aparte delen blijven wel altijd bij elkaar horen in bijvoorbeeld het werkwoordelijk gezegde.


Voorkennis

Je kunt scheidbare werkwoorden pas herkennen en goed gebruiken als je weet:
- wat werkwoorden zijn;
- wat voorzetsels zijn.


Voorbeeld

- opbellen:        Jeroen belde zijn zusje op om te vragen of ze meeging naar de kermis.
- oversteken:   Er reden veel auto's, dus ze staken de weg voorzichtig over.
- meeleven:     De gasten leefden erg met de nabestaanden mee.


Hoe scheid je deze werkwoorden?

1. als persoonsvorm                               met een voorzetsel of ander woord.
2. als heel werkwoord (infinitief)          met 'te' of een ander werkwoord.
3. als voltooid deelwoord                      met 'ge'.


1 Als persoonsvorm, op de normale, dus tweede plek in de zin en het voorzetsel of het andere woord achteraan in de zin.

- aanstellen: Hij stelde zich erg aan toen hij struikelde. stelde = persoonsvorm               aan = voorzetsel
- opstaan: We staan 's morgens altijd erg vroeg op. staan = persoonsvorm                op = voorzetsel
- samenspelen: Het team speelde goed samen en wonnen daardoor de wedstrijd. speelde = persoonsvorm            samen = ander woord

 

2 Als heel werkwoord en voorzetsel of ander woord worden gescheiden door 'te' of door een ander werkwoord.

- zich aanstellen:    Hij liep zich erg aan te stellen nadat hij was gestruikeld. aan -   te - stellen
- opstaan:             We zullen morgen wel vroeg op willen staan. op -  willen - staan
- samenspelen:   Het team zal deze wedstrijd goed samen moeten spelen. samen - moeten - spelen

 

3 Als voltooid deelwoord met een voorzetsel of ander woord en werkwoord als één woord geschreven met 'ge' ertussen.  Gebruikt als voltooid deelwoord in de zin.

- zich aanstellen:   Hij heeft zich enorm aangesteld toen hij struikelde aan - ge - steld
- opstaan:            Vanmorgen zijn we extra vroeg opgestaan. op - ge - staan

- samenspelen:  Het team heeft enorm goed samengespeeld en daardoor gewonnen!

 samen - ge - speeld

 

Heb je deze uitleg en de voorbeelden gelezen en begrepen? Maak dan de opdrachten.

  • Het arrangement Scheidbare werkwoorden is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2025-03-01 11:11:02
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Nederlands;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van