Carbidschieten of pulleschieten is een plaatselijk gebruik in sommige zuidelijke, noordelijke en oostelijke streken van Nederland. Het vindt gewoonlijk plaats op of rond oudjaar.
Denk, samen met een klasgenoot, eens na over de volgende vijf vragen.
1
Bij carbidschieten vinden er chemische reacties en natuurkundige processen plaats.
Wat is het verschil tussen een chemische reactie en een natuurkundig proces?
2
Er is een relatie tussen de temperatuur van een gas en de druk.
Omschrijf deze relatie.
3
Tijdens het carbidschieten vindt er warmtetransport plaats.
Welke vormen van warmtetransport ken je?
4
Bij carbidschieten vliegt de bal met een knal van de melkbus af.
Welke maat wordt gebruikt voor het geluidsniveau.
5
Op de verpakking van carbid is met symbolen aangegeven dat carbid gevaarlijk kan zijn.
Welke gevarensymbolen ken je?
Kennisbank
Kennisbank
Voor je aan de slag gaat met het beantwoorden van de vragen die horen bij deze opdracht, bestudeer je de theorie in de volgende items van de Kennisbank NaSk.
Zorg dat je antwoord kunt geven op de volgende vragen.
1 Wat is het verschil tussen een chemische reactie en natuurkundig proces?
2 In de praktijk wordt gewicht vaak uitgedrukt in gram of kilogram. Waarom is dat niet juist?
3 Wat is het verschil tussen kracht en druk?
4 Wat is het verschil tussen (warmte)geleiding, (warmte)straling en (warmte)stroming.
5 Wanneer spreek je van extreem luid geluid?
6 Welk gevarensymbool wordt gebruikt voor irriterende stoffen?
Vragen
Carbid schieten
Carbid wordt gebruikt bij het melkbusschieten.
Stap 1: Carbid gaat samen met water in een ijzeren melkbus.
Stap 2: Het brandbare gas dat ontstaat wordt aangestoken.
Stap 3: De gassen in de melkbus worden heel warm en de druk neemt toe.
De bal vliegt met een knal van de melkbus af.
1 (2p)
Bij het carbid schieten is sprake van chemische reacties en natuurkundige processen.
Geef per zin aan of er sprake is van een chemische reactie of een natuurkundig proces. a ontstaan van branbaar gas. b verbranden van het gas. c uitzetten van het gas.
2 (1p)
Waardoor vliegt de bal (met een knal) van de melkbus af?
Kies het juiste antwoord. A In de melkbus wordt de kracht van de gassen op de bal veel groter. B In de melkbus wordt de totale massa van de stoffen veel groter. C In de melkbus wordt het oppervlak tussen de gassen en bal veel kleiner.
3 (1p)
In de ijzeren melkbus wordt tijdens de verbranding een temperatuur bereikt van \(700\ ^\circ\)C.
Bereken hoeveel graden Celsius deze temperatuur onder het smeltpunt van ijzer ligt.
Gebruik BINAS.
4 (1p)
Na afloop is de melkbus ook aan de buitenkant warm.
Wat is de belangrijkste vorm van warmtetransport die hiervoor zorgt.
Kies het juiste antwoord. A geleiding B straling C stroming
5 (1p)
Als de gasdruk groot genoeg is, vliegt de bal met een knal van de melkbus af. Het geluidsniveau op één meter afstand is dan \(160\) dB. In welke zone van gehoorgevoeligheid ligt dit geluidsniveau? A indringend B extreem luid C pijngrens D zeer hinderlijk
6 (1p)
Op de verpakking van het carbid zit een etiket.
De pictogrammen op het etiket zijn verouderd.
Op nieuwe verpakkingen staan andere waarschuwingspictogrammen.
Kies het juiste antwoord.
Welk pictogram hoort zeker op het etiket?
7 (1p)
Op het etiket staat: Inhoud: \(1000 / 5000\) gram.
Welke natuurkundige grootheid hoort bij de genoemde eenheid? A gewicht B massa C volume
Antwoordmodel
1 maximumscore 2
ontstaan van brandbaar gas: chemische reactie
verbranden van het gas: chemische reactie
uitzetten van de gassen: natuurkundig proces
indien alle drie juist: 2 punten
Indien twee juist: 1 punt
Indien één of geen juist: 0 punten
2 maximumscore 1 A In de melkbus wordt de kracht van de gassen op de bal veel groter.
3 maximumscore 2 \(\text{T}\ = 835\ ^\circ\)C
1 punt voor het noteren van het smeltpunt van ijzer in graden Celsius.
1 punt voor de rest van de berekening
Het arrangement Opdracht: Carbidschieten vmbo4 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
