De module
Doel, inhoud en werkwijze
Doel
Energie is onmisbaar voor de wereldeconomie. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor industrie, transport en voedselproductie. Ook huishoudens gebruiken energie.
De wereld zit middenin de overgang van 'oude' naar nieuwe energiebronnen en -technieken, ook wel energietransitie genoemd. Deze module gaat daarover. Als je de module hebt afgerond, kun je meepraten over de ontwikkelingen op het gebied van energie en heb je een eigen mening over de energietransitie gevormd. Hierdoor kun je als burger en werknemer bewuste keuzes maken op het gebied van energie. De module is ontwikkeld voor alle eerstejaarsstudenten die een mbo-opleiding op niveau 3 of 4 in de techniek volgen.
Inhoud
De module heeft een studieduur van 20 uur en bestaat uit de volgende onderdelen:
- Energie
- Conventionele energieopwekking
- Innovatieve brandstoffen
- Excursie en/of gastdocent
Daarnaast zijn er enkele praktische opdrachten. Per thema (behalve de excursie/ gastdocent) wordt de theorie uitgewerkt via tekst en/of filmmateriaal met vragen die als doel hebben de theorie te verwerken.
Werkwijze
|
Deze module volg je via e-learning. Alle leerstof en opdrachten worden digitaal aangeboden. Je werkt zowel thuis als op school in de e-learning module. Je docent begeleidt je daarbij.
|
Thema Energietransitie
Introductie
In deze introductie komen de volgende onderdelen aan de orde:
- Wat is energietransitie?
- Ben jij bewust bezig met energie?
- Op welke manieren kun je energie besparen?
Leerdoelen:
De student:
- kan uitleggen wat energietransitie is
- kan vertellen hoe je bewust(er) met energie om kunt gaan
- kan uitleggen wat indirect energieverbruik is
- kan acties noemen om energie te besparen
Energietransitie
Van oudsher wordt energie opgewekt met fossiele brandstoffen, zoals kolen, gas en olie. Dit is echter niet goed voor het milieu en het klimaat. De hoeveelheid broeikasgassen in de lucht neemt bijvoorbeeld toe. Hierdoor stijgt de temperatuur op aarde. Dat heeft op zijn beurt weer grote gevolgen voor de landbouw. Een ander probleem is dat er op de lange termijn minder fossiele brandstoffen beschikbaar zijn. Denk bijvoorbeeld aan gasvelden die leegraken of oliebronnen die opdrogen.
Om te zorgen voor voldoende energiebronnen in de verre toekomst - die bovendien beter zijn voor ons milieu - , wordt er de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar schone energiebronnen. Windenergie, zonne-energie en aardwarmte zijn voorbeelden van schone energiebronnen. Het zijn ook duurzame energiebronnen. Dit houdt in dat ze niet op raken en, heel belangrijk, niet schadelijk zijn voor het milieu. Het gebruik van duurzame energie wordt daarom gezien als hét alternatief voor fossiele brandstoffen. Wereldwijd wil men steeds meer over naar duurzame energie. Deze overgang van fossiele bandstoffen naar duurzame energie wordt energietransitie genoemd.
Ook de Nederlandse overheid stimuleert duurzame energie en het ontwikkelen van nieuwe energietechnieken. Het doel is dat 14% van de energievoorziening in 2020 uit een duurzame energiebron komt. In 2050 moet 100% van de energievoorziening duurzaam zijn.
Iedereen heeft een rol in de energietransitie. Dit onderstaande filmpje van 2,5 minuten gaat daarover. Beantwoord na het bekijken ervan de volgende vragen en bespreek de antwoorden met je klasgenoten:
- Ga jij bewust met energie om of denk je er niet bij na?
- Hoe zou je (nog) bewuster met energie om kunnen gaan?
Energie besparen
Hoewel bewust omgaan met energie in de hele wereld hoog op de agenda staat, neemt het energieverbruik nog steeds toe. Dat komt onder andere omdat er steeds meer producten geproduceerd worden en de wereldbevolking groeit. Overheden, bedrijven en burgers vinden het belangrijk dat er maatregelen rondom het milieu genomen worden, maar het blijkt moeilijk om ze vervolgens in praktijk te brengen.
Schone energiebronnen alleen zijn niet voldoende om de energietransitie te laten slagen. Ook de mensen zullen bewuster met energie moeten omgaan en minder energie gebruiken. De volgende film (15 minuten) gaat over energie en energiebesparing. Bekijk deze en beantwoord de volgende vragen:
- Welke 2 acties kun je uitvoeren om de energie die we gebruiken op deze aarde in evenwicht te brengen met de energie die de aarde ons geeft
- Wat is indirect energieverbruik?
- Het meeste indirecte energieverbruik zit in vlees. Leg uit waardoor dit komt.
Film Energy Future (1 SBU)
Toets
Heb je de film van de vorige pagina goed bekeken en heb je de boodschap begrepen?
Ga als student naar www.m.socrative.com De naam van het lokaal is Energycollege. Vul vervolgens je naam in. Je kunt de toets alleen maken als de docent deze heeft klaargezet.
Thema Energie
Introductie
Iedereen in Nederland verbruikt energie, ook jij! Heb je bijvoorbeeld een auto of scooter? Wat dacht je van je elektronische apparatuur? En thuis heb je vast een wasmachine en een stofzuiger. Wist je dat je in het huishouden veel energie verbruikt. Door thuis bewuster om te gaan met het energieverbruik kan dit gebruik verlaagd worden.
Maar weet je eigenlijk wel wat je verbruikt? In dit thema verdiep je je in het energieverbruik bij jouw thuis en onderzoek je of er bespaard kan worden.
Leerdoelen:
De student kan benoemen:
- wat hij/zij verbruikt aan energie in zijn/haar woning of gezin en wat energie kost
- wat hij/zij verbruikt aan energie in vergelijking met de gemiddelde Nederlander
- wat de besparingmogelijkheden zijn
SBU (studiebelastinguren)
Opdracht 1a. 1 SBU Opdracht 1b. 3 SBU Opdracht 1c. 1 SBU Opdracht 2: 1 SBU
Opdracht 1
Hoe duurzaam ben jij?
Voor deze opdracht ga je eerst informatie verzamelen. Deze vind je onderaan de pagina via verschillende linkjes. De opdracht bestaat uit 3 onderdelen:
a. Individuele onderzoeksopdracht (1 SBU):
Individuele opdracht: Hoe zuinig is jouw huis of jouw gezin
b. Verwerkingsopdracht groep max 4 studenten (3 SBU):
1. Vergelijk de individuele uitkomsten en noteer de overeenkomsten en verschillen.
2. Maak een presentatie met behulp van een presentatievorm en plaats deze vervolgens ONLINE
Stappenplan voor het maken van een presentatie en deze vervolgens online zetten
3. Presenteer als groepje de uitkomsten online. (zodat jullie jezelf terug kunnen zien)
De eisen aan de presentatie zijn in onderstaand document geformuleerd.
Eisen presentatieopdracht Hoe duurzaam ben jij?
c. Evaluatieopdracht klassikaal (1 SBU):
Deze toets (5 vragen) wordt aan het einde van het thema klassikaal uitgevoerd. Iedere student gaat naar www.m.socrative.com en vult de lokaalcode Energycollege en vervolgens zijn/haar naam in. De docent zet de toets klaar. De resultaten zijn individueel.
Linken naar informatie rondom energie:
Wat is energie? Wat is een joule? Energieverbruik wat kost stroom?
Energiebesparen De bespaartest
Opdracht 2
Heb je de lesstof begrepen? (1 SBU):
1. Spel Energy Transition model:
Breng vraag en aanbod in balans
Halen we in 2030 voldoende uit schone bronnen om aan de vraag naar energie te kunnen voldoen? Kun je zorgen dat de aarde minder opwarmt door het terugdringen van de CO2 uitstoot? En dat allemaal tegen de laagst mogelijke prijs? Speel het spel (duur 5 min.) Wat vind jij dat er gedaan moet worden op energiegebied? Het is de bedoeling dat je keuzes maakt in vraag en aanbod van energie. De CO2 en de kosten moeten daarbij zo laag mogelijk zijn en je score moet zo hoog. Deze site rekent het door. Maak een screenshot van jouw resultaten en laat dit zien.
Dit spel is gebaseerd op de echte energiedata van Nederland en is gemaakt door Quintel Intelligence in samenwerking met praktisch alle partijen (bedrijven, overheid en onderwijs) die in Nederland met energie bezig zijn.
Thema Conventionele energieopwekking
Introductie
"Ze raken op en ze zorgen voor vervuiling"
In het nieuws krijgen we steeds vaker te horen dat onze fossiele brandstoffen opraken of dat ze zorgen voor milieuvervuiling. Wat betekent dat nu eigenlijk? Fossiele brandstoffen zijn onze traditionele (of conventionele) brandstoffen, zoals aardgas, olie of steenkool. Het verbranden van fossiele brandstoffen zorgt ervoor dat we energie kunnen opwekken. Het levert dus zeker problemen op als de voorraden op zijn. Maar hoe werkt dat eigenlijk: fossiele branstoffen? Hoe worden ze verwerkt? En kan jij je voorstellen hoe je kunt leven zonder elektriciteit en gas?
Leerdoelen:
De student kan benoemen:
- hoe de verschillende fossiele brandstoffen worden gebruikt
- wat de voor- en nadelen van deze brandstoffen zijn
- wat de gevolgen zijn van het gebruik van deze brandstoffen voor het klimaat
SBU (studiebelastinguren)
Opdracht 1: Zelfstandig werken: 3 SBU Opdracht 1: Quiz: 1 SBU
Opdracht 1
Wie verdient de eeuwige roem?
Voor deze opdracht ga je eerst informatie verzamelen. Deze vind je onderaan de pagina via verschillende linkjes.
Groepsopdracht Quiz (3SBU)
Bedenk per groepje 10 quizvragen over 4 conventionele energiebronnen. Gebruik hiervoor het programma Kahoot. Maak per groepje (max.4 personen) een inlog via www.getkahoot.com
De verschillende quizzen wordt individueel gespeeld in de klas (via www.kahoot.it ) Wie heeft de hoogste score en verdient de "eeuwige roem"?
Eisen groep bij maken en afspelen (1 SBU) van de quizvragen:
- Ieder groepje heeft 10 quizvragen over 4 conventionele energiebronnen in Kahoot! gemaakt en speelt deze quiz voor de hele klas zelf af.
- De resultaten van de quiz (het exceldocument) wordt ter plekke naar de docent gemaild.
Eisen individuele resultaten quiz:
- De student heeft op iedere quiz minimaal 5 van de 10 vragen goed beantwoord.
Na afloop worden de quizvragen van ieder groepje via de knop "share" gedeeld met de docent.
Linken naar informatie rondom conventionele energiebronnen:
Wat is kernenergie? Wat is straling? Steenkool Fossiele brandstoffen introductie Klimaatverandering door CO2 uitstoot Aardgas Aardolie Waterkrachtcentrale
Thema Innovatieve brandstoffen
Introductie
Duurzame energie betekent dat energiebronnen niet op kunnen raken. Bovendien drukt de productie van duurzame energie in vergelijking met conventionele bronnen veel minder zwaar op het milieu, doordat er veel minder van het broeikasgas CO2 vrijkomt. Zoals de volgende film laat zien, wordt er volop onderzoek gedaan naar nieuwe, duurzame energiebronnen:
Leerdoelen:
In dit thema verdiep je je in nieuwe energiebronnen. Je onderzoekt voor- en nadelen en vormt je een mening over de nieuwe manieren van energieopwekking.
De student kan benoemen:
- hoe windenergie wordt opgewekt
- wat zonne-energie kan
- wat bio-brandstof is
- waar je aardwarmte voor kunt gebruiken
SBU (studiebelastinguren)
Opdracht 1: Zelfstandig werken: 3 SBU Opdracht 1: Presentatie: 1 SBU
Opdracht 2 : 1 SBU
Opdracht 1
En dit is onze mening.....
Voor deze opdracht ga je eerst informatie verzamelen. Deze vind je onderaan de pagina via verschillende linkjes.
Opdracht in tweetallen: Maak een poster (3 SBU)
Jullie zijn voorstander van een innovatieve energiebron. Jullie mening komt heel duidelijk naar voren in de poster die je maakt met het programma Canva. In deze poster zijn de volgende punten verwerkt:
- een stelling over jullie gekozen innovatieve energiebron
- voordelen van deze energiebron
- de werking van deze energiebron
- wat levert deze energiebron aan duurzame energie op
Beoordelingscriteria poster
Posterpresentatie (1 SBU)
Deze poster met stelling verdedigen jullie in een presentatie voor de gehele groep.
Linken naar informatie rondom innovatieve energiebronnen:
Windenergie Zonne-energie Bio-energie Aard- en bodemwarmte Smartgrid
Opdracht 2
Heb je de lesstof begrepen?
Hier vind je een aantal opdrachten om te testen of je de lesstof hebt begrepen.
Energiequiz
Woordzoeker over energie
Invuloefening over windenergie
Praktische opdrachten
Wie maakt de beste windmolen?
Praktische opdracht windmolen
De natuurlijke batterij
Praktische opdracht de natuurlijke batterij
Excursie/ gastdocent
Kennismaking met het bedrijfsleven
Wil je een antwoord op de vraag hoe er in de praktijk gewerkt wordt aan energietransitie? Dat kan! Via een excursie of een gastspreker kun je hiermee kennis maken. Je wordt hierdoor nog meer bewust gemaakt van de ontwikkelingen binnen de energie en energietransitie. Het resultaat hiervan is dat je meer kennis krijgt van het bedrijfsleven over ontwikkelingen en innovaties op energiegebied.
Deze kennismaking met het bedrijfsleven kan op ieder moment gedurende de module gepland worden.
Thema’s
Mogelijke thema’s voor de excursie zijn:
- Windenergie
- Zonne-energie
- Energiezuinige gebouwen
- Energiezuinig produceren
Opdracht
De opdracht
De opdrachten verschillen per opleiding, vakrichting en ROC. De keuze hangt onder andere af van het te bezoeken bedrijf en het hieraan gekoppelde thema. Je docent informeert je hierover.
Afsluitende moduletoets
Je hebt nu de gehele module energietransitie doorlopen. Via Flipquiz gaan we nu in groepjes testen wat jullie kennis is van energietransitie. We delen de gehele klas op in een aantal groepjes (max 4 pers.) De quiz bestaat uit gemakkelijke vragen (100 punten) tot moeilijke vragen (max. 500 punten). Ieder groepje krijgt om de beurt 1 vraag en de scores worden bijgehouden.
De quiz wordt geprojecteerd op scherm of digibord. Je ontvangt de URL van de docent.
.
Verdiepingsstof
De onderstaande onderdelen kunnen door studenten en docenten gebruikt worden als verdiepingsstof bij de basismodule Energietransitie van Energy College. Er kan gekozen worden uit:
Trias energetica
Windenergie
Mobiliteit
Domotica
Smart grid
Aardwarmte/luchtwarmte
Zonne- of pv-panelen
