Verschillen in welvaart en welzijn binnen Nederland, VS en Nigeria
Verschillen in welvaart en welzijn binnen Nederland, de VS en Nigeria - moederbestand
Verschillen in welvaart en welzijn binnen Nederland, de VS en Nigeria - moederbestand
WIT
Oefening 1 - Welvaartsverschillen in de VS en Nigeria
Vooraf
Leerdoelen
In een welvarend land kunnen de meeste inwoners een groot deel van hun materiële behoeften bevredigen. Toch zijn er ook in welvarende landen genoeg mensen die arm zijn. Er zijn grote welvaartsverschillen. In ontwikkelingslanden, zoals Nigeria, zijn er ook grote welvaartsverschillen. Het merendeel van de bevolking is arm en een groot deel van de bevolking leeft zelfs onder de armoedegrens. In deze landen is een zeer kleine groep die ontzettend rijk is.
In deze opdracht leer je hoe de inkomensongelijkheid in een land wordt berekend en ontdek je hoe groot de welvaartsverschillen in de VS, Nigeria en Nederland zijn.
Aan het eind van deze opdracht:
Kun je het begrip BNP per hoofd van de bevolking beschrijven.
Kun de begrippen Lorenz-curve en GINI-coëfficiënt beschrijven.
Kun je de Lorenz-curve voor de VS, Nigeria en Nederland tekenen.
Weet je hoe de de inkomensongelijkheid voor de VS, Nigeria en Nederland in de afgelopen decennia is veranderd.
Kun je de welvaartsverschillen binnen de VS beschrijven en verklaren.
Kun je de welvaartsverschillen binnen Nigeria beschrijven en verklaren.
Werkwijze
In iedere oefening vind je minimaal één toets, opdracht of vraag. Het is de bedoeling dat je die allemaal maakt. Onder de meeste bronnen wordt direct een vraag gesteld. Deze vraag heeft als doel om je meteen heel gericht naar de bron te laten kijken en om je te helpen ontdekken of je de informatie uit de bron goed begrijpt. Deze vragen helpen je daardoor om de uiteindelijke toetsvragen goed te kunnen beantwoorden.
Deze oefeningen maak je in principe individueel. Wel kan het regelmatig zinvol zijn om samen met een klasgenoot te overleggen.
Stap 1 - Lorenzcurve en Gini-coëfficiënt
Lorenzcurve
Hieronder wordt uitgelegd wat het begrip "Lorenzcurve" inhoudt. Je kunt hiervoor onderstaande tekst lezen of het filmpje bekijken.
De verschillen in welvaart tussen landen in de wereld zijn groot. Een belangrijke oorzaak voor deze welvaartsverschillen zijn de verschillen in inkomsten. We noemen dit ook wel inkomensongelijkheid. Gemiddeld zijn de mensen in Nederland welvarender dan de mensen in Nigeria. Maar dat betekent niet dat iedereen in Nederland even welvarend is. De verschillen binnen een land kunnen heel groot zijn. De verschillen in een land kun je duidelijk maken met de Lorenzcurve. Max Lorenz bedacht de curve in 1905, hij was toen nog een student economie.
Hiernaast zie je een Lorenzcurve. Op de horizontale as staat het 'aandeel inkomenstrekkers in %'. Op de verticale as het 'inkomensaandeel in %'.
Als in een land iedereen evenveel zou verdienen, zou de Lorenzcurve in een rechte lijn van linksonder naar rechtsboven lopen (de zwarte diagonaal): 25% van de mensen verdient 25% van het inkomen, 50% van de mensen verdient 50% van het inkomen, etc.
In werkelijkheid zijn er altijd inkomensverschillen.
Je krijgt dan bijvoorbeeld de groene lijn:
- de armste 25% van de bevolking verdient samen 10% van het totale inkomen,
- de tweede 25% verdient 15% (25 - 10 = 15) van het inkomen,
- de derde 25% verdient 22% (47 - 25 = 22) van het inkomen,
- de 25% rijksten verdienen samen 53% van het totale inkomen.
In de video hieronder wordt uitgelegd hoe je aan de Lorenzcurve kunt zien hoe de inkomensverdeling in een land is. Kijk de eerste 7 minuten.
Gini-coëffeciënt
Door middel van de Lorenzcurve kun je de Gini-coëfficiënt berekenen. De Gini-coëfficiënt wordt weergegeven met een getal tussen de 0 en de 1. Het getal 0 geeft daarbij absolute gelijkheid aan. Het getal 1 geeft de maximale ongelijkheid aan. In die situatie zou één iemand al het geld hebben en de rest helemaal niets.
Armoedegrens
In leertaak 2 is uitgelegd dat we twee vormen van armoede kunnen onderscheiden, namelijk relatieve armoede en absolute armoede. Weet je niet meer waarin deze vormen van armoede met elkaar verschillen kijk dan nog eens terug in die leertaak.
Stap 2 - Welvaartsverschillen in de VS
Inkomensongelijkheid in de VS
Ook in de VS is er sprake van grote welvaartsverschillen.
Lorenzcurve
Opdracht: Gebruik de gegevens uit de bron hieronder om de Lorenzcurve van de VS te tekenen.
Inkomstenverdeling VS 2010
Deel van de bevolking
percentage
opgeteld
Eerste/armste 20% van de bevolking
5,1
5,1
Tweede 20% van de bevolking
10,5
15,6
Derde 20% van de bevolking
15,7
31,3
Vierde 20% van de bevolking
23
54,3
Vijfde/rijkste 20% van de bevolking
45,7
100
Totaal 100% van de bevolking
100
bron: worldbank.org
Vraag: Wat valt je op als je jouw getekende Lorenzcurve van de VS vergelijkt met de Lorenzcurve van de VS uit de video?
Gini-coëfficiënt
Diverse data zeggen vaak meer als ze worden weergegeven in mooie grafieken. Via de webiste gapminder.org kun je heel veel data bekijken. Hier zie je hoe de Gini-coëfficient in de laatste decennia in de VS is veranderd. Op de y-as zie je de Gini-coëfficiënt van de VS in verhouding tot de totale populatie van de VS (x-as). Ook zie je de grafieken van Nigeria en Nederland.
Vraag: Wat was de Gini-coëfficiënt van de VS in 2010?
Vraag: Wat kun je zeggen over inkomensongelijkheid van de VS ten opzichte van inkomensongelijkheid in Nederland?
Je ontdekt dat de inkomensongelijkheid in Amerika groot is. Je gaat nu leren hoe de welvaart precies verdeeld is in Amerika. Welke bevolkingsgroepen zijn relatief rijk? En welke relatief arm? Zijn er verschillen in welvaart tussen mannen en vrouwen? En kunnen we misschien welvaartsverschillen ontdekken tussen de stad en het platteland?
Je ziet dat het aandeel armen in de stad (metro) lager is dan op het platteland (nonmetro).
Vraag: In de aflevering van "de Verenigde Staten van Eva" zag je dat Eva een luxe ranch bezocht. De grafiek hierboven laat een relatief hoog percentage armen zien op het platteland. Wat kun je zeggen over de inkomensongelijkheid op het platteland?
Welvaartsverschillen tussen man en vrouw
Bekijk de grafiek over de verschillen in inkomen tussen mannen en vrouwen.
Vraag: Welke conclusie kun je trekken op basis van deze grafiek?
Vraag: Wat vind jij van de welvaartsverschillen tussen de verschillende etniciteiten?
Je gaat de welvaartsverschillen nu nader onderzoeken. Dit doe je door de twee staten Wyoming en Michigan met elkaar te gaan vergelijken. Je doet dit aan de hand van diverse opdrachten die je vind in de toets: welvaartsverschillen in de VS - de staten Wyoming en Michigan nader bekeken.
Toets: Welvaartsverschillen in de VS - De staten Wyoming en Michigan nader bekeken
Je weet inmiddels dat Nigeria een ontwikkelingsland is. Ontwikkelingslanden worden gekenmerkt door de grote inkomensongelijkheid. Maar hoe groot is de inkomensongelijkheid in Nigeria eigenlijk? Bekijk onderstaande video, maak de opdracht en beantwoord de vragen. Tot slot maak je de toets.
Lorenzcurve
Opdracht: Gebruik de gegevens uit de bron hieronder om de Lorenzcurve van Nigeria te tekenen.
Inkomstenverdeling Nigeria 2009
Deel van de bevolking
percentage
opgeteld
Eerste/armste 20% van de bevolking
5,4
5,4
Tweede 20% van de bevolking
9,7
15,1
Derde 20% van de bevolking
14,4
29,5
Vierde 20% van de bevolking
21,6
51,1
Vijfde/rijkste 20% van de bevolking
49
100
Totaal 100% van de bevolking
100
bron: Worldbank.org
Gini-coëfficiënt
Diverse data zeggen vaak meer als ze worden weergegeven in mooie grafieken. Via de webiste gapminder.org kun je heel veel data bekijken. Hierzie je hoe de Gini-coëfficient in de laatste decennia in Nigeria is veranderd. Op de x-as zie je het bevolkingsaantal van Nigeria weergegeven. Op de y-as zie je de Gini-coëfficiënt aangegeven.
Vraag: Wat was de Gini-coëfficiënt van Nigeria in 2009?
Vraag: Wat valt je op aan de Gini-coëfficient van Nigeria de afgelopen drie decennia?
Vraag: Vanaf 2003 gaat de inkomensongelijkheid in Nigeria weer stijgen. Kun je een reden bedenken voor deze stijgende ongelijkheid?
Vraag: Het noordwesten van Nigeria heeft volgens deze grafiek het hoogste percentage armoede. In het zuidwesten is het percentage armoede het laagst. Algemeen genomen zou je kunnen zeggen dat het noorden van Nigeria minder welvarend is dan het zuiden. Bekijk de kaarten GB54 181AH of GB55 193AH. Welke verklaring kun je geven voor de hoge armoede in het noordwesten?
Welvaartsverschillen tussen man en vrouw
Bekijk deze webiste over de verschillen in inkomen tussen mannen en vrouwen.
Vraag: Waarom zal de arbeidsparticipatie in de groep "lage inkomens" zoveel hoger liggen dan in de groep "hoge inkomens"?
Welvaartsverschillen door corruptie
Nigeria is een land met enorm veel corruptie. De website Transparency Internationalpubliceert ieder jaar de Corruption Perceptions Index. Landen krijgen punten toegekend over de mate van corruptie die wordt ervaren door de bevolking van het land zelf. Hoe lager het aantal punten, hoe corrupter het land. Welke invloed de corruptie heeft op de inkomensongelijkheid lees je in dit krantenartikel.
Vraag: Hoeveel punten scoort Nigeria op de Corruption Perceptions Index? Heeft Nigeria hiermee een hoge of lage mate van corruptie?
Vraag: Noem twee voorbeelden van beroepen waarin veel corrupte mensen werkzaam zijn in Nigeria.
Vraag: Welke effecten heeft de corruptie op het dagelijkse leven van mensen in de stad Lagos?
Vraag: Leg in eigen woorden uit welke invloed de corruptie heeft op de inkomensongelijkheid.
Welvaartsverschillen tussen etniciteiten
In GB54 181 of GB55 192/193 vind je enkele kaarten over Nigeria. In Nigeria komen verschillende cultuurgebieden voor en zijn er grote verschillen tussen talen en godsdiensten. Kijk naar kaart GB54 181D GB55 193D.
Vraag: Beschrijf de verdeling van de drie grootste godsdiensten over Nigeria.
Bekijk nu de kaarten GB54 181A en 181H of GB55 193A, 193G en 193H.
Vraag: Welke gebieden in Nigeria zijn het meest welvarend? Hoe komt dit? Je antwoord moet een oorzaak-gevolg relatie bevatten.
Vraag: Welke bevolkingsgroep zal in Nigeria het meest welvarend zijn? Leg je antwoord uit.
Vraag: Waar zullen deze verschillen in welvaart tussen verschillende etniciteiten waarschijnlijk toe leiden? Leg je antwoord uit.
Welvaartsverschillen door onrust
In het noorden van Nigeria is de terreurorganisatie Boko Haram aan de macht. Wat is Boko Haram eigenlijk? Dat lees je hier. Bekijk daarna onderstaande reportage van EenVandaag.
Vraag: Wat wil Boko Haram bereiken?
Vraag: Welke invloed heeft de onrust binnen een land op de welvaart van het land. Noem minstens twee zaken.
Vraag: Welk negatief effect heeft de corruptie in Nigeria op de strijd tegen Boko Haram?
Oefening 2 - Welzijnsverschillen in de VS en Nigeria
Vooraf
Leerdoelen
Welzijnsverschillen hebben direct te maken met verschillen in welvaart. Toch zijn er allerlei mogelijkheden om het welzijn van mensen te waarborgen, ondanks dat mensen arm zijn. Welke verschillen zijn er in welzijn binnen de VS en in Nigeria? Dat ga je in dit hoofdstuk onderzoeken. Dit doe je door te kijken naar videofragmenten, het bekijken van diverse statistieken en grafieken en door het bestuderen van verschillende kaarten.
Aan het eind van deze opdracht:
Kun je de verschillen in de gezondheidszorg en voedselvoorziening binnen de VS beschrijven en verklaren.
Kun je de verschillen in de gezondheidszorg en voedselvoorziening binnen Nigeria beschrijven en verklaren.
Stap 1 - Welzijnsverschillen in de VS
Welzijnsverschillen in de VS
In de bovenstaande oefening heb je de welvaartsverschillen binnen de VS onderzocht. Ook op welzijnsniveau zijn er grote verschillen in de VS. Deze welzijnsverschillen zijn terug te zien in de gezondheidszorg, voedselverziening en onderwijs. In deze oefening ga je de verschillen onderzoeken.
Gezondheidszorg
Gezondsheidszorg voor iedereen?
In dit krantenartikel lees je over het extreme verschil waarin rijke en arme mensen in de VS toegang hebben tot de gezondheidszorg. Een deel van de Amerikaanse bevolking is zo arm dat zij zelfs helemaal geen toegang hebben tot de gezondheidszorg. Daarom worden er verdeeld over het hele land steeds tijdelijke noodhospitalen opgezet. Artsen, verpleegkundigen, tandartsen werken hier vrijwillig aan mee. Erik Mouthaan van RTLnieuws maakte hierover een nieuwsitem.
De Amerikaanse zorgwet
In 2013 kreeg Amerika te maken met een allereerste zorgwet, beter bekend onder de naam 'Obamacare'. De wet werd zwaar bevochten en kende vele voorstanders en tegenstanders. Tijdens de verkiezingsstrijd van 2017 beloofde presidentskandidaat Trump om in de allereerste week van zijn presidentsschap 'Obamacare' af te schaffen. Maar wat houdt 'Obamacare' nu eigenlijk in? En wat zijn de ideeën van president Trump eigenlijk over een zorgwet? In dit artikel lees je er alles over.
Vraag: Leg in eigen woorden uit wat Obamacare inhoudt.
Vraag: Waarom kiezen mensen er voor om geen zorgverzekering af te sluiten. Noem twee redenen.
Al enkele dagen na de overwinning in de presidentverkiezing, ging president Trump aan de Obamacare te vervangen voor zijn zorgwet. De meeste senatoren stemden echter tegen de ideeën over de zorgwet van president Trump.
Gezondheidszorg in Amerika
De zorg in Amerika is gigantisch duur. Obamacare zou voor de vele arme Amerikanen een mogelijkheid zijn om toch toegang te krijgen tot de gezondheidszorg of voorkomen dat mensen in armoede zouden belanden door een medische oorzaak. Toch bleek dat ook met Obamacare niet alle Amerikanen verzekerd waren. Dit doordat in sommige staten de zorgverzerking voor de allerarmsten werd tegengehouden door de bestuurders.
Voedselvoorziening
De impact van de landbouw op het milieu
Eerder leerde je over de verschillen tussen Nigeria en de VS in voedselvoorziening. Maar hoe ziet die voedselvoorziening in Amerika er uit? En hoe is deze verdeeld over het land?
Kijk naar de volgende kaart om een beeld te krijgen in welke soort veehouderijen waar voorkomen.
Amerika staat bekend om de megestallen, in Amerika ook wel feedlots genoemd, en daardoor hoge producties. Deze feedlots worden regelmatig gerund door buitenlandse boeren. Ook veel Nederlandse boeren zijn tussen 1960 en 1990 vertrokken naar de VS om daar een boerenbedrijf te starten. Boer Olke uit Texas is zo'n boer.
Opdracht: Bekijk de video vanaf 1.10 min tot 5:50 min om een beeld te krijgen van een boerenbedrijf in Texas.
Hoewel het leven op de boerderij er vrij onschuldig uitziet, hebben deze megastallen een enorme weerslag op het milieu. De grond is kaal en de koeien kunnen dus nauwelijks grazen. Veel boeren kopen stukken land op om mais te verbouwen, wat dient als voer voor de koeien. De bodem is zwaar vervuild door de enorme mesthopen. Dat levert vanuit de lucht deze bijzondere foto's op, waarbij je goed ziet hoe de bodem rondom de feedlots bijzondere kleuren krijgt door de vervuiling.
Vraag: Kijk naar de kaart GB54 190A of GB55 206A. Bekijk het bodemgebruik in Texas. Op welke wijze wordt de bodem voornamelijk gebruikt?
Vraag: Kun je uitleggen wat dit begrip inhoud? Gebruik daarvoor ook bovenstaande informatie.
Om wereldwijd te kunnen voldoen aan de enorme vraag naar o.a. vlees, moet er veel voedsel worden geproduceerd. Misoogsten kunnen boeren zich niet permitteren. Daardoor worden oogsten bespoten en krijgt het vee antibiotica toegediend. Middelen die schadelijk zijn voor mens, dier en bodem. In 2008 werd de documentaire "Food, Inc." gemaakt over de macht die de voedselindustire heeft.
Ondergewicht versus overgewicht
Zowel ondergewicht als overgewicht is een groot probleem in Amerika. Bekijk de resultaten eens van dit onderzoek naar overgewicht in Amerika. Op blz. 5 zie je dat 1/3 van de volwassenen en ruim 17% van de kinderen in Amerika obesitas heeft. Toch komt ondergewicht ook steeds meer voor in Amerika. Kijk eens naar deze kaart over ondervoeding in Amerika en vergelijk deze eens met deze kaart over armoede en met deze kaart over obesitas in Amerika.
Vraag: Welke overeenkomsten en verschillen zie je tussen deze kaarten? Noem minstens twee verschillen en twee overeenkomsten.
Om de groeiende honger in Amerika te stillen, kunnen Amerikaanse gezinnen die geen geld hebben aanspraak maken op voedselbonnen. Hoe dit systeem werkt en welke voor- en nadelen dit systeem heeft lees je in dit artikel.
Vraag: In het artikel wordt een verklaring gegeven waarom veel arme mensen vaak ook lijden aan obesitas. Welke verklaring is dit?
Vraag: Is hierbij dus sprake van kwalitiatieve honger of kwantitatieve honger. Leg je antwoord uit.
Stap 2 - Welzijnsverschillen in Nigeria
Nigeria is één van de rijkere ontwikkelingslanden. Dit komt voornamelijk door de olie-export. Toch is er nog veel armoede in Nigeria en is er sprake van een laag welzijn in Nigeria.
Gezondheidszorg
De gezondheidszorg in Nigeria is niet te vergelijken met de gezondheidszorg in Nederland.
Opdracht: Bekijk als eerste onderstaande video over de tot standkoming van een ziektekostenverzekering voor een kleine groep van de Nigeriaanse bevolking. Een klein stukje van deze viedo heb je ook al bekeken in leertaak 2.
In 2015 verlengde toenmalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel, Lilianne Ploumen, de steun aan het Health Insurance Fund. De opzet van het ziektekostensysteem blijkt een succes. Hier je lees over hoe de ziektekostenverzekering werkt.
Vraag: Leg in eigen woorden uit hoe het ziektekostensysteem werkt.
Ondanks het succes van de ziektekosten verzekering hebben veel Nigerianen nog geen toegang tot goede gezondheidszorg. Voornamelijk in het noord-oosten zijn nog veel mensen verstoten van gezondheidszorg. Bekijk de video.
Vraag: Wat is de reden dat veel mensen in het noord-oosten van Nigeria geen toegang hebben tot goede gezondheidszorg?
Vraag: Welke invloed heeft onrust op de welzijnsverschillen binnen een land?
Vraag: Naast de onrust die Boko Haram veroorzaakt is ook de corruptie binnen Nigeria van invloed op de welvaarts- en welzijnsverschillen. Reageer op de volgende stelling: Investeringen in de gezondheidsverzekering van Nigeria door Nederland is zonde van het geld.
Vraag: Algemeen genomen kun je concluderen dat gebieden met meer armoede ook minder gezondheidsvoorzieingen hebben. Kijk naar de kaart "gezondheidsvoorzieningen Nigeria" in GB54 181 of GB55 193. Welke overeenkomsten en verschillen zie je als je deze kaart vergelijkt met de welvaartsverschillen tussen de regio's (GB54 181H of GB55 193H). Geef een verklaring voor de verschillen.
Voedselvoorziening
Eerder leerde je over de voedselvoorziening en voedselzekerheid in Nigeria. De bodem en het klimaat van Nigeria zijn geschikt om veel verschillende gewassen te verbouwen. Jarenlang was Nigeria dan ook een grote voedselexporteur. Maar zo’n veertig jaar geleden werd er olie gevonden en al snel kon het geld beter in de oliesector worden verdiend. De winst die werd gemaakt uit de oliewinning kwam helaas niet ten goede aan de gehele Nigeriaanse bevolking, maar voornamelijk alleen aan een elitegroep. En nog altijd is dit het geval. Door de oliewinning raakten boeren hun land kwijt of was het nauwelijks nog winstgevend om een boerenbedrijf te bezitten. Veel boeren verlieten hun boerderij en trokken naar de steden in de hoop daar een beter bestaan te kunnen opbouwen. Voornamelijk de jongeren zochten hun toevlucht in de steden.
Door de winning van olie werden dus andere sectoren, zoals de landbouw verwaarsloosd. Ook raakten door de winning van olie grote delen landbouwgrond vervuild. In 2012 is hierover nog een rechtszaak geweest in Nederland. In deze aflevering van het schooltv-weekjournaal leer je daar meer over (start de video bij 10:45 min, kijk tot 15:50 min).
Vraag: Welke invloed heeft het lekken van de olie op de natuur?
Vraag: Welke invloed heeft het lekken van de olie op het welvaartsniveau van de mensen in de omgeving?
Vraag: Wat is het gevolg van het lekken van de olie op het welzijnsniveau van de mensen in de omgeving?
Vraag: Armoede is vaak, zoals je al eerder hebt geleerd, een vicieuze cirkel,. Teken de vicieuze cirkel van armoede die ontstaat door de negatieve gevolgen van de oliewinning. Geef een oplossing voor het doorbreken van de vicieuze cirkel.
Oefening 3 - Conclusies
Stap 1 - Verschillen in welvaart en welzijn in Nederland
Diverse data zeggen vaak meer als ze worden weergegeven in mooie grafieken. Via de webiste gapminder.org kun je heel veel data bekijken. Hier zie je hoe de Gini-coëfficient in de laatste decennia in Nederland is veranderd. Net als in de grafiek van de VS die je eerder hebt bekeken, zie je in deze grafiek de inkomensongelijkheid op de Y-as en de totale populatie op de x-as.
Verschillen in welvaart
In Module 14 heb je veel geleerd over de welvaartsverdeling in Nederland en de mate van welzijn van de Nederlanders. Bekijk deze module nog eens terug als je daar behoefte aan hebt.
De overheid in Nederland heeft een belangrijke invloed op de verschillen in welvaart in Nederland. Zo proberen ze door maatregelen de verschillen in welvaart te verkleinen. Kijk naar onderstaande video.
Toch zijn er zichtbare verschillen in inkomen en vermogen in Nederland. Bekijk blz. 150 en151 van het document "welvaart in Nederland".
Vraag: Welke redenen zijn er voor de grote verschillen in inkomen in de grote steden?
Welzijn
Verschillen in welzijn
Nederland heeft in de jaren na de Tweede Wereldoorlog een stelsel van sociale voorzieningen gekregen. Nederland is een goed voorbeeld van een verzorgingsstaat.
Vraag: Wat houdt de term verzorgingsstaat in?
Gezondheidszorg
In Nederland is het hebben van een zorgverzekering verplicht. In onderstaande video wordt teruggeblikt op de geschiedenis van de zorgverzekering en wordt uitgelegd hoe deze zorgverzekering werkt.
Vraag: Waardoor wordt de verzorgingstaat in zijn voortbestaan bedreigd?
Zoals je nu weet is de zorgstaat bijna niet meer te betalen. Daarom is de zorgverzekering aangepast.
Vraag: Wat zijn de gevolgen van het invoeren van het verplichte eigen risico?
Vraag: Welk gevolg heeft dit waarschijnlijk voor de verschillen tussen arm en rijk? Leg je antwoord uit.
Voedselvoorziening
In 2013 is er een onderzoek gedaan naar de mate waarin Nederland zelfvoorzienend kan zijn met voedsel. Nederland is erg afhankelijk van de export en import van voedsel. Maar wat blijkt: De Nederlandse landbouw zou bij het dichtgaan van de grenzen 17 miljoen monden kunnen voeden. Eén kanttekening: het vergt wat aanpassingsvermogen.
Nederland proudceert veel vlees, melk en aardappelen. Meer dan de Nederlandse bevolking consumeert. Veel van deze overschotten worden geexporteert. Dit is positief voor de handelsbalans. Om aan de groeiende vraag naar vlees te voldoen komen er in Nederland ook steeds meer megastallen.
Opdracht: Kijk het filmpje onder de knop "megastallen".
Ondanks vele kritieke op de huidige voedselindustrie werd het Nederlandse voedsel in 2014 uitgeroepen door Oxfam Novib tot de beste voedselvoorziening en voedselkwaliteit van de wereld.
Stap 2 - Nederland en de VS vergeleken
De welvaart van Nederland en de VS vergeleken
In deze opdracht ga je de welvaart van Nederland vergelijken met de welvaart van de VS. Maak daarvoor eerst stap 1 van deze oefening. Daarin onderzoek je welvaartsverschillen en welzijnsverschillen in Nederland.
Toets: De welvaart van Nederland en de VS vergeleken
De welvaart en het welzijnsniveau van Nederland en Nigeria vergeleken
In deze opdracht ga je de welvaart en het welzijnsniveau van Nederland vergelijken met de welvaart en het welzijnsniveau van Nigeria. Maak daarvoor eerst stap 1 van deze oefening. Daarin onderzoek je welvaartsverschillen en welzijnsverschillen in Nederland. Let op, dit is dezelfde stap als je hebt moeten maken voorafgaand aan het vergelijken van de VS met Nederland. Je hoeft de stap niet 2x uit te voeren.
Opdracht:
- Je krijgt een A3 vel van je docent. Vouw dit papier dubbel en maak op de rechterhelft een contourschets van Nederland en op de linkerhelft een contourschets van Nigeria.
- Je hebt een heleboel gegevens verzameld over de welvaart en het welzijn in Nederland. Kijk nog eens bij de informatie uit oefening 3, stap 1. Bekijk ook eens de gegevens op de kaarten GB54 234C, 235A, 242BC of GB55 260ABCDE. Noteer alle essentiële informatie binnen de contouren van Nederland. Probeer de informatie zo bondig mogelijk samen te vatten. Gebruik hier niet alleen woorden voor, maar ook symbolen. Wees creatief. Klaar? Controleer je werk en bedenk of je de welvaart en het welzijnsniveau van Nederland voldoende in kaart hebt gebracht.
- Je hebt ook ontzettend veel informatie verkregen over Nigeria. Je gaat nu de linkerzijde van het vel invullen. Kijk nog eens naar alle informatie over Nigeria in leertaak 7 en de kaarten GB54 234C, 235A, 242BC of GB55 260ABCDE. Verwerk nu alle informatie over Nigeria kernachtig binnen de contouren van het land. Wees ook nu weer creatief. Klaar? Controleer je werk en bedenk of je de welvaart en het welzijnsniveau van Nederland voldoende in kaart hebt gebracht.
- Vergelijk de gegevens van Nigeria en Nederland met elkaar en geef antwoord op de stelling: "Nigeria is een ontwikkelingsland en Nederland is een ontwikkeld land." Je conclusie kun je op de achterzijde van je blad in enkele zinnen schrijven.
Oefening 4 - De positie van Nigeria verbeteren
Stap 1 - Maatregelen ter verbetering van de positie van Nigeria
Bij het verbeteren van het welzijnsniveau in ontwikkelingslanden, zoals Nigeria, zijn diverse actoren betrokken. Zo heeft de overheid van een land een belangrijkste taak in het gehele proces. Maar ook (internationale) bedrijven kunnen een groot verschil maken. Daarnaast krijgen de ontwikkelingslanden veel steun vanuit niet gouvermentele organisaties, zoals Oxfam Novib of Artsen Zonder Grenzen.
De overheid
Nigeria heeft één overkoepelende overheid, maar doordat het land in 36 staten is verdeeld en ruim 700 lokale bestuursgebieden heeft, is het ontzettend moeilijk om het land goed te bestuderen. Dit komt ook door de hoge mate van corruptie die plaats vind in dit land. Hierdoor verdwijnt veel geld naar één kleine groep en wordt het ontzettend lastig om zaken op te bouwen omdat er veel onduidelijkheden en onzekerheden zijn. In dit artikel worden de gevolgen van corruptie uitgelegd. Lees punt 8: "Is armoede de schuld van (corrupte) overheden?" en punt 12: "Kan een betere overheid armoede uitroeien?". In leertaak 7 is de corruptie binnen Nigeria ook al aan de orde geweest.
Maar niet alleen de handelswijze van de Nigeriaanse overheid is van invloed op het welzijnsniveau. Ook andere overheden kunnen zorgen dat de kloof tussen arm en rijk verkleind wordt. Denk aan open en eerlijke handel. Over de positie van Nigeria op de handelsmarkt heb je meer geleerd in leertaak 5.
Nederland steunt de ontwikkelingshulp op verschillende manieren. Nederland scoort al jaren voldoende op de ontwikkelingssamenwerking
Vraag: Welke reden ligt ten grondslag voor de vele staten en lokale bestuursgebieden in Nigeria?
Vraag: Is volgens jou corruptie de oorzaak van de armoede, of is armoede de oorzaak van corruptie? Leg je antwoord uit.
Vraag: In het artikel "Kan een betere overheid armoede uitroeien?" worden enkele voorbeelden gegeven van het belang van een goede regering. Noem zelf nog een voorbeeld waarin je het belang van een goede regering aanduidt.
Bedrijven
Je hebt eerder ontdekt dat de bodem van Nigeria veel olie bevat. Die olie wordt gewonnen door grote bedrijven als Shell. Zonder deze bedrijven kunnen deze grondstoffen nog nauwelijks worden gedolven, omdat het land hiervoor niet over voldoende kennis en materialen beschikt. De Nigeriaanse overheid voert echter een ingewikkelde strijd met de bedrijven. De overheid wil de buitenlandse investeerders behouden en zelfs nieuwe buitenlandse investeerders aantrekken, omdat dit gunstig is voor de economie. De bedrijven eisen daarvoor wel bepaalde privliges die het land niet ten goede komen. Ook zijn bedrijven soms betrokken bij corrupte deals. Zo wordt Shell verdacht van betrokkenheid bij een deal over een olieveld. Door corrupte deals verdwijnt geld naar een kleine groep mensen en komt het geld niet ten goede aan de bevolking. Het is noodzakelijk dat bedrijven en overheden samen goede afspraken maken. Daarnaast is het van belang dat de onderneming ook ten goede komt aan de bevolking. Dit kan door het bieden van werkgelegenheid aan de plaatselijke bevolking. Ook kunnen bedrijven een positieve invloed uitoefenen op de Nigeriaanse overheid voor de verbetering van, bijvoorbeeld, het onderwijs. Echter is dit vaker een illusie dan werkelijkheid. Bedrijven willen graag zoveel mogelijk winst halen. Investeren in het land waar de onderneming zich vestigt kost tijd en geld. Daarnaast heeft een bedrijf, zoals Shell, ook hinder van het ontbreken van een goed bureaucratisch systeem in Nigeria, waardoor het maken van afspraken moeizaam verloopt.
Opdracht voor blauw: Bekijk onderstaand filmpje over de twee gezichten van de multinationals en beantwoord de vragen.
Vraag: Wellicht kende je al de verhalen over de wijze waarop bedrijven proberen belasting te ontduiken of zoveel mogelijk winst in het eigen land proberen te verkrijgen. Duidelijk is dat bedrijven slim gebruik maken van allerlei mazen in de wetgeving. Reageer kort (100 woorden) op de stelling: "Bedrijven die gebruik maken van de "Tax free tour" maken zich schuldig aan diefstal.".
Ontwikkelingshulp vanuit diverse organisaties
Je kent vast wel organisaties als: Artsen Zonder Grenzen, WarChild, Cordaid of Edukans. Allemaal voorbeelden van hulporganisaties die op verschillende manieren hulp bieden aan diverse projecten. Geld komt van burgers uit rijke landen en enkele organisaties worden ook gesteund vanuit de overheid. De meningen over het bieden van hulp zijn sterk verdeeld. Sommige mensen geven aan dat geld vaak niet goed trecht komt of dat je mensen juist afhankelijk maakt door het constant blijven bieden van hulp. Maar helemaal niets doen is voor veel mensen ook geen optie. In dit artikel wordt uitgelegd of je door het bieden van hulp de armoede kunt uitbannen (lees punt 10 "Kan hulp armoede uitroeien?".)
Wat kun jij doen?
Armoede is een groot probleem. En soms vraag je je misschien wel eens af: "Kan er eigenlijk wel een wereld bestaan zonder armoede?" of "Wat kan ik doen om de armoede in de wereld te bestrijden?". Lees punt 13 en punt 14 van dit artikel maar eens. En kijk vervolgens onderstaande video.
Vraag: Houd jij weleens rekening tijdens het kopen van, bijvoorbeeld kleding, met de herkomst van het product en of het product eerlijk is gemaakt?
Vraag: Wat zou je er van vinden als je in plaats van drie nieuwe "oneerlijk" shirtjes, nog maar één "eerlijk" shirtje zou mogen kopen?
Vraag: Wat zou jij graag willen doen om de armoede een beetje uit de wereld te helpen?
Vraag: Geloof jij in een eerlijke welvaartsverdeling op aarde? Leg je antwoord uit.
Stap 2 - Bestuur zelf een ontwikkelingsland
Millenniumtycoon
Ter afsluiting van deze opdracht speel je samen met drie klasgenoten het spel Millenniumtycoon. Dit spel gaat over het niet bestaande land Millennia, dat net als Nigeria een ontwikkelingsland is. Je moet de millenniumdoelen zien te halen. Dat zijn doelen die in 2000 zijn afgesproken door 189 landen. Het streven is om voor het jaar 2015 armoede, ziekte en honger in Millenia ver terug te dringen.
Maar hoe doe je dat? Waar zet je je geld op in? Ieder groepje speelt het spel op een andere manier. Welke vijf manieren er zijn zie je hieronder (Groep A t/m Groep E). Maak hierover afspraken met je klasgenoten.
Na afloop kijken jullie samen welke strategie het beste heeft gewerkt.
Je vindt het spel op www.millenniumtycoon.nl - Flash
Lees voor jullie beginnen te spelen eerst de korte handleiding. Succes!
Oefening 1 - Welvaartsverschillen in de VS en Nigeria
Vooraf
Leerdoelen
In een welvarend land kunnen de meeste inwoners een groot deel van hun materiële behoeften bevredigen. Toch zijn er ook in welvarende landen genoeg mensen die arm zijn. Er zijn grote welvaartsverschillen. In ontwikkelingslanden, zoals Nigeria, zijn er ook grote welvaartsverschillen. Het merendeel van de bevolking is arm en een groot deel van de bevolking leeft zelfs onder de armoedegrens. In deze landen is een zeer kleine groep die ontzettend rijk is.
In deze opdracht leer je hoe de inkomensongelijkheid in een land wordt berekend en ontdek je hoe groot de welvaartsverschillen in de VS, Nigeria en Nederland zijn.
Aan het eind van deze opdracht:
Kun je het begrip BNP per hoofd van de bevolking beschrijven.
Kun de begrippen Lorenz-curve en GINI-coëfficiënt beschrijven.
Kun je de Lorenz-curve voor de VS, Nigeria en Nederland tekenen.
Weet je hoe de de inkomensongelijkheid voor de VS, Nigeria en Nederland in de afgelopen decennia is veranderd.
Kun je de welvaartsverschillen binnen de VS beschrijven en verklaren.
Kun je de welvaartsverschillen binnen Nigeria beschrijven en verklaren.
Werkwijze
In iedere oefening vind je minimaal één toets, opdracht of vraag. Het is de bedoeling dat je die allemaal maakt. Onder de meeste bronnen wordt direct een vraag gesteld. Deze vraag heeft als doel om je meteen heel gericht naar de bron te laten kijken en om je te helpen ontdekken of je de informatie uit de bron goed begrijpt. Deze vragen helpen je daardoor om de uiteindelijke toetsvragen goed te kunnen beantwoorden.
Deze oefeningen maak je in principe individueel. Wel kan het regelmatig zinvol zijn om samen met een klasgenoot te overleggen.
Stap 1 - Lorenzcurve en Gini-coëfficiënt
Lorenzcurve
Hieronder wordt uitgelegd wat het begrip "Lorenzcurve" inhoudt. Je kunt hiervoor onderstaande tekst lezen of het filmpje bekijken.
De verschillen in welvaart tussen landen in de wereld zijn groot. Een belangrijke oorzaak voor deze welvaartsverschillen zijn de verschillen in inkomsten. We noemen dit ook wel inkomensongelijkheid. Gemiddeld zijn de mensen in Nederland welvarender dan de mensen in Nigeria. Maar dat betekent niet dat iedereen in Nederland even welvarend is. De verschillen binnen een land kunnen heel groot zijn. De verschillen in een land kun je duidelijk maken met de Lorenzcurve. Max Lorenz bedacht de curve in 1905, hij was toen nog een student economie.
Hiernaast zie je een Lorenzcurve. Op de horizontale as staat het 'aandeel inkomenstrekkers in %'. Op de verticale as het 'inkomensaandeel in %'.
Als in een land iedereen evenveel zou verdienen, zou de Lorenzcurve in een rechte lijn van linksonder naar rechtsboven lopen (de zwarte diagonaal): 25% van de mensen verdient 25% van het inkomen, 50% van de mensen verdient 50% van het inkomen, etc.
In werkelijkheid zijn er altijd inkomensverschillen.
Je krijgt dan bijvoorbeeld de groene lijn:
- de armste 25% van de bevolking verdient samen 10% van het totale inkomen,
- de tweede 25% verdient 15% (25 - 10 = 15) van het inkomen,
- de derde 25% verdient 22% (47 - 25 = 22) van het inkomen,
- de 25% rijksten verdienen samen 53% van het totale inkomen.
In de video hieronder wordt uitgelegd hoe je aan de Lorenzcurve kunt zien hoe de inkomensverdeling in een land is. Kijk de eerste 7 minuten.
Gini-coëffeciënt
Door middel van de Lorenzcurve kun je de Gini-coëfficiënt berekenen. De Gini-coëfficiënt wordt weergegeven met een getal tussen de 0 en de 1. Het getal 0 geeft daarbij absolute gelijkheid aan. Het getal 1 geeft de maximale ongelijkheid aan. In die situatie zou één iemand al het geld hebben en de rest helemaal niets.
Armoedegrens
In leertaak 2 is uitgelegd dat we twee vormen van armoede kunnen onderscheiden, namelijk relatieve armoede en absolute armoede. Weet je niet meer waarin deze vormen van armoede met elkaar verschillen kijk dan nog eens terug in die leertaak.
Stap 2 - Welvaartsverschillen in de VS
Inkomensongelijkheid in de VS
Ook in de VS is er sprake van grote welvaartsverschillen.
Lorenzcurve
Opdracht: Gebruik de gegevens uit de bron hieronder om de Lorenzcurve van de VS te tekenen.
Vraag: Wat valt je op als je jouw getekende Lorenzcurve van de VS vergelijkt met de Lorenzcurve van de VS uit de video?
Gini-coëfficiënt
Diverse data zeggen vaak meer als ze worden weergegeven in mooie grafieken. Via de webiste gapminder.org kun je heel veel data bekijken. Hier zie je hoe de Gini-coëfficient in de laatste decennia in de VS is veranderd. Op de y-as zie je de Gini-coëfficiënt van de VS in verhouding tot de totale populatie van de VS (x-as). Ook zie je de grafieken van Nigeria en Nederland.
Vraag: Wat was de Gini-coëfficiënt van de VS in 2010?
Vraag: Wat kun je zeggen over de inkomensongelijkheid van de VS ten opzichte van de inkomensongelijkheid in Nigeria of Nederland?
Je ontdekt dat de inkomensongelijkheid in Amerika groot is. Je gaat nu leren hoe de welvaart precies verdeeld is in Amerika. Welke bevolkingsgroepen zijn relatief rijk? En welke relatief arm? Zijn er verschillen in welvaart tussen mannen en vrouwen? En kunnen we misschien welvaartsverschillen ontdekken tussen de stad en het platteland?
Als voorbereiding op deze opdracht kun je de volgende afleving van "de Verenigde Saten van Eva - rijkdom en armoede" bekijken. Je kunt ook delen van de aflevering kijken.
Vraag: Wat kun je zeggen over de verschillen in welvaart in de stad en op het platteland.
Vraag: In de aflevering van "de Verenigde Staten van Eva" zag je dat Eva een luxe ranch bezocht. Wat kun je zeggen over de inkomensongelijkheid op het platteland?
Welvaartsverschillen tussen man en vrouw
Bekijk de grafiek over de verschillen in inkomen tussen mannen en vrouwen.
Vraag: Welke conclusie kun je trekken op basis van deze grafiek?
Vraag: Welke verklaring kun jij bedenken voor de welvaartsverschillen tussen de verschillende etniciteiten?
Vraag: Wat vind jij van de welvaartsverschillen tussen de verschillende etniciteiten?
Je gaat de welvaartsverschillen nu nader onderzoeken. Dit doe je door de twee staten Wyoming en Michigan met elkaar te gaan vergelijken. Je doet dit aan de hand van diverse opdrachten die je vind in de toets: welvaartsverschillen in de VS - de staten Wyoming en Michigan nader bekeken.
Toets: Welvaartsverschillen in de VS - De staten Wyoming en Michigan nader bekeken
Je weet inmiddels dat Nigeria een ontwikkelingsland is. Ontwikkelingslanden worden gekenmerkt door de grote inkomensongelijkheid. Maar hoe groot is de inkomensongelijkheid in Nigeria eigenlijk? Bekijk onderstaande video, maak de opdracht en beantwoord de vragen. Tot slot maak je de toets.
Lorenzcurve
Opdracht: Gebruik de gegevens uit de bron hieronder om de Lorenzcurve van Nigeria te tekenen.
Diverse data zeggen vaak meer als ze worden weergegeven in mooie grafieken. Via de webiste gapminder.org kun je heel veel data bekijken. Hierzie je hoe de Gini-coëfficient in de laatste decennia in Nigeria is veranderd. Op de x-as zie je het bevolkingsaantal van Nigeria weergegeven. Op de y-as zie je de Gini-coëfficiënt aangegeven.
Vraag: Wat was de Gini-coëfficiënt van Nigeria in 2009?
Vraag: Wat valt je op aan de Gini-coëfficient van Nigeria de afgelopen drie decennia?
Vraag: Vanaf 2003 gaat de inkomensongelijkheid in Nigeria weer stijgen. Kun je een reden bedenken voor deze stijgende ongelijkheid?
Vraag: Het noordwesten van Nigeria heeft volgens deze grafiek het hoogste percentage armoede. In het zuidwesten is het percentage armoede het laagst. Algemeen genomen zou je kunnen zeggen dat het noorden van Nigeria minder welvarend is dan het zuiden. Bekijk de kaarten GB54 181AH of GB55 193AH. Welke verklaring kun je geven voor de hoge armoede in het noordwesten?
Welvaartsverschillen tussen man en vrouw
Bekijk deze webiste over de verschillen in inkomen tussen mannen en vrouwen.
Vraag: Waarom zal de arbeidsparticipatie in de groep "lage inkomens" zoveel hoger liggen dan in de groep "hoge inkomens"?
Vraag: Het aantal werkloze vrouwen is tussen 2000 en 2016 sterker afgenomen dan het aantal werkloze mannen in dezelfde tijd. Welke verklaring kun je hiervoor geven? Je antwoord moet een oorzaak-gevolg relatie bevatten.
Welvaartsverschillen door corruptie
Nigeria is een land met enorm veel corruptie. De website Transparency Internationalpubliceert ieder jaar de Corruption Perceptions Index. Landen krijgen punten toegekend over de mate van corruptie die wordt ervaren door de bevolking van het land zelf. Hoe lager het aantal punten, hoe corrupter het land. Welke invloed de corruptie heeft op de inkomensongelijkheid lees je in dit krantenartikel.
Vraag: Hoeveel punten scoort Nigeria op de Corruption Perceptions Index? Heeft Nigeria hiermee een hoge of lage mate van corruptie?
Vraag: Noem twee voorbeelden van beroepen waarin veel corrupte mensen werkzaam zijn in Nigeria.
Vraag: Welke effecten heeft de corruptie op het dagelijkse leven van mensen in de stad Lagos?
Vraag: Leg in eigen woorden uit welke invloed de corruptie heeft op de inkomensongelijkheid.
Welvaartsverschillen tussen etniciteiten
In GB54 181 of GB55 192/193 vind je enkele kaarten over Nigeria. In Nigeria komen verschillende cultuurgebieden voor en zijn er grote verschillen tussen talen en godsdiensten. Kijk naar kaart GB54 181D GB55 193D.
Vraag: Beschrijf de verdeling van de drie grootste godsdiensten over Nigeria.
Bekijk nu de kaarten GB54 181A en 181H of GB55 193A, 193G en 193H.
Vraag: Welke gebieden in Nigeria zijn het meest welvarend? Hoe komt dit? Je antwoord moet een oorzaak-gevolg relatie bevatten.
Vraag: Waar zullen de verschillen in welvaart tussen de verschillende etniciteiten waarschijnlijk toe leiden? Leg je antwoord uit.
Welvaartsverschillen door onrust
In het noorden van Nigeria is de terreurorganisatie Boko Haram aan de macht. Wat is Boko Haram eigenlijk? Dat lees je hier. Bekijk daarna onderstaande reportage van EenVandaag.
Vraag: Wat wil Boko Haram bereiken?
Vraag: Welke gebieden zou Boko Haram graag in handen willen hebben? Leg je antwoord uit.
Vraag: Welke invloed heeft de onrust binnen een land op de welvaart van het land. Noem minstens twee zaken.
Vraag: Welk negatief effect heeft de corruptie in Nigeria op de strijd tegen Boko Haram?
Oefening 2 - Welzijnsverschillen in de VS en Nigeria
Vooraf
Leerdoelen
Welzijnsverschillen hebben direct te maken met verschillen in welvaart. Toch zijn er allerlei mogelijkheden om het welzijn van mensen te waarborgen, ondanks dat mensen arm zijn. Welke verschillen zijn er in welzijn binnen de VS en in Nigeria? Dat ga je in dit hoofdstuk onderzoeken. Dit doe je door te kijken naar videofragmenten, het bekijken van diverse statistieken en grafieken en door het bestuderen van verschillende kaarten.
Aan het eind van deze opdracht:
Kun je de verschillen in de gezondheidszorg en voedselvoorziening binnen de VS beschrijven en verklaren.
Kun je de verschillen in de gezondheidszorg en voedselvoorziening binnen Nigeria beschrijven en verklaren.
Stap 1 - Welzijnsverschillen in de VS
Welzijnsverschillen in de VS
In de bovenstaande oefening heb je de welvaartsverschillen binnen de VS onderzocht. Ook op welzijnsniveau zijn er grote verschillen in de VS. Deze welzijnsverschillen zijn terug te zien in de gezondheidszorg, voedselverziening en onderwijs. In deze oefening ga je de verschillen onderzoeken.
Gezondheidszorg
Gezondsheidszorg voor iedereen?
In dit krantenartikel lees je over het extreme verschil waarin rijke en arme mensen in de VS toegang hebben tot de gezondheidszorg. Een deel van de Amerikaanse bevolking is zo arm dat zij zelfs helemaal geen toegang hebben tot de gezondheidszorg. Daarom worden er verdeeld over het hele land steeds tijdelijke noodhospitalen opgezet. Artsen, verpleegkundigen, tandartsen, ze werken hier vrijwillig aan mee. Erik Mouthaan van RTLnieuws maakte hierover een nieuwsitem.
De Amerikaanse zorgwet
In 2013 kreeg Amerika te maken met een allereerste zorgwet, beter bekend onder de naam 'Obamacare'. De wet werd zwaar bevochten en kende vele voorstanders en tegenstanders. Tijdens de verkiezingsstrijd van 2017 beloofde presidentskandidaat Trump om in de allereerste week van zijn presidentsschap 'Obamacare' af te schaffen. Maar wat houdt 'Obamacare' nu eigenlijk in? En wat zijn de ideeën van president Trump eigenlijk over een zorgwet? In dit artikel lees je er alles over.
Vraag: Amerika staat bekend om zijn ideaal "The American Dream". Leg uit waarom de zorgwet in strijd is met dit ideaal.
Gezondheidszorg in Amerika
Al enkele dagen na de overwinning in de presidentverkiezing, ging president Trump aan de Obamacare te vervangen voor zijn zorgwet. De meeste senatoren stemden echter tegen de ideeën over de zorgwet van president Trump. Charles Groenhuijsen en Tom Kleijn spreken in de talkshow Jinek over de gezondheidszorg van Amerika. Bekijk de eerste 17 minuten van de aflevering.
De zorg in Amerika is dus gigantisch duur. Obamacare zou voor de vele arme Amerikanen een mogelijkheid zijn om toch toegang te krijgen tot de gezondheidszorg of voorkomen dat mensen in armoede zouden belanden door een medische oorzaak. Toch bleek dat ook met Obamacare niet alle Amerikanen verzekerd waren. Dit doordat in sommige staten de zorgverzerking voor de allerarmsten werd tegengehouden door de bestuurders.
Voedselvoorziening
De impact van de landbouw op het milieu
Eerder leerde je over de verschillen tussen Nigeria en de VS in voedselvoorziening. Maar hoe ziet die voedselvoorziening in Amerika er uit? En hoe is deze verdeeld over het land?
Kijk naar de volgende kaart om een beeld te krijgen in welke soort veehouderijen waar voorkomen.
Amerika staat bekend om de megestallen, in Amerika ook wel feedlots genoemd, en daardoor hoge producties. Deze feedlots worden regelmatig gerund door buitenlandse boeren. Ook veel Nederlandse boeren zijn tussen 1960 en 1990 vertrokken naar de VS om daar een boerenbedrijf te starten.
Opdracht: Lees de eerste twee alinea's van dit interview met boer Olke uit Texas.
Opdracht: Bekijk de video vanaf 1.10 min tot 5:50 min om een beeld te krijgen van een boerenbedrijf in Texas.
Hoewel het leven op de boerderij er vrij onschuldig uitziet, hebben deze megastallen een enorme weerslag op het milieu. De grond is kaal en de koeien kunnen dus nauwelijks grazen. Veel boeren kopen stukken land op om mais te verbouwen, wat dient als voer voor de koeien. De bodem is zwaar vervuild door de enorme mesthopen. Dat levert vanuit de lucht deze bijzondere foto's op, waarbij je goed ziet hoe de bodem rondom de feedlots bijzondere kleuren krijgt door de vervuiling.
Vraag: Kijk naar de kaart GB54 190A of GB55 206A. Bekijk het bodemgebruik in Texas. Op welke wijze wordt de bodem voornamelijk gebruikt?
Om wereldwijd te kunnen voldoen aan de enorme vraag naar o.a. vlees, moet er veel voedsel worden geproduceerd. Misoogsten kunnen boeren zich niet permitteren. Daardoor worden oogsten bespoten en krijgt het vee antibiotica toegediend. Middelen die schadelijk zijn voor mens, dier en bodem. In 2008 werd de documentaire "Food, Inc." gemaakt over de macht die de voedselindustire heeft.
Ondergewicht versus overgewicht
Zowel ondergewicht als overgewicht is een groot probleem in Amerika. Bekijk de resultaten eens van dit onderzoek naar overgewicht in Amerika. Op blz. 5 zie je dat 1/3 van de volwassenen en ruim 17% van de kinderen in Amerika obesitas heeft. Toch komt ondergewicht ook steeds meer voor in Amerika. Kijk eens naar deze kaart over ondervoeding in Amerika en vergelijk deze eens met deze kaart over armoede en met deze kaart over obesitas in Amerika.
Vraag: Welke overeenkomsten en verschillen zie je tussen deze kaarten? Noem minstens twee verschillen en twee overeenkomsten.
Vraag: Kun je een verklaring geven voor het voorkomen van obesitas in de staten waar de armoede groot is?
Om de groeiende honger in Amerika te stillen, kunnen Amerikaanse gezinnen die geen geld hebben aanspraak maken op voedselbonnen. Hoe dit systeem werkt en welke voor- en nadelen dit systeem heeft lees je in dit artikel.
Vraag: In het artikel wordt een verklaring gegeven waarom veel arme mensen vaak ook lijden aan obesitas. Welke verklaring is dit? Komt deze verklaring overeen met jouw verklaring die je eerder zelf hebt bedacht?
Vraag: Je hebt de dilemma van de voedselvoorzieining nu vanuit vier actoren bekeken; de boeren, de voedingsindustrie, de consumenten en de staat Amerika. Vat het dilemma van de voedselvoorziening voor Amerika nu samen in een stroomschema. Richt je op de oorzaak-gevolg verbanden.
Stap 2 - Welzijnsverschillen in Nigeria
Nigeria is één van de rijkere ontwikkelingslanden. Dit komt voornamelijk door de olie-export. Toch is er nog veel armoede in Nigeria en is er sprake van een laag welzijn in Nigeria.
Gezondheidszorg
De gezondheidszorg in Nigeria is niet te vergelijken met de gezondheidszorg in Nederland.
Opdracht: Bekijk als eerste onderstaande video over de tot standkoming van een ziektekostenverzekering voor een kleine groep van de Nigeriaanse bevolking. Een klein stukje van deze viedo heb je ook al bekeken in leertaak 2.
In 2015 verlengde toenmalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel, Lilianne Ploumen, de steun aan het Health Insurance Fund. De opzet van het ziektekostensysteem blijkt een succes. Hier je lees over hoe de ziektekostenverzekering werkt.
Vraag: Leg in eigen woorden uit hoe het ziektekostensysteem werkt.
Ondanks het succes van de ziektekosten verzekering hebben veel Nigerianen nog geen toegang tot goede gezondheidszorg. Voornamelijk in het noord-oosten zijn nog veel mensen verstoten van gezondheidszorg. Bekijk de video.
Vraag: Wat is de reden dat veel mensen in het noord-oosten van Nigeria geen toegang hebben tot goede gezondheidszorg?
Vraag: Welke invloed heeft onrust op de welzijnsverschillen binnen een land?
Vraag: Naast de onrust die Boko Haram veroorzaakt is ook de corruptie binnen Nigeria van invloed op de welvaarts- en welzijnsverschillen. Reageer op de volgende stelling: Investeringen in de gezondheidsverzekering van Nigeria door Nederland is zonde van het geld.
Vraag: Algemeen genomen kun je concluderen dat gebieden met meer armoede ook minder gezondheidsvoorzieingen hebben. Kijk naar de kaart "gezondheidsvoorzieningen Nigeria" in GB54 181 of GB55 193. Welke overeenkomsten en verschillen zie je als je deze kaart vergelijkt met de welvaartsverschillen tussen de regio's (GB54 181H of GB55 193H). Geef een verklaring voor de verschillen.
Voedselvoorziening
Eerder leerde je over de voedselvoorziening en voedselzekerheid in Nigeria. De bodem en het klimaat van Nigeria zijn geschikt om veel verschillende gewassen te verbouwen. Jarenlang was Nigeria dan ook een grote voedselexporteur. Maar zo’n veertig jaar geleden werd er olie gevonden en al snel kon het geld beter in de oliesector worden verdiend. De winst die werd gemaakt uit de oliewinning kwam helaas niet ten goede aan de gehele Nigeriaanse bevolking, maar voornamelijk alleen aan een elitegroep. En nog altijd is dit het geval. Door de oliewinning raakten boeren hun land kwijt of was het nauwelijks nog winstgevend om een boerenbedrijf te bezitten. Veel boeren verlieten hun boerderij en trokken naar de steden in de hoop daar een beter bestaan te kunnen opbouwen. Voornamelijk de jongeren zochten hun toevlucht in de steden.
Door de winning van olie werden dus andere sectoren, zoals de landbouw verwaarsloosd. Ook raakten door de winning van olie grote delen landbouwgrond vervuild. In 2012 is hierover nog een rechtszaak geweest in Nederland. In deze aflevering van het schooltv-weekjournaal leer je daar meer over (start de video bij 10:45 min, kijk tot 15:50 min).
Vraag: Welke invloed heeft het lekken van de olie op de natuur?
Vraag: Welke invloed heeft het lekken van de olie op het welvaartsniveau van de mensen in de omgeving?
Vraag: Wat is het gevolg van het lekken van de olie op het welzijnsniveau van de mensen in de omgeving?
Vraag: Armoede is vaak, zoals je al eerder hebt geleerd, een vicieuze cirkel,. Teken de vicieuze cirkel van armoede die ontstaat door de negatieve gevolgen van de oliewinning. Geef een oplossing voor het doorbreken van de vicieuze cirkel.
Oefening 3 - Conclusies
Stap 1 - Verschillen in welvaart en welzijn in Nederland
Diverse data zeggen vaak meer als ze worden weergegeven in mooie grafieken. Via de webiste gapminder.org kun je heel veel data bekijken. Hier zie je hoe de Gini-coëfficient in de laatste decennia in Nederland is veranderd. Net als in de grafiek van de VS die je eerder hebt bekeken, zie je in deze grafiek de inkomensongelijkheid op de Y-as en de totale populatie op de x-as.
Verschillen in welvaart
In Module 14 heb je veel geleerd over de welvaartsverdeling in Nederland en de mate van welzijn van de Nederlanders. Bekijk deze module nog eens terug als je daar behoefte aan hebt.
De overheid in Nederland heeft een belangrijke invloed op de verschillen in welvaart in Nederland. Zo proberen ze door maatregelen de verschillen in welvaart te verkleinen. Kijk naar onderstaande video.
Toch zijn er zichtbare verschillen in inkomen en vermogen in Nederland. Bekijk blz. 150 en151 van het document "welvaart in Nederland".
Vraag: Welke redenen zijn er voor de grote verschillen in inkomen in de grote steden?
Welzijn
Verschillen in welzijn
Nederland heeft in de jaren na de Tweede Wereldoorlog een stelsel van sociale voorzieningen gekregen. Nederland is een goed voorbeeld van een verzorgingsstaat.
Vraag: Wat houdt de term verzorgingsstaat in?
Gezondheidszorg
In Nederland is het hebben van een zorgverzekering verplicht. In onderstaande video wordt teruggeblikt op de geschiedenis van de zorgverzekering en wordt uitgelegd hoe deze zorgverzekering werkt.
Vraag: Waardoor wordt de verzorgingstaat in zijn voortbestaan bedreigd?
Zoals je nu weet is de zorgstaat bijna niet meer te betalen. Daarom is de zorgverzekering aangepast.
Vraag: Wat zijn de gevolgen van het invoeren van het verplichte eigen risico?
Vraag: Welk gevolg heeft dit waarschijnlijk voor de verschillen tussen arm en rijk? Leg je antwoord uit.
Voedselvoorziening
In 2013 is er een onderzoek gedaan naar de mate waarin Nederland zelfvoorzienend kan zijn met voedsel. Nederland is erg afhankelijk van de export en import van voedsel. Maar wat blijkt: De Nederlandse landbouw zou bij het dichtgaan van de grenzen 17 miljoen monden kunnen voeden. Eén kanttekening: het vergt wat aanpassingsvermogen.
Nederland proudceert veel vlees, melk en aardappelen. Meer dan de Nederlandse bevolking consumeert. Veel van deze overschotten worden geexporteert. Dit is positief voor de handelsbalans. Om aan de groeiende vraag naar vlees te voldoen komen er in Nederland ook steeds meer megastallen.
Opdracht: Kijk het filmpje onder de knop "megastallen".
Ondanks vele kritieke op de huidige voedselindustrie werd het Nederlandse voedsel in 2014 uitgeroepen door Oxfam Novib tot de beste voedselvoorziening en voedselkwaliteit van de wereld.
Stap 2 - Nederland en de VS vergeleken
De welvaart van Nederland en de VS vergeleken
In deze opdracht ga je de welvaart van Nederland vergelijken met de welvaart van de VS. Maak daarvoor eerst stap 1 van deze oefening. Daarin onderzoek je welvaartsverschillen en welzijnsverschillen in Nederland.
Toets: De welvaart van Nederland en de VS vergeleken
De welvaart en het welzijnsniveau van Nederland en Nigeria vergeleken
In deze opdracht ga je de welvaart en het welzijnsniveau van Nederland vergelijken met de welvaart en het welzijnsniveau van Nigeria. Maak daarvoor eerst stap 1 van deze oefening. Daarin onderzoek je welvaartsverschillen en welzijnsverschillen in Nederland. Let op, dit is dezelfde stap als je hebt moeten maken voorafgaand aan het vergelijken van de VS met Nederland. Je hoeft de stap niet 2x uit te voeren.
Opdracht:
- Je krijgt een A3 vel van je docent. Vouw dit papier dubbel en maak op de rechterhelft een contourschets van Nederland en op de linkerhelft een contourschets van Nigeria.
- Je hebt een heleboel gegevens verzameld over de welvaart en het welzijn in Nederland. Kijk nog eens bij de informatie uit oefening 3, stap 1. Bekijk ook eens de gegevens op de kaarten GB54 234C, 235A, 242BC of GB55 260ABCDE. Noteer alle essentiële informatie binnen de contouren van Nederland. Probeer de informatie zo bondig mogelijk samen te vatten. Gebruik hier niet alleen woorden voor, maar ook symbolen. Wees creatief. Klaar? Controleer je werk en bedenk of je de welvaart en het welzijnsniveau van Nederland voldoende in kaart hebt gebracht.
- Je hebt ook ontzettend veel informatie verkregen over Nigeria. Je gaat nu de linkerzijde van het vel invullen. Kijk nog eens naar alle informatie over Nigeria in leertaak 7 en de kaarten GB54 234C, 235A, 242BC of GB55 260ABCDE. Verwerk nu alle informatie over Nigeria kernachtig binnen de contouren van het land. Wees ook nu weer creatief. Klaar? Controleer je werk en bedenk of je de welvaart en het welzijnsniveau van Nederland voldoende in kaart hebt gebracht.
- Vergelijk de gegevens van Nigeria en Nederland met elkaar en geef antwoord op de stelling: "Nigeria is een ontwikkelingsland en Nederland is een ontwikkeld land." Je conclusie kun je op de achterzijde van je blad in enkele zinnen schrijven.
Toets: De welvaart in Nederland en Nigeria vergeleken
Het welzijnsniveau van Nigeria en Nederland vergeleken
Je gaat het welzijnsniveau van Nigeria vergelijken met het welzijnsniveau van Nederland.
Opdracht: stelling: "Het welzijnsniveau in Nederland ligt hoger dan het welzijnsniveau in Nigeria."
Zorg dat je in 200 woorden duidelijk je mening verwoordt. Zorg dat je in dit korte betoog verwijst naar bronnen uit oefening 1 en oefening 3 en naar atlaskaarten. Je kunt voor deze opdracht heel goed de kaarten uit GB54 234C, 235A, 242BC of GB55 260ABCDE gebruiken.
Oefening 4 - De positie van Nigeria verbeteren
Stap 1 - Maatregelen ter verbetering van de positie van Nigeria
Bij het verbeteren van het welzijnsniveau in ontwikkelingslanden, zoals Nigeria, zijn diverse actoren betrokken. Zo heeft de overheid van een land een belangrijkste taak in het gehele proces. Maar ook (internationale) bedrijven kunnen een groot verschil maken. Daarnaast krijgen de ontwikkelingslanden veel steun vanuit niet gouvermentele organisaties, zoals Oxfam Novib of Artsen Zonder Grenzen.
De overheid
Nigeria heeft één overkoepelende overheid, maar doordat het land in 36 staten is verdeeld en ruim 700 lokale bestuursgebieden heeft, is het ontzettend moeilijk om het land goed te bestuderen. Dit komt ook door de hoge mate van corruptie die plaats vind in dit land. Hierdoor verdwijnt veel geld naar één kleine groep en wordt het ontzettend lastig om zaken op te bouwen omdat er veel onduidelijkheden en onzekerheden zijn. In dit artikel worden de gevolgen van corruptie uitgelegd. Lees punt 8: "Is armoede de schuld van (corrupte) overheden?" en punt 12: "Kan een betere overheid armoede uitroeien?". In leertaak 7 is de corruptie binnen Nigeria ook al aan de orde geweest.
Maar niet alleen de handelswijze van de Nigeriaanse overheid is van invloed op het welzijnsniveau. Ook andere overheden kunnen zorgen dat de kloof tussen arm en rijk verkleind wordt. Denk aan open en eerlijke handel. Over de positie van Nigeria op de handelsmarkt heb je meer geleerd in leertaak 5.
Nederland steunt de ontwikkelingshulp op verschillende manieren. Nederland scoort al jaren voldoende op de ontwikkelingssamenwerking
Vraag: Welke reden ligt ten grondslag voor de vele staten en lokale bestuursgebieden in Nigeria?
Vraag: Is volgens jou corruptie de oorzaak van de armoede, of is armoede de oorzaak van corruptie? Leg je antwoord uit.
Vraag: In het artikel "Kan een betere overheid armoede uitroeien?" worden enkele voorbeelden gegeven van het belang van een goede regering. Noem zelf nog een voorbeeld waarin je het belang van een goede regering aanduidt.
Bedrijven
Je hebt eerder ontdekt dat de bodem van Nigeria veel olie bevat. Die olie wordt gewonnen door grote bedrijven als Shell. Zonder deze bedrijven kunnen deze grondstoffen nog nauwelijks worden gedolven, omdat het land hiervoor niet over voldoende kennis en materialen beschikt. De Nigeriaanse overheid voert echter een ingewikkelde strijd met de bedrijven. De overheid wil de buitenlandse investeerders behouden en zelfs nieuwe buitenlandse investeerders aantrekken, omdat dit gunstig is voor de economie. De bedrijven eisen daarvoor wel bepaalde privliges die het land niet ten goede komen. Ook zijn bedrijven soms betrokken bij corrupte deals. Zo wordt Shell verdacht van betrokkenheid bij een deal over een olieveld. Door corrupte deals verdwijnt geld naar een kleine groep mensen en komt het geld niet ten goede aan de bevolking. Het is noodzakelijk dat bedrijven en overheden samen goede afspraken maken. Daarnaast is het van belang dat de onderneming ook ten goede komt aan de bevolking. Dit kan door het bieden van werkgelegenheid aan de plaatselijke bevolking. Ook kunnen bedrijven een positieve invloed uitoefenen op de Nigeriaanse overheid voor de verbetering van, bijvoorbeeld, het onderwijs. Echter is dit vaker een illusie dan werkelijkheid. Bedrijven willen graag zoveel mogelijk winst halen. Investeren in het land waar de onderneming zich vestigt kost tijd en geld. Daarnaast heeft een bedrijf, zoals Shell, ook hinder van het ontbreken van een goed bureaucratisch systeem in Nigeria, waardoor het maken van afspraken moeizaam verloopt.
Opdracht voor blauw: Bekijk onderstaand filmpje over de twee gezichten van de multinationals en beantwoord de vragen.
Vraag: Wellicht kende je al de verhalen over de wijze waarop bedrijven proberen belasting te ontduiken of zoveel mogelijk winst in het eigen land proberen te verkrijgen. Duidelijk is dat bedrijven slim gebruik maken van allerlei mazen in de wetgeving. Reageer kort (100 woorden) op de stelling: "Bedrijven die gebruik maken van de "Tax free tour" maken zich schuldig aan diefstal.".
Ontwikkelingshulp vanuit diverse organisaties
Je kent vast wel organisaties als: Artsen Zonder Grenzen, WarChild, Cordaid of Edukans. Allemaal voorbeelden van hulporganisaties die op verschillende manieren hulp bieden aan diverse projecten. Geld komt van burgers uit rijke landen en enkele organisaties worden ook gesteund vanuit de overheid. De meningen over het bieden van hulp zijn sterk verdeeld. Sommige mensen geven aan dat geld vaak niet goed trecht komt of dat je mensen juist afhankelijk maakt door het constant blijven bieden van hulp. Maar helemaal niets doen is voor veel mensen ook geen optie. In dit artikel wordt uitgelegd of je door het bieden van hulp de armoede kunt uitbannen (lees punt 10 "Kan hulp armoede uitroeien?".)
Wat kun jij doen?
Armoede is een groot probleem. En soms vraag je je misschien wel eens af: "Kan er eigenlijk wel een wereld bestaan zonder armoede?" of "Wat kan ik doen om de armoede in de wereld te bestrijden?". Lees punt 13 en punt 14 van dit artikel maar eens. En kijk vervolgens onderstaande video.
Vraag: Houd jij weleens rekening tijdens het kopen van, bijvoorbeeld kleding, met de herkomst van het product en of het product eerlijk is gemaakt?
Vraag: Wat zou je er van vinden als je in plaats van drie nieuwe "oneerlijk" shirtjes, nog maar één "eerlijk" shirtje zou mogen kopen?
Vraag: Wat zou jij graag willen doen om de armoede een beetje uit de wereld te helpen?
Vraag: Geloof jij in een eerlijke welvaartsverdeling op aarde? Leg je antwoord uit.
Stap 2 - Bestuur zelf een ontwikkelingsland
Millenniumtycoon
Ter afsluiting van deze opdracht speel je samen met drie klasgenoten het spel Millenniumtycoon. Dit spel gaat over het niet bestaande land Millennia, dat net als Nigeria een ontwikkelingsland is. Je moet de millenniumdoelen zien te halen. Dat zijn doelen die in 2000 zijn afgesproken door 189 landen. Het streven is om voor het jaar 2015 armoede, ziekte en honger in Millenia ver terug te dringen.
Maar hoe doe je dat? Waar zet je je geld op in? Ieder groepje speelt het spel op een andere manier. Welke vijf manieren er zijn zie je hieronder (Groep A t/m Groep E). Maak hierover afspraken met je klasgenoten.
Na afloop kijken jullie samen welke strategie het beste heeft gewerkt.
Je vindt het spel op www.millenniumtycoon.nl - Flash
Lees voor jullie beginnen te spelen eerst de korte handleiding. Succes!
Het arrangement Verschillen in welvaart en welzijn binnen Nederland, de VS en Nigeria - moederbestand is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Auteur Kunskapsskolan
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2020-12-15 16:25:14
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
https://maken.wikiwijs.nl/82614/Nederland_en_europa_vmbo_kgt34
Verschillen in welvaart en welzijn binnen Nederland, de VS en Nigeria - moederbestand
nl
Auteur Kunskapsskolan
2020-12-15 16:25:14
Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
https://maken.wikiwijs.nl/82614/Nederland_en_europa_vmbo_kgt34
Leerdoelen
iedereen in Nederland even welvarend is. De verschillen binnen een land kunnen heel groot zijn. De verschillen in een land kun je duidelijk maken met de Lorenzcurve. Max Lorenz bedacht de curve in 1905, hij was toen nog een student economie.
