voorwoord
het hart is een belangrijk hoofdstuk binnen de biologie. het is de bedoeling dat jullie na deze les zo veel mogeljk van de onder gegeven informatie kennen en begrijpen. hiervoor heb ik ook een aantal vragen in gebouwd die jullie moeten maken, zodat ik kan zien of jullie het begrepen hebben. dit document is volledig gebaseert op jullie boek biologie voor jou. voor deze opdrachten hebben jullie een halve les de tijd.
3 soorten bloedvaten
Slagaders
- Bloed stroomt van hart af
- Hoge bloeddruk
- Dikke, stevige en elastische wanden
- Kunt er hartslag voelen
- Meestal diep in lichaam
Haarvaten
- Dunne wand, slecht 1 cellaag
- Vormen in een orgaan een haarvatennetwerk
- Bloeddruk is sterk afgenomen
- Vocht met zuurstof en voedingsstoffen kan door de wand om zo cellen te bereiken. C)2 en afvalstoffen worden met dit vocht weer terug in het bloed opgenomen
Aders
- Van organen naar het hart toe
- Lage bloeddruk
- Wanden dunner en minder elastisch dan slagader
- Hartslag niet voelbaar
- Liggen minder diep in lichaam
- Veel aders bevatten kleppen (tegen terugstroom bloed)
bloed bestandsdelen
Bloed = bloedplasma met bloedcellen en bloedplaatjes
Bloedplasma
- 7% plasma-eiwitten en 91% water, rest opgeloste stoffen
- O.a. plasma-eiwit fibrinogeen > rol bij de bloedstolling
- Vervoer van stoffen als: O2, CO2, voedingsstoffen en afvalstoffen
Rode bloedcellen
- Hebben geen celkern
- Vervoeren zuurstof m.b.v. eiwit hemoglobine
Witte bloedcellen
- Wel een celkern
- Kunnen van vorm veranderen > wand van bloedvaten verlaten naar weefsels
- Maken ziekteverwekkers onschadelijk
Bloedplaatjes
- Zijn geen cellen, maar delen van uiteengevallen cellen
- Rol bij bloedstolling (samen met plasma-eiwitten)
bloedsomloop
Bloedvatenstelsel = hart + bloedvaten
Bloedsomloop = weg die bloed door het lichaam aflegt
Kleine bloedsomloop
- rechterharthelft – longen – linkerharthelft
- Doel: Zuurstof opnemen en CO2 afgeven
Grote bloedsomloop
- linkerharthelft – organen in hele lichaam – rechterharthelft
- Doel: Zuurstof en voedingsstoffen afgeven aan cellen en CO2 en afvalstoffenafvoeren van de cellen
Mens dus dubbele bloedsomloop > bloed stroomt 2x door het hart
het hart
Hart is een spier die zuurstof en voedingsstoffen verbruikt
Over het hart lopen bloedvaten:
- Kransslagaders: rijk aan zuurstof en voedingsstoffen / vertakking van de aorta
- Kransaders: afvoeren van CO2 en afvalstoffen / monden uit in rechterboezem
Hart bestaat uit boezems en kamers
Linker en rechterhelft gescheiden door de harttussenwand
Route van het bloed:
- Bovenste holle ader of onderste holle ader
- Rechterboezem
- Rechterkamer
- Longslagader (2x)
- Longaders
- Linkerboezem
- Linkerkamer
- Aorta
Tussen boezem en kamer > hartkleppen (verhinderen terugstromen bloed naar boezems)
Tussen longslagader/rechterkamer en aorta/linkerkamer bevinden zich halvemaanvormige kleppen > verhinderen terugstromen bloed in de kamers
3 fasen in werking hart:
- Samentrekken van de boezems
- Samentrekken van de kamers
- Hartpauze
toets
leerdoelen
de leerdoelen voor dit hoofdstuk is het kennen en begrijpen van de informatie gegeven rond het onderwerp het hart. de leerlingen kunnen na deze les de kennis om zetten in het beantwoorden van verschillende vragen en zijn hiermee voorberied op de te volgen toets. dit is een herhalings les en zal voor de leerlingen geen nieuwe informatie bevatten.
