De eerste opdracht gaat over de dekolonisatie van de Europese wereldrijken.
Eeuwenlang heersten Britten, Fransen en Nederlanders over verre streken,
soms al vanaf de tijd van Ontdekkers en Hervormers.
Na de Tweede Wereldoorlog werden vrijwel al deze landen in snel tempo zelfstandig.
Hoe kon dat zo snel veranderen?
Eindproduct
Als eindproduct van deze les maak je de vragen uit de stappen en de toetsen.
Stap1
Inleiding: dekolonisatie in kaart
Ga naar de Kennisbank geschiedenis:
Lees de inleiding. Klik vervolgens op de wereldkaart om deze te vergroten.
Bestudeer deze kaart.
Maak daarna de volgende vragen.
Gebruik zonodig een atlas.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Bekijk en lees hieronder bron 1 en 2 over de Russisch-Japanse oorlog.
Maak daarna onderstaande vragen.
Bron 1
Aan het begin van de Russisch-Japanse oorlog in 1905 stuurden Russen elkaar dit soort propaganda-briefkaarten.
Rechts zie je een Russisch oorlogsschip, links een Japans oorlogsschip.
Bron 2
De Britse generaal sir Ian Hamilton na een veldslag waarbij de Russen verslagen werden:
‘Vandaag heb ik het meest verbijsterende spektakel gezien dat het menselijke brein kan bevatten:
Azië rukt op, Europa valt terug en ik zie de voortekenen aan de wand.’
Vragen
Waaraan kun je in bron 1 zien dat het hier om propaganda gaat?
Zoek dit begrip eerst op, als je het nog niet kent.
Welke beeld kregen de Russen van de tegenstanders door dit soort propaganda?
Hoe werd in 1905 duidelijk dat dit beeld niet klopte?
Bron 2: wat bedoelde de Britse generaal met 'voortekenen aan de wand'?
In Studio Geschiedenis staat dat de Japanse overwinning een inspiratiebron was voor de inwoners van de kolonies.
Leg dit uit in je eigen woorden.
Vergelijk en bespreek je antwoorden met een klasgenoot.
Stap3
Na de Tweede Wereldoorlog
Hieronder staan gebeurtenissen met gevolgen
voor de macht van de Europese landen.
Neem het onderstaande schema over en zet
de gevolgen naast de bijbehorende oorzaken.
Gevolgen:
Nederland raakt zijn belangrijkste kolonie kwijt
Voor het eerst wordt een sterk Europees land door een niet-Europees land verslagen
Europese landen zijn erg verzwakt en kunnen minder geld uitgeven aan koloniaal bestuur
Lees het onderdeel 'Nieuwe elites'. Maak daarna de volgende opdrachten:
Opdracht 1
Twee belangrijke nationalistische leiders in Nederlands-Indië waren Soekarno en Hatta.
Waren zij goede voorbeelden van de 'nieuwe elite' in de kolonies?
Bestudeer daarvoor de twee onderstaande bronnen.
Bron 1
Foto, gemaakt in Leiden, met daarop zes leden van de Perhimpoenan Indonesia (PI),
de Indonesische Vereniging in Nederland. Midden vooraan: de student Hatta.
Bron 2
Lees op Wikipedia over de achtergrond en opleiding van Soekarno en Hatta:
Opdracht 2
Waren Soekarno en Hatta volgens deze bronnen goede voorbeelden van de nieuwe elite in de koloniën?
Zet de juiste antwoorden bij de bijbehorende personen.
Vul de onderstaande antwoorden in het schema in.
Achtegrond
Vader: islamgeleerde
Vader: onderwijzer
Opleiding
Ingenieur
Studeerde economie in Rotterdam
Beroep
Politicus
Architect
Soekarno
Hatta
Achtergrond
...
...
Opleiding
...
...
Beroep
...
...
Goed voorbeeld?
ja/nee
ja/nee
Canon: herinneringen aan Nederlands-Indië
Opdracht 3
Ga naar www.entoen.nu en bekijk de postzegels van de Republiek Indonesia.
Je ziet hierop afbeeldingen van de eerste leiders van het onafhankelijke Indonesië.
Bij de portretten staan kleinere afbeeldingen van beroemde Amerikaanse politieke leiders
uit de begintijd van de V.S.: onder andere Benjamin Franklin,
George Washington en Abraham Lincoln.
Bedenk een reden waarom de Indonesische leiders zich met deze Amerikanen lieten afbeelden.
Vergelijk jouw antwoord met dat van enkele klasgenoten.
Opdracht 4
Bekijk de kaart en zoek de hoofdstad van Indonesië.
Deze hoofdstad heet tegenwoordig anders dan in de Nederlandse periode.
Maar voor de Nederlanders naar Indië kwamen, had deze stad ook een andere naam.
Onderzoek wanneer en waarom de naam twee keer veranderd werd.
Vergelijk je antwoord met dat van enkele klasgenoten.
Stap5
Einde van het Empire
Ga naar de Kennisbank geschiedenis:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Wilson
President Woodrow Wilson (1856 - 1924) van Amerika vond dat er een eerlijke regeling moest komen voor koloniën. Het belang van de bevolking zou volgens hem even zwaar moeten wegen als die van de kolonialiserende macht.
Moederland
Een land dat koloniën heeft. Nationalistische groepen in de koloniën na 1900 streefden naar zelfstandigheid, los van het moederland.
Nationalisme
Een politieke overtuiging waarbij men heel trots is op het eigen land. Men voelt zich door onder andere taal, gewoontes, een vlag en het volkslied als inwoners sterk met elkaar verbonden.
Mohammed Hatta
Mohammed Hatta (1902 - 1980) was de eerste vicepresident van de Republiek Indonesië. Hij was mede-oprichter van een partij die tegen de samenwerking met de koloniale machthebber was.
Soekarno
Soekarno (1901 - 1970) was de eerste president van de Republiek Indonesië. In eigen land werd hij meestal 'Vader van de Indonesiërs' genoemd. Hij was mede-oprichter van een partij die tegen de samenwerking met de koloniale machthebber was.
Kampen in Indië
Ongeveer 100.000 blanke mensen in Indië zijn door de Japanners in kampen geplaatst. Er zijn aparte kampen voor mannen en voor vrouwen. Jongens, ouder dan tien jaar, gaan naar het mannenkamp.
Elite
Kleine groep rijke en invloedrijke personen. De behoefte aan goed bestuur in de koloniën was groot. Het grote aantal bestuurlijke banen kon niet alleen door blanken uit het moederland worden vervuld. Er kwamen daarom scholen voor de zonen van de plaatselijke elite.
Onafhankelijkheidsbeweging
Nationalistische groeperingen in Indië willen onafhankelijkheid. Op 17 augustus 1945 roepen Soekarno en Hatta de onafhankelijke Republiek Indonesië uit.
Dekolonisatieproces
Het zich losmaken van het moederland. Een proces dat vaak met veel geweld gepaard ging.
Politionele acties
Nederland stuurde meer dan 100.000 soldaten naar Indië om strijd te leveren tegen de republikeinen. Die strijd werd wel de politionele acties genoemd, maar was in feite een koloniale oorlog.
PNI
De Indonesische Nationalistische Partij (PNI) was de oudste politieke partij in Indonesië. De PNI werd opgericht op 4 juli 1927 door onder andere Soekarno. Zij wilden een nationale staat Indonesië stichten die het hele gebied van Nederlands-Indië moest omvatten.
Democratie
Een democratie is een staatsvorm waarin alle burgers kunnen meebeslissen over de manier waarop hun land geregeerd wordt. Vanaf ongeveer 1800 ontstonden in Europa democratieën.
1904 - 1905
De Japans-Russische oorlog. In 1904 raakte Japan in oorlog met het machtige Rusland. Beide landen wilden de heerschappij over Korea en Mantsjoerije. Tot ieders verbazing versloeg Japan de Europese grootmacht Rusland.
1914 - 1918
De Eerste Wereldoorlog. Soldaten uit de koloniën hadden moeten meevechten tijdens deze oorlog. Door deze onmenselijke en wrede oorlog verdween het laatste beetje ontzag voor het moederland. Veel soldaten die na de oorlog terugkeerden naar Azië en Afrika sloten zich daarom aan bij nationalistische bewegingen.
1940 - 1945
De Tweede Wereldoorlog. Japan wierp zich tijdens de Tweede Wereldoorlog op als bevrijder van Azië. Nederlands Indië werd in december 1941 bezet door het Japanse leger. De inwoners van Indië zagen dat de Nederlanders snel waren verslagen.
Ghandi
Mahmatma Ghandi was de bekendste voorvechter van geweldloosverzet tegen het koloniale moederland in India. Gandhi ontwikkelde een effectieve vorm van geweldloos verzet door middel van het dragen van zelf gesponnen traditionele Indiase kleding.
Het arrangement Dekolonisatie - WB is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Auteur Kunskapsskolan
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2017-09-09 13:49:24
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
https://maken.wikiwijs.nl/73225/Dekolonisatie__hv123
Leerniveau
HAVO 3;
Leerinhoud en doelen
Nationalistische bewegingen in de koloniën en het streven naar onafhankelijkheid;
Nationalisme in de koloniën;
De tijd van televisie en computer (vanaf 1950);
Geschiedenis;
Bij het samenstellen van deze leerbron is gebruik gemaakt van een arrangement uit de Stercollecties van VO-Content. Het oorspronkelijke arrangement is eigendom van VO-Content en gedeeld onder de CC-BY SA licentie.
https://maken.wikiwijs.nl/73225/Dekolonisatie__hv123
Dekolonisatie
Na de Tweede Wereldoorlog
Bron 2
