Korte biografie over Franz Kafka
Franz Kafka wordt beschouwd als één van de belangrijkste auteurs van de 20e eeuw. Zijn werk kreeg vooral na zijn overlijden veel aandacht. Zijn stijl onderscheidt zich door zijn nachtmerrie achtige, onheilspellende sfeer waarin de bureaucratische en onpersoonlijke maatschappij grip krijgt op het individu.
Franz Kafka werd op 3 juli 1883 als oudste zoon in een Duitssprekende Joodse familie in Praag geboren. Zijn vader Hermann Kafka (1852-1931) was aanvankelijk slager maar na het werken als reizende vertegenwoordiger vestigde hij zich als zelfstandige retailer in garen en banden in Praag. Kafka’s moeder, Julie (1856-1934), was de dochter van Jakob Löwy, een welvarende brouwer in Podebrady. Ze was beter opgeleid dan haar man. Franz had van jongs af aan een moeizame relatie met zijn vader en beschreef hem als een zelfingenomen, dominante man. Franz had ook geen goede relatie met zijn moeder, maar vond bij haar meer aanknopingspunten op spiritueel- en intellectueel gebied.
Franz had twee jongere broers, George en Heinrich, die op jonge leeftijd, respectievelijk 15 maanden en 6 maanden stierven. Franz was toen 6 jaar. Kafka’s drie jongere zussen, Gabriele, (“Elli”) (1889-1941), Valerie, (“Vali”) (1890-1942) en Ottilie, (“Ottla”), bleven wel in leven. In de oorlog werden zijn zussen met hun gezinnen naar het Getto van Lodz gestuurd. Ze stierven daar of in de concentratiekampen.
Franz’s moedertaal was Duits, maar hij sprak vloeiend Tsjechisch. Hij werd naar Duitse scholen gestuurd. In 1901 haalde hij zijn Gymnasium diploma en ging scheikunde studeren aan de Karels Universiteit, maar al snel verwisselde hij die studie voor rechten. Het semester erna probeerde hij Duitse literatuur maar door onenigheid met zijn professoren, pakte hij zijn rechtenstudie weer op en studeerde in 1906 af als jurist. In het eerste studie jaar ontmoette hij schrijver Max Brod, die zijn beste vriend werd en Kafka gedurende zijn moeizame leven bijstond.
Op 1 november 1907 startte Franz zijn werk carrière bij de agressieve Italiaanse verzekeringsmaatschappij Assicurazioni Generali, waar hij al na 9 maanden stopte omdat hij te weinig tijd had om te schrijven. In januari 1908 trad hij in dienst bij een verzekeringsinstituut voor Arbeidsongevallen, waar Kafka werkte tot aan zijn vroegtijdige pensionering op 39-jarige leeftijd. Ondanks dat hij zeer werd gewaardeerd door zijn werkgever gezien de vele promoties, zag Franz het werk als “Brotberuf”. Zijn passie was schrijven.
Kafka hield zich aan een strak leef schema. ’s Morgens ging hij werken, ’s middags slapen en daarna wandelen. Vervolgens eten met familie en vrienden en ’s avonds tot diep in de nacht schreef hij. In 1 nacht schreef hij “Das Urteil” (het vonnis).
In 1911 werd zijn regelmatig leven bruut verstoord toen zijn vader hem dwong om in het bestuur van de asbestfabriek van zijn schoonbroer Karl Hermann te stappen. Franz verfoeide het werk wat hij in zijn vrije tijd moest doen en hem van het schrijven afhield. In 1912 schakelde Max Brod Franz’s moeder in om te voorkomen dat Franz zelfmoord zou plegen.
In 1912, in het huis van zijn beste vriend Max Brod, ontmoette Kafka, de Berlijnse Felice Bauer (1887-1960), die in een dictafoon bedrijf werkte. Vijf jaar hadden ze een relatie die voornamelijk standhield door hun intensieve correspondentie. Twee keer verloofde het stel zich. Echter Kafka zag geen heil in een traditioneel huwelijk met de aardse Felice terwijl hij zich liever achter zijn bureau opsloot. In 1917 zette het stel een punt achter hun relatie. In datzelfde jaar werd bij Kafka tuberculose geconstateerd.
In 1919 verloofde Franz zich met Julie Wohryzeck, een secretaresse uit Praag. Zijn vader was fel tegen de relatie en na een jaar werd deze relatie waarschijnlijk door Julie beëindigd.
In begin jaren 1920 kreeg Franz een intense relatie met de vrijgevochten journaliste en schrijfster Milena Jesenska. Ze ontmoetten elkaar sporadisch maar hadden een intensieve correspondentie. Milena was van de vele vrouwen die Franz had ontmoet, degene die zijn fijngevoelige natuur goed aanvoelde en hem tijdens hun schaarse ontmoetingen over zijn angst heen kon helpen. Na de breuk met Milena verhuisde Franz in 1923 naar Berlijn. Hij hoopte zich beter op het schrijven te kunnen concentreren, zonder bemoeienis van zijn familie. Hij ontmoette daar de kleuterleidster Dora Diamant. Hoewel de aard van hun relatie onduidelijk was, en ze in armoede leefden, bleek Franz gelukkiger dan ooit tevoren. Dora bleef aan zijn zijde tot zijn dood in 1924.
Het is algemeen bekend dat Kafka gedurende zijn leven last had van klinische depressie en sociale angst. Ook leed hij aan migraine, slapeloosheid, constipatie, zweren en andere kwalen, die met name verergerde door stress en spanningen. Kafka probeerde dit tegen te gaan door diverse natuurgeneeskundige behandelingen, zoals een vegetarisch dieet. Echter zijn lichamelijke toestand verslechterde door de tuberculose.
De inflatiewinter van 1923-1924 in Berlijn bleek funest te zijn voor zijn wankelende gezondheid. Essentiele levensbehoeften moest hij vanuit Praag laten overkomen, maar het was vooral de kou in zijn appartement die rampzalig voor zijn gezondheid. Toen in 1924 Max Brod zijn vriend bezocht, was zijn toestand zo slecht dat hij hem direct mee terug nam naar Praag, waar strottenhoofdtuberculose werd vastgesteld en duidelijk werd dat Franz niet lang meer te leven had.
Franz stierf op 3 juni 1924 in het Sanatorium Kierling, nabij Wenen ten gevolge van ondervoeding omdat hij door de strottenhoofdtuberculose nauwelijks nog kon eten. Hij was toen 41 jaar. Zijn lichaam werd overgebracht naar Praag waar hij op 11 juni 1924 werd begraven op de Nieuwe Joodse Begraafplaats in Zizkov.
Kafka is zonder twijfel een intrigerende en raadselachtige schrijver. Zijn werk kan met niemand anders worden vergeleken. Het is ondenkbaar dat zijn werk verloren zou zijn gegaan als zijn beste vriend Max Brod, de wens van Franz Kafka had gehonoreerd. Kafka had hem namelijk bevolen om al zijn ongepubliceerde werk te verbranden. Dat heeft Brod gelukkig niet gedaan. Hij heeft zich aanzienlijk bemoeid met de redactie en uitgaven van Kafka’s belangrijkste werken.
