Nederland heeft een westerse cultuur.
Een cultuur leer je aan doordat je op een bepaalde plek bent geboren en opgroeit.
Mensen in een cultuur hebben bijvoorbeeld taal, godsdienst, een manier van kleden en eetgewoonten met elkaar gemeen.
Een cultuurgebied bestrijkt een groter gebied en gaat over landsgrenzen heen.
De cultuur in deze gebieden komt op veel vlakken overeen, bijvoorbeeld de dominante godsdienst en de manier waarop de maatschappij is ingericht.
Een van die cultuurgebieden is het westerse cultuurgebied, waar ook Nederland bij hoort.
Kun je nog twee landen noemen die bij het westerse cultuurgebied horen?
Wat kan ik straks?
Aan het eind van deze opdracht kun je:
het begrip cultuur beschrijven en minimaal vier zaken noemen die tot de cultuur worden gerekend.
het begrip cultuurgebied omschrijven en minimaal vijf cultuurgebieden noemen.
van deze cultuurgebieden een land noemen dat in dat cultuurgebied ligt.
Wat ga ik doen?
Activiteiten
De activiteiten in deze opdracht dragen bij tot het volgende leerdoel:
Je verklaart de spreiding van cultuurgebieden op de wereld.
Aan de slag
Stap
Activiteit
Stap 1
Je leest over begrippen: cultuur, regionale identeit en ethnische minderheid. Je kijkt er video's over. Je maakt een oefening over subculturen.
Stap 2
Je leest over dominante cultuur en de acht cultuurgebieden. Je maakt een oefening waarin je landen koppelt aan cultuurgebieden.
Stap 3
en
Je leert over de verschillende eigenschappen van westers cultuurgebied. Je leest een gedicht en van een aantal uitspraken geef je aan waar of niet waar.
Stap 4
Je leert over kenmerken van andere cultuurgebieden, bestudeert kaartjes en geeft antwoord op de vragen daarbij.
Stap 5
en
Je leest over voor- en nadelen van het wonen in een viertal steden. Daarna geef je aan welke stad je voorkeur heeft. Maak je eigen lijstje met voor- en nadelen.
Afronding
Onderdeel
Activiteit
Begrippen
De begrippenlijst bevat begrippen over cultuur en cultuurgebieden.
Eindopdracht
Je maakt samen met een Pecha Kucha maken over het verhuizen naar een zelf gekozen stad.
Terugkijken
Terugkijken op de opdracht.
Benodigdheden
Voor deze opdracht heb je een atlas nodig.
Tijd
Voor deze opdracht heb je ongeveer ongeveer 3 uur nodig.
Aan de slag
Stap 1: Typisch Hollands
Cultuur
Een cultuur leer je aan doordat je op een bepaalde plek bent geboren en opgroeit.
Mensen in een cultuur hebben taal, eetgewoonten en andere gebruiken met elkaar gemeen.
Als je in een Nederland opgroeit, krijg je de gewoonten en tradities mee van een westerse cultuur.
Bekijk deze video van Schooltv over dominante cultuur en subculturen.
Lees daarna de tekst over dominante cultuur onder de video.
Dominante cultuur
Een cultuur kenmerkt zich door een geheel van gedragsregels, omgangsvormen, waarden en normen, tradities, taal, kunstuitingen en religie. Toch is niet iedereen binnen een cultuur precies hetzelfde, niet iedereen eet hetzelfde, kleedt zich hetzelfde of hangt dezelfde ideeën aan. Er zijn meerdere subculturen in een samenleving. Wel is er in elke samenleving een bovenstroom zichtbaar, dat is de dominante cultuur.
Regionale identiteit
Binnen Nederland zijn er regio's met een eigen cultuur. Dit noem je regionale identiteit.
Een voorbeeld van regionale identiteit is het Fries in Friesland en het carnaval in Vlaanderen en Zuid-Nederland.
Dit is wat typisch is voor een bepaalde regio, maar niet perse bij de cultuur van een het gehele land hoort.
Bekijk de video van Schooltv over regionale identiteit.
Lees daarna de tekst over regionale identiteit onder de video.
Regionale identiteit
Veel mensen voelen zich verbonden met de streek, dorp of stad waar zij leven of waar zij geboren zijn. De bewoners van een regio hebben hun eigen dialect of streektaal, lokale geschiedenis en streekgerechten. Elke streek kent zijn plaatsgebonden feesten en lokale helden. Het landschap en bouwstijl van oude gebouwen bepalen het gezicht van de plek. Ook een religie kan specifiek voor een regio zijn. Het zijn allemaal criteria die de regionale identiteit van een streek bepalen.
Etnische minderheid
Een etniciteit is een sociaal-culturele identiteit die een bepaalde groep mensen verbindt.
Ze delen bijvoorbeeld nationaliteit, ras, taal en religie met elkaar.
Een etnische minderheid is een benaming voor een bevolkingsgroep die een minderheid vormt in het land waarin ze verblijft.
In Nederland verwijst de term etnische minderheid doorgaans naar immigranten die recent naar Nederland zijn gekomen.
Stap 2: Cultuurgebieden
Als je in Nederland opgroeit, krijg je de gewoonten en tradities mee van een westerse cultuur.
Een cultuurgebied bestrijkt een groter gebied en gaat over landsgrenzen heen. Het is een gebied waarin de bewoners dezelfde dominante cultuur met elkaar delen.
Nederland behoort tot het westerse cultuurgebied. Net zoals Canada bijvoorbeeld, of België.
Als je over de wereld reist, zie je dat er naast de vele overeenkomsten, ook grote verschillen zijn tussen mensen en landen.
Het verschil tussen Nederland en België is minder groot dan dat tussen Nederland en Bolivia bijvoorbeeld. De Zuid-Amerikaanse landen Bolivia en Peru lijken wel weer op elkaar. De Verenigde Staten van Amerika hebben meer gemeen met Canada dan met Mexico.
En zo kun je nog wel even doorgaan. Net zolang tot je de wereld in verschillende cultuurgebieden hebt onderverdeeld.
Met de kenmerken van die dominante culturen kun je de wereld in verschillende cultuurgebieden indelen.
Op de kaart zie je een indeling van de wereld in acht verschillende cultuurgebieden.
Als je de kaart goed bestudeerd hebt, kun je de oefening maken.
Stap 3: Westers cultuurgebied
Elk cultuurgebied heeft verschillende eigenschappen. Lees de omschrijving van het westers cultuurgebied.
Kenmerkend voor het westerse cultuurgebied zijn vrijheid van meningsuiting en godsdienst, gelijkheid, democratie, wetenschap en individualiteit.
De westerse cultuur staat open voor invloeden van buitenaf en past zich snel aan veranderende omstandigheden.
Sinds de West-Europese landen een groot deel van de wereld hebben gekoloniseerd is de westerse cultuur de dominante cultuur in de wereld.
Westerlingen hebben hun sporen op verschillende plekken achtergelaten, maar nemen van die plekken ook wat mee terug. Steeds meer mensen emigreren van het ene cultuurgebied naar het andere en nemen hun eigen cultuur mee. Daardoor veranderen cultuurgebieden voortdurend.
De grenzen van cultuurgebieden kunnen ook langzaam vervagen.
Lees onderstaand gedicht van Mahatma Ghandi (voormalig Indisch politicus, bekend om geweldloze strijd voor vrijheid, vrede en gerechtigheid).
Ik wil niet
dat mijn huis
van alle kanten
ommuurd is
en dat mijn ramen potdicht zitten
ik wil
dat de culturen
van alle landen
door mijn huis waaien
zo vrij als maar mogelijk is
maar ik zal mij door geen ervan
omver laten blazen
In de volgende oefening staan een aantal uitspraken.
Zijn ze waar of niet waar?
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
In een cultuurgebied hebben mensen kenmerken met elkaar gemeen op het gebied van taal, religie en maatschappij (door wie en hoe het land bestuurd wordt).
Lees in de Kennisbank de pagina over 'Cultuurgebieden'.
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Stel je voor, je gaat verhuizen naar een van de volgende steden:
Washington (Verenigde Staten)
Nairobi (Kenia)
Lhasa (Tibet)
Sydney (Australië)
Zoek op een wereldkaart waar de verschillende steden liggen.
Geef aan in welk cultuurgebied elke stad ligt.
Lees daarna de informatie over de vier steden.
Daarna kun je de oefening maken die over deze teksten gaat.
In het monumentale Capitool zetelt
het Amerikaanse Congres.Washington
Amerikanen zijn trots op hun land. Kijk maar naar hun hoofdstad: Washington DC.
De stad met de vele monumentale gebouwen is zichtbaar de hoofdstad van een supermacht. De president woont er in het Witte Huis en het Amerikaanse Congres zetelt hier in het Capitool.
Washington DC is een stad van tegenstellingen.
Aan de ene kant werken er veel inwoners voor de overheid, je ziet veel mannen in keurige pakken met stropdas en vrouwen in nette mantelpakjes en plooirokken.
Aan de andere kant is er een groep inwoners met weinig inkomen; de stad heeft hoge criminaliteitscijfers en er zijn wijken waar je beter weg kunt blijven.
In de VS was er een lange tijd een duidelijke rassenscheiding.
Zwarte mensen hadden minder rechten dan witte mensen.
Washington was in 1954 de eerste stad in de VS die haar scholen openstelde voor zowel witte als zwarte mensen. De stad werd een centrum voor de Burgerrechtenbeweging.
In Washington wonen ongeveer 600.000 mensen. Meer dan 50% van de inwoners van Washington bestaat uit zwarte Amerikanen (Afro-Amerikaans) terwijl iets meer dan 30% wit (van oorsprong Europees) is.
Bijna 8% van de bevolking komt oorspronkelijk uit Latijns-Amerika en een kleine 3% is afkomstig uit een Aziatisch cultuurgebied. Natuurlijk is iedereen de Engelse taal machtig.
Nairobi (Kenia)
Nairobi is de hoofdstad en grootste stad van Kenia. Er wonen ongeveer 4 miljoen mensen.
Je vindt er banken, kantoren, industrie, winkels, restaurants, werkplaatsen, enzovoort. In de winkels en op de markt kun je, naast typische Afrikaanse producten, alles kopen wat je ook in Nederland vindt, van merkkleding tot mobieltjes.
Niet iedereen heeft een goede woning. Nairobi heeft, naast wijken met moderne woningen, ook grote krottenwijken.
Kenia is een kroonkolonie geweest van het Britse Rijk. Sinds 1963 is Kenia een onafhankelijke monarchie met de Britse koningin als staatshoofd. De officiële talen in Kenia zijn het Engels en het Swahili.
Er heerst een tropisch klimaat in Nairobi. De gemiddelde jaartemperatuur is 19º C. In de warmste maand maart is het gemiddeld 20,5º C tijdens de koudste maand in juli 16,8º C.
De hoofdstad van Kenia is multicultureel. In Kenia wonen ongeveer veertig verschillende volken en ze zijn allemaal terug te vinden in de hoofdstad, naast Europese en Aziatische immigranten. Protestanten, rooms-katholieken, moslims, hindoes en mensen met andere godsdiensten leven er naast elkaar. De stad telt veel goede basis- en middelbare scholen en enkele universiteiten.
Het Potala is het paleis van
de dalai lama.Lhasa (Tibet) Lhasa is de eeuwenoude hoofdstad van het Tibetaanse Rijk.
De stad is de traditionele zetel van de dalai lama, de religieuze leider van de boeddhistische Tibetanen. Lhasa betekent letterlijk ‘land van de goden’.
Voor de Tibetanen komt hun godsdienst dan ook op de eerste plaats. Overal kom je kloosterlingen tegen, goed herkenbaar aan hun rode gewaden.
Sinds 1964 is Tibet niet langer als land onafhankelijk, maar is het een provincie van het machtige en veel grotere China. Nu wonen er bijna evenveel Chinezen als Tibetanen in het land. Sinds de Chinese machtsovername leeft de dalai lama in India. In Lhasa wordt natuurlijk Tibetaans gesproken, maar China probeert het gebruik van het Chinees te bevorderen.
Lhasa heeft meer dan een miljoen inwoners en ligt op een hoogte van ongeveer 3.650 m.
De meeste inwoners zijn Tibetaan (ongeveer 80%), maar er is een grote Chinese minderheid (bijna 17%).
Er wonen weinig of geen mensen uit de andere cultuurgebieden.
Sydney (grootste stad van Australië)
Sydney is de oudste en grootste stad van het Australië. De stad is in 1788 gesticht door Arthur Philip. Hij begon er dat jaar een strafkolonie voor Britse gevangenen. De eerste tekenen van bewoning zijn veel ouder. Aboriginals, de oorspronkelijke bewoners van Australië, woonden er al meer dan 30.000 jaar.
Ook nu woont er nog een van de grootste Aboriginalsgemeenschappen van het land, maar ze zijn wel in de minderheid. De meeste inwoners zijn afstammelingen van Europeanen. Verder wonen er veel Aziaten. Sydney is tegenwoordig een echte wereldstad door de grote verscheidenheid aan nationaliteiten en culturen die het herbergt.
De bewoners van Sydney hebben de ruimte. De ruim vier miljoen inwoners zijn verspreid over meer dan 2000 km2. Het stedelijk gebied is zes keer zo groot als Londen of Rome. De stad is rijk, heeft een subtropisch klimaat, veel nationale parken binnen de stadsgrenzen en een grote haven. De voertaal is Engels.
Natuurlijke grens
Natuurlijke elementen, zoals een zee, oceaan, rivier, woestijn of gebergte vormen de scheidslijn tussen gebieden.
Kunstmatige grens
Er zijn ook grenzen die je niet kunt zien of die niet natuurlijk zijn. Zo'n grens is er omdat de mens hem gemaakt heeft.
Politieke grens
Een denkbeeldige lijn die twee gebieden van elkaar scheidt. Dit kan gaan om landen, maar ook om gebieden, zoals gemeenten en provincies.
Volk
Een groep mensen die al eeuwenlang samenwoont met een overeenkomstige cultuur.
Staat
Een gebied dat door landsgrenzen is afgebakend. Een staat onderscheidt zich van een andere staat doordat het een eigen bestuur heeft.
Grensconflict
Een geschil over een grens (afbakening tussen landen of gebieden).
Etnische minderheid
Een kleine groep met een andere cultuur dan de dominante cultuur in een land en die daar in de minderheid is.
Godsdienst
Geloof in een of meerdere goden en alle gewoonten en rituelen die daar bij horen.
Cultuur(gebied)
Aangeleerde zaken zoals taal, gewoonten, tradities, etc. In een cultuurgebied vinden we veel gelijkenissen wat betreft cultuur.
Taal(gebied)
Manier om te communiceren door klanken, letters, woorden en zinnen. Een gebied waarin de bewoners overwegend dezelfde taal spreken, noemen we een taalgebied.
Allochtonen - Nederlander met een migratieachtergrond
Een persoon van wie een of beide ouders in het buitenland geboren zijn. Het betekent letterlijk: 'van een ander land'.
De WRR en het CBS schrappen vanaf november 2016 de woorden allochtoon en autochtoon. Zij zetten daarmee een nieuwe norm voor de overheid. De begrippen zijn niet meer precies genoeg en stigmatiserend. Vanaf nu wordt 'Nederlander met een migratie achtergrond' gebruikt.
Taalgrens
Een afscheiding tussen twee taalgebieden.
Regionale identiteit
De manier waarop de cultuur van een bepaald gebied zich onderscheidt van andere gebieden.
Migratiemotief
Reden waarom een persoon verhuist.
Streekproduct
Een product dat kenmerkend is voor een bepaalde streek.
Vluchteling Mensen die vanwege economische, politieke, etnische of religieuze redenen uit hun eigen land moeten vertrekken.
Eindopdracht: Pecha Kucha
Je gaat verhuizen. Je mag kiezen uit de steden: Sydney, Lhasa, Nairobi en Washington.
Je maakt als eindopdracht een Pecha Kucha waarin je samen met een klasgenoot jouw keuze voor een verhuizing naar een van deze vier steden uitlegt.
Zet de voor- en nadelen op een rijtje.
Welke dominante cultuur delen de meeste mensen in de vier steden?
In welk cultuurgebied ligt de stad?
Welke kenmerken van het westerse cultuurgebied zie je in de steden?
Laat zien welke definitieve keuze jullie hebben gemaakt.
Laat goed uitkomen, in woord en beeld, hoe je uiteindelijk tot je keuze bent gekomen.
De beoordelingscriteria kun je ook terugvinden in de gereedschapskist.
Beoordeling
Jullie docent zal de presentatie beoordelen.
Hij/zij let dan op de volgende punten:
De inhoud: je laat in het eindproduct zien dat jullie de teksten en filmpjes hebben gelezen/bekeken en hebben begrepen.
De inhoud: je gebruikt goede verklaringen voor je keuze.
De vorm: je hebt je keuze ondersteund met verduidelijkend beeldmateriaal.
Een Pecha Kucha is een presentatie die bestaat uit 20 slides. Voor iedere slide heb je 20 seconden de tijd om te presenteren, dus je verhaal duurt in totaal 6 minuten en 40 seconden.
Terugkijken
Intro
Lees de intro van deze opdracht nog eens door.
Was de intro duidelijk genoeg? Kreeg je wel een indruk over het onderwerp van deze opdracht? Waarom wel of waarom niet?
Hoe ging het?
Tijd
Bij de activiteiten stond dat je ongeveer 3 uur met de opdracht bezig zou zijn. De eindopdracht vergt natuurlijk wel de nodige tijd aan voorbereiding.
Had je genoeg tijd?
Eindopdracht
Wat vond je van de eindopdracht?
Snapte je na het raadplegen van de gereedschapskist wat een Pecha Kucha was?
Of wist je dat al?
Vond je het fijn om de opdracht met z'n tweeën te doen?
Het arrangement Cultuurgebieden - hv123 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Toelichting
Deze opdracht hoort bij het thema ''Grenzen en identiteit'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten bespreken zowel de typische Nederlandse cultuur als de verschillende regionale identiteiten binnen Nederland, je maakt een opdracht over subculturen en de Nederlandse cultuur. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de diverse cultuurgebieden en religies wereldwijd, met speciale focus op de westerse cultuur. Vervolgens worden vier wereldsteden besproken en wordt onderzocht wat mensen motiveert om daar naartoe te verhuizen.
Leerniveau
VWO 2;
HAVO 1;
VWO 1;
HAVO 3;
VWO 3;
HAVO 2;
Leerinhoud en doelen
Culturen en cultuurgebieden op de wereld;
Aardrijkskunde;
Grenzen en identiteit;
Cultuur;
Deze opdracht hoort bij het thema ''Grenzen en identiteit'', en is onderdeel van de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor aardrijkskunde voor HAVO leerjaar 1, 2 & 3. Deze opdrachten bespreken zowel de typische Nederlandse cultuur als de verschillende regionale identiteiten binnen Nederland, je maakt een opdracht over subculturen en de Nederlandse cultuur. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de diverse cultuurgebieden en religies wereldwijd, met speciale focus op de westerse cultuur. Vervolgens worden vier wereldsteden besproken en wordt onderzocht wat mensen motiveert om daar naartoe te verhuizen.
Nederland heeft een westerse cultuur.
Aan het eind van deze opdracht kun je:
Benodigdheden
Als je in Nederland opgroeit, krijg je de gewoonten en tradities mee van een westerse cultuur.
In een cultuurgebied hebben mensen kenmerken met elkaar gemeen op het gebied van taal, religie en maatschappij (door wie en hoe het land bestuurd wordt).
Je gaat verhuizen. Je mag kiezen uit de steden: Sydney, Lhasa, Nairobi en Washington.
Intro
