De alinea
Een tekst is opgebouwd uit alinea’s. De kernzin geeft de hoofdgedachte van de alinea weer.
Meestal is dat de eerste zin en soms de laatste. Een andere plaats is echter ook mogelijk.
Lees de voorbeeldtekst.
Tekst
Neurofeedback is een behandelmethode waarbij afwijkende hersenactiviteit getraind wordt om klachten te verminderen.
Bij mensen met hersenletsel of klachten zoals stress, pijn, vermoeidheid of hyperactiviteit, is de hersenactiviteit ontregeld. De hersenen werken bijvoorbeeld te traag, waardoor alledaagse handelingen veel energie kosten. Hoe meer de hersenen ontregeld zijn, hoe ernstiger de klachten kunnen zijn. Met neurofeedback kun je leren de hersenactiviteit te beïnvloeden zodat deze weer flexibel en stabiel wordt.
Neurofeedback bestaat uit het laten zien van de afwijkende hersenactiviteit aan de cliënt (feedback).
Als een hersengolf op een bepaald moment te veel aanwezig is, ziet u dat onmiddellijk als negatieve feedback op een beeldscherm. Zodra de hersengolf weer normale waardes heeft krijgt u positieve feedback. Hierdoor wordt een leerproces gestart waarbij de hersenen zelf leren om beter geactiveerd te zijn. De hersenen leren de toestanden van betere activiteit vast te houden. Hoe vaker neurofeedback wordt uitgevoerd, hoe beter de veranderingen in de hersenen worden vastgelegd.
Het effect van neurofeedback is echter niet alleen zichtbaar als veranderde hersenactiviteit, maar ook als betere prestaties van de hersenen en vermindering van klachten.
In de eerste twee alinea’s van de voorbeeldtekst zijn de eerste zinnen
(de eerste alinea bestaat maar uit één zin) de kernzinnen. Zij bevatten de belangrijkste mededeling.
In de derde alinea bevat de laatste zin de belangrijkste mededeling.
Hij vat samen waarom neurofeedback nuttig is.
Verbanden en signaalwoorden
In elke tekst zit verband. Als dat niet zo is, is de tekst slechter te begrijpen voor een ander. Verbanden binnen zinnen, tussen zinnen, tussen alinea’s en grotere tekstgedeelten worden aangegeven met signaalwoorden.
Hieronder volgen een paar voorbeelden.
Voorbeeld 1
Hij is leuker dan zijn broer.
> verband binnen een zin: dan = vergelijking
Voorbeeld 2
Drinkwaterbedrijf Vitens meldde dat er een storing was bij het station dat water in de omgeving van Zaltbommel levert. Als gevolg daarvan konden inwoners van onder andere Zaltbommel, Kerkdriel en Velddriel tijdelijk beter geen kraanwater drinken.
> verband tussen zinnen: Als gevolg daarvan = oorzaak - gevolg
Voorbeeld 3 Het bezit van wietplanten
Sinds 2013 geldt dat wie vijf wietplanten of minder heeft, nooit vervolgd wordt.
Vijf wietplanten zelf kweken neemt de wind uit de zeilen van het zwarte, illegale kweekcircuit.
Je mag die wietplanten alleen hebben als je geen lamp gebruikt en de wiet geen stankoverlast veroorzaakt.
Wietplanten kunnen namelijk sterk ruiken. Deze geur wordt door sommige mensen als overlast ervaren.
> verband binnen een zin: en = opsomming
tussen zinnen: namelijk = reden
en tussen alinea's: alleen ... als = voorwaarde
In de Kennisbank staat een schema met de belangrijkste verbanden met voorbeelden van signaalswoorden.
In het volgende filmpje wordt de theorie over de alinea en verbanden en signaalwoorden nog eens samengevat.
Opdracht 1
Tekstopbouw: verbanden
Welke verbanden geven de vetgedrukte woorden aan in de tekst?
Schrijf de woorden op en zoek - met behulp van het schema in de Kennisbank - het juiste verband.
Tekst Poep is fijn – volgens wilde dieren dan. Die zoeken gebruikte nesten op, zodat ze veilig en met voldoende voedselvoorziening kunnen overleven.
Huisdieren worden vaak verwend: een warme slaapplek, op gezette tijden nieuwe brokjes en (bijna) nooit de kans dat je ten prooi valt aan een hongerig beest. Bij zo’n luxueus bestaan hoort ook kieskeurig gedrag; een huisdier wil bijvoorbeeld niet overal slapen waar dat kan. In tegenstelling tot hun wilde soortgenoten, blijkt uit nieuw onderzoek. Die kiezen vaak juist een wat viezere slaapplaats uit.
Onderzoekers van de Universiteit van Edinburgh kwamen daarachter door experimenten te doen met wilde muizen. Daaruit bleek dat de muizen liever slapen naast uitwerpselen van andere muizen dan in een schone omgeving.
Dat de wilde muizen poep van anderen fijner vinden dan een hygiënische omgeving, ligt volgens de wetenschappers onder andere aan de veiligheid. Als een andere muis op een bepaalde plek eerder de nacht heeft doorgebracht, dan is het aannemelijk dat die slaapplaats veilig is. Een andere reden is de hoeveelheid voedsel die beschikbaar is bij een gebruikt nest. Er zit ook een keerzijde aan het slapen bij uitwerpselen van je soortgenoten: je kunt als muis dan geïnfecteerd raken met parasitaire ziektes. Veelal nemen de wilde muizen dat risico voor lief, terwijl een huismuis er niet over peinst om tussen de poep van een ander te dutten.
Deze waarnemingen zijn erg nuttig voor verder onderzoek naar ziekteverspreiding onder wilde dieren. Omdat huisdieren zich anders gedragen, zal de verspreiding van ziektes daar ook anders verlopen.
Bronnen:
Animal Behaviour, University of Edinburgh via EurekAlert!
Tekstopbouw: signaalwoorden
Je gaat nu een oefening maken. Wat voor een verband geven de vetgedrukte signaalwoorden aan in de volgende zinnen? Je kunt kiezen uit:
De onderstaande antwoorden moet je zelf nakijken; vergelijk jouw antwoorden met de goede
antwoorden, en geef aan in welke mate jouw antwoorden correct zijn.
Het arrangement 5H Tekstverbanden en signaalwoorden is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
Valesca van Diejen
Laatst gewijzigd
2017-08-19 12:49:35
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0
Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of
bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
Oefeningen en toetsen
Signaalwoorden
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat
alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen
punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
