Inleiding
Hallo onderzoeker uit groep 7!
Via deze website gaan we leren hoe een kettingreactie werkt. Natuurlijk onderzoeken jullie dit helemaal zelf. Neem alle opdrachten stuk voor stuk rustig door en zo weet je wat je moet doen, hoe je dit kan doen en wat je moet laten zien.
Heel veel succes en vooral veel plezier met onderzoeken en ontdekken!
Taak
Tijdens deze les is het de bedoeling dat je zelf een ketting reactie gaat maken, probeer deze zo lang mogelijk te maken!
Uiteindelijk zul je je kettingreactie filmen en bekijken we deze samen met de hele klas.
Kijk bij werkwijze hoe je de opdracht gaat uitvoeren.
Werkwijze
Voor je je kettingreactie gaat maken, vul je eerst een schema in. Dit schema lever je uiteindelijk ook in! Bij het kopje Beoordeling staat hoe je dit moet inleveren.
Je gaat stapsgewijs aan het werk.
Stap 1: Vul het schema 'werkwijze' in die je aan het begin van de les hebt gekregen.
Stap 2: Lees de informatie over een kettingreactie bij het kopje Algemene informatie.
Stap 3: Beslis welke materialen je gaat gebruiken.
Stap 4: Zet je kettingreactie neer en test deze uit; loopt alles door? Moet je nog dingen veranderen?
Stap 5: Pas je kettingreactie waar nodig aan en zorg ervoor dat er geen haperingen in zitten.
Stap 6: Wanneer je kettingreactie helemaal klaar is en goed gaat, film je deze met de iPad. Kijk bij het kopje Beoordeling hoe je dit filmpje inlevert.
Stap 7: Ruim al je materialen weer netjes op.
Algemene informatie
Wat is een kettingreactie?
Een kettingreactie is een serie overeenkomstige gebeurtenissen waarin iedere gebeurtenis door een vorige wordt uitgelokt. Een eenvoudig voorbeeld is het omvallen van een rij strategisch geplaatste dominostenen als de eerste een zetje krijgt. Kijk maar naar het filmpje onder aan de pagina voor een mooi voorbeeld!
Welke krachten zijn er?
In het filmpje zie je veel verschillende krachten. Je ziet bijvoorbeeld zwaartekracht, dit zie je wanneer een voorwerp naar beneden valt. Want als een voorwerp valt, dan zal het nooit omhoog vallen. Als er geen zwaartekracht zou zijn, zouden wij ook niet op de aarde kunnen lopen. Ook zie je in het filmpje magnetische kracht, dit gebeurt wanneer er twee magnetische voorwerpen bij elkaar in de buurt komen. Zwaartekracht en magnetische kracht zijn krachten die op afstand werken.
Naast krachten die op afstand werken, zie je in het filmpje ook krachten die in direct contact werken. Deze krachten noem je ook wel druk- of trekkrachten. Deze soorten van kracht komen het vaakste voor. Bijvoorbeeld een balletje dat tegen een balk aanrolt, waardoor de balk omvalt noem je een drukkracht. Wanneer er aan die balk een touwtje zit gespannen die weer aan een plank vast zit gemaakt, en de balk trekt in zijn val de plank mee, noem je dit trekkracht.
Daarnaast zijn er nog een aantal andere soorten krachten, namelijk:
- Wrijvingskracht: hierbij wrijven twee voorwerpen tegen elkaar aan, doordat er drukkracht ontstond. Door die wrijving kan er warmte vrij komen.
- Veerkracht: kracht die wordt uitgeoefend op een voorwerp als het wordt vervormd, dus wordt ingedrukt of uitgerekt. Bijvoorbeeld: bij het uittrekken van een veer. Dit gebeurt wanneer je een balpen wil laten werken; doordat je de veer indrukt, schiet de pen naar buiten en kun je ermee schrijven.
- Opwaartse kracht: een kracht die een voorwerp omhoog duwt. Bijvoorbeeld een ballon die gevuld is met helium, de ballon is door de helium lichter dan de lucht, daardoor vliegt de ballon meteen omhoog. Je kunt dan goed het verschil zien tussen een ballon gevuld met helium en een ballon die je zelf hebt gevuld met zuurstof.
Welke energie wordt er gebruikt bij een kettingreactie?
Een belangrijke energie die vrijkomt bij een kettingreactie is bewegingsenergie, dit is energie die vrijkomt door bewegingen en een kettingreactie wordt immers in stand gehouden door bewegingen. Ook kun je elastische energie gebruiken, door bijvoorbeeld elastiekjes, of geluidsenergie opwekken door het maken van een geluid binnen je kettingreactie.
Voor meer informatie over kettingreacties, kracht en energie kun je de verschillende websites en boeken raadplegen onder het kopje bronnen.
Bronnen
Boeken:
- je bronnenboek van Binnenstebuiten.
Websites:
- https://www.wikikids.nl
- kettingreacties.e-nemo.nl/nl/
- https://www.jouwzoekmachine.nl
- https://www.proefjes.nl/categorie/krachten
Begrippen:
- Bewegingsenergie – Energie, omdat het beweegt. Bijvoorbeeld een rollende knikker.
- Warmte-energie – Energie, vanwege de temperatuur. Bijvoorbeeld een vuur.
- Lichtenergie – Energie, doordat het licht uitstraalt. Bijvoorbeeld de zon.
- Elastische energie – Energie, omdat het is uitgerekt of ingedrukt. Bijvoorbeeld een ingedrukte veer.
- Elektrische energie – Energie die elektriciteit kan leveren. Bijvoorbeeld de bliksem.
- Energie – De kracht en de zin om iets te doen omzetten – Veranderen in iets anders.
Beoordeling
Wanneer je klaar bent met het invullen van je werkblad en het filmen van je kettingreactie ga je het volgende doen:
1. Lever je werkblad in op mijn bureau en zorg dat je naam erop staat.
2. Zet je filmpje op een USB-stick en lever deze bij mij in.
Als iedereen het heeft ingeleverd gaan we met de hele klas kijken naar de filmpjes van de kettingreacties.
Terugblik
Wat kun je nu?
1. Je kent de verschillende energieën die vrijkomen bij een kettingreactie.
2. Je kent de verschillende krachten die je kunt gebruiken bij een kettingreactie.
3. Je hebt je eigen kettingreactie gebouwd!
Docentenpagina
Gekozen clusters:
- Energie en techniek
- Kracht, beweging en techniek
Kerndoelen:
42: De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur.
45: De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.
