Het eind van de achttiende eeuw was een periode waarin de bevolking in Engeland door verbeteringen in de landbouw en door de koloniale expansie, enorm toenam. De vraag naar katoenen producten steeg snel, een vraag waar de ambachtelijk werkende wevers niet aan konden voldoen. De ontwikkeling van de stoommachine maakte het mogelijk om een weefgetouw machinaal aan te drijven. Dankzij deze machines werd het mogelijk om veel en goedkoop te produceren.
De aanwezigheid van kolen en ijzer, voldoende arbeidskrachten en katoen uit de koloniën maakte een snelle opkomst van de katoenindustrie in Engeland mogelijk. De impact van deze veranderingen was zo groot dat we deze ontwikkelingen samen een revolutie noemen.
Technische ontwikkeling in de 18e eeuw - 1
Technische ontwikkeling in de 18e eeuw - 2
Aan het einde van de achttiende eeuw waren twee ontwikkelingen van belang: de revolutie in de landbouw en de uitvinding en toepassing van de stoommachine. De technische vindingrijkheid in de landbouw vormde de basis voor een grotere voedselproductie en stijgende arbeidsproductiviteit en in het verlengde daarvan voor een forse bevolkingstoename en werkloosheid in de landbouw.
Het overschot aan arbeidskrachten in de landbouw werd gecompenseerd door stijgende werkgelegenheid in de fabrieken in en rond de steden. Op die manier bevorderde de landbouwrevolutie de Industriële Revolutie.
Landbouw vanaf 1780
In de achttiende eeuw kwamen de meeste gemeenschappelijk gebruikte gronden in Engeland in particulier bezit van grootgrondbezitters. Zij voegden deze stukken grond aaneen tot grote velden en lieten ze omheinen met muren en heggen.
Deze enclosure-politiek had in combinatie met een aantal technische vernieuwingen en een efficiëntere bedrijfsvoering, een enorme stijging van de voedselproductie tot gevolg. Tegelijkertijd daalde de werkgelegenheid in de landbouw door stijging van de arbeidsproductiviteit. Een groot reservoir aan arbeidskrachten kwam zo beschikbaar voor het werk in de stad. Veel arme plattelandsbewoners trokken naar de stad om werk te zoeken.
Vernieuwingen
Enclosures
Voormalige gemeenschappelijke woeste gronden (common fields) die werden omheind met muurtjes en heggen. Hierdoor kon de landbouw op een grootschaligere wijze worden beoefend wat de productiviteit ten goede kwam.
Wisselbouw
In Groot Brittannië gingen boeren over van het tweeslag- of drieslagstelsel over op wisselbouw. Meerdere gewassen werden elk jaar op een ander stuk grond verbouwd zodat de grond niet uitgeput raakte en ziektes minder snel optraden.
Nieuwe gewassen
De gewassen zoals aardappelen, maïs en bonen waren sneller en beter te produceren en leverden meer voedsel op.
Beter zaaigoed
Door alleen de beste zaden te gebruiken en een strenge selectie toe te passen, kregen boeren beter gewassen en hogere opbrengsten.
Landbouwwerktuigen
Nieuwe of verbeterde machines werden in de landbouw geïntroduceerd:
ijzeren ploeg
eggen door paarden getrokken
maaimachine
dorsmachine
Betere bemesting
Gebrek aan goede mest was lange tijd een beperkende factor in de landbouw. Door de teelt van voedergewassen kon vee op de grond overwinteren en kwam de mest de vruchtbaarheid van de grond ten goede. In de 19e eeuw zou de uitvinding van kunstmest de productie enorm verhogen.
Paard als trekdier
Het paard verving de os als trekdier van landbouwwerktuigen.
De stoommachine
Na de uitvinding van de stoommachine werd het apparaat in verschillende stappen verbeterd. De industriële revolutie begon met het toepassen van de stoommachine als aandrijver van machines waar voorheen het werk werd gedaan door handkracht, waterkracht of windkracht. Er werden tal van toepassingen bedacht en uitgevoerd.
De stoommachine ging een belangrijke rol vervullen in de mijnbouw, de textielindustrie, het produceren van allerlei gebruiksgoederen en zorgde voor een revolutionaire verandering in vervoer in de vorm van de stoomtrein en -boten. De toepassing van de stoommachine legde zo de basis voor een nieuwe maatschappij. Het produceren voor de wereldmarkt werd dankzij de stoommachine een belangrijke drijfveer.
België en Nederland
België
Fabrieken rond Luik.
Na Engeland was België het tweede land dat in snel tempo industrialiseerde. Vooral in steden in Wallonië zoals Luik en Verviers ontstonden al vanaf het begin van de 19e eeuw zware industrieën met hoogovens, machinefabrieken en gemechaniseerde textielfabrieken. De werkgelegenheid bij Luik lokte duizenden Nederlanders naar de stad. In Maastricht maakte men gebruik van kennis en grondstoffen uit Luik. Hierdoor kon het gebied rondom de Limburgse stad zich als eerste gebied in Nederland ontwikkelen tot een aanzienlijk industrieel gebied.
Nederland
Het aantal stoommachines in de
nijverheid 1850-1890
In 1870 woonden er in Nederland iets meer dan 3 miljoen mensen. Het merendeel van de arbeidsbevolking leefde van werk in de landbouw en het ambachtelijk bedrijf. Meer dan honderd jaar na Engeland zette echter ook in Nederland de Industriële Revolutie door. Ook hier was de textielindustrie een drijvende kracht achter de industrialisering. Twente en gebieden rond Tilburg en Eindhoven kenden een snelle industriële ontwikkeling dankzij goedkope arbeidskrachten. De vraag naar textielproducten was groot en de afzetmogelijkheden in Nederland en de koloniën waren groot. De scheepvaart- en machine-industrieën in het westen van het land profiteerden o.a. van een sterk doorzettende industrialisatie van Duitsland aan het eind van de eeuw.
Het arrangement Industriële Revolutie is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Het eind van de achttiende eeuw was een periode waarin de bevolking in Engeland door verbeteringen in de landbouw en door de koloniale expansie, enorm toenam. De vraag naar katoenen producten steeg snel, een vraag waar de ambachtelijk werkende wevers niet aan konden voldoen. De ontwikkeling van de stoommachine maakte het mogelijk om een weefgetouw machinaal aan te drijven. Dankzij deze machines werd het mogelijk om veel en goedkoop te produceren.
Aan het einde van de achttiende eeuw waren twee ontwikkelingen van belang: de revolutie in de landbouw en de uitvinding en toepassing van de stoommachine. De technische vindingrijkheid in de landbouw vormde de basis voor een grotere voedselproductie en stijgende arbeidsproductiviteit en in het verlengde daarvan voor een forse bevolkingstoename en werkloosheid in de landbouw.
In de achttiende eeuw kwamen de meeste gemeenschappelijk gebruikte gronden in Engeland in particulier bezit van grootgrondbezitters. Zij voegden deze stukken grond aaneen tot grote velden en lieten ze omheinen met muren en heggen.
Na de uitvinding van de stoommachine werd het apparaat in verschillende stappen verbeterd. De industriële revolutie begon met het toepassen van de stoommachine als aandrijver van machines waar voorheen het werk werd gedaan door handkracht, waterkracht of windkracht. Er werden tal van toepassingen bedacht en uitgevoerd.
