1.3.1.3.1 V-Riemoverbrengingen..

1.3.1.3.1 V-Riemoverbrengingen..

Inleiding

Een V-riemoverbrenging  brengt de ronddraaiende beweging van een drijvende as over op een gedreven as. Dat gebeurt met behulp van een V-vormige riem. Op beide parallel geplaatste assen zijn riemschijven met V-groeven gemonteerd.
Hierin loopt de strak gespannen riem. De overbrenging is gebaseerd op het wrijvingsprincipe en daarom nooit helemaal slipvrij.

De werking van een V-snaar

Wanneer de drijvende as gaat draaien, ontstaat er wrijvingsweerstand  tussen de flanken van de riemen en de groeven in de riemschijven. Deze weerstand wordt nog vergroot door de voorspanning van de riem. De opgewekte wrijving is voldoende om de kracht over te brengen op de gedreven  as.
De V-groef moet zo diep zijn dat de V-riem vrij ligt van de bodem. De breedte en hoogte van de riem stem je af op het over te brengen vermogen. Bij kleine vermogens is één  riem voldoende. Voor grotere vermogens gebruikje vaak meerdere riemen naast elkaar. Speciaal  hiervoor zijn er ook gekoppelde  riemen te koop.
Tijdens het draaien van de overbrenging wordt een deel van de wrijvingsweerstand opgeheven door de
centrifugaalkracht. Deze slingert de riem naar buiten. Hoe meer toeren, hoe groter de centrifugaalkracht en hoe kleiner het overgebrachte vermogen. Het maximale toerental van  een V-riemoverbrenging  is daarom   beperkt.
 

Toepassings gebied

Je kunt een V-riemoverbrenging  gebruiken als een geringe slip (< 0,5%) geen  probleem oplevert.
V-riemoverbrengingen kom je bijvoorbeeld tegen in:
• kolomboormachines;
• draai- en freesbanken;
• pompen;
• autoventilatoren.

          Zuigerpomp

Tekenwijze

In de afbeelding zie je de schematische weergave van verschillende soorten riemoverbrengingen. Je
gebruikt ze in principeschema's van aandrijvingen. Het is belangrijk dat je deze schematische
weergaven goed kent.
 

 

Voor -& Nadelen

De voordelen van een V-riemoverbrenging zijn:
• Een V-riemoverbrenging is niet duur;
• De overbrenging is ruimtebesparend. Dit komt door de kleine schijfdiameter,de geringe breedte van de riemschijf en de korte hartafstand van de assen;
• Een V-riemoverbrenging maakt weinig lawaai.
 

De V-riemoverbrengi ng heeft ook een paar  nadelen:
• De overbrenging is niet helemaal slipvrij;
• De montage moet heel secuur gebeuren en is niet eenvoudig. Dit komt vooral doordat je de riemen niet zijdelings kunt verplaatsen;
• Het maximale toerental  is beperkt;
• De riem rekt tijdens het gebruik langzaam uit.

Soorten V-riemoverbrenging

V-riemoverbrengingen kun je onderverdelen in twee hoofdgroepen:


Overbrengingen met een constante overbrengverhouding
Dit type overbrenging is niet schakelbaar: de toerentalverhouding tussen de drijvende en de gedreven as  ligt vast.

Overbrengingen  met een instelbare overbrengverhouding
Bij dit type overbrenging kun je het toerental van de drijvende as ten opzichte van de gedreven as tijdens het draaien vergroten of verkleinen. Een voorbeeld van een instelbare V-riemoverbrenging is de riemvariator. We zullen hier niet verder op ingaan.

 

Constante riemoverbrenging
Constante riemoverbrenging
Variabele riemoverbrenging
Variabele riemoverbrenging

Variable overbrenging

V-riem

V-riem

Een V-riem  bestaat  uit een aantal trekkoorden tussen rubber binnenlagen met daaromheen een mantel. De trekkoorden bevinden zich op de neutrale lijn van de V-riem. Ze worden gemaakt van nylon, staalkabel of glasvezels. De mantel is van canvasdoek (een slijtvast en sterk materiaal).
 

Doorsende V-riem
Doorsende V-riem

Aandrijving met meerdere riemen

Wanneer je  meerdere, naast elkaar liggende V-riemen gebruikt, moet de riemlengte overal precies gelijk zijn. De afwijking mag niet meer dan 0,2% van de riemlengte bedragen. s het verschil groter, dan wordt de belasting niet gelijk over alle riemen verdeeld. Hierdoor zal de kortste riem harder slijten of zelfs breken.
 

Aandrijving met meerdere V-riemen
Aandrijving met meerdere V-riemen

Eigenschappen

Een goede V-riem heeft de volgende eigenschappen:
•  Om rek zo veel mogelijk te voorkomen, is de riem buigzaam en elastisch;
•  Het materiaal van de riem is antistatisch;
•  De treksterkte is hoog;
•  De soortelijke massa is laag;
•  De riem kan goed tegen vocht, chemicaliën, stof en warmte;
•  De wrijvingsweerstand tussen riemoppervlak en riemschijfoppervlak is groot.

Uitvoeringen van V-Riemen

Veelgebruikte typen V-riemen zijn:

  1. V-riem  met een smal profiel;
  2. Hexagonale riem;
  3. Variatorriem;
  4. Gekoppelde V-riem;
  5. Schakelriem
  6. Poly V-riem.

 

Smalprofiel V-riem
Smalprofiel V-riem
Hexagonaal riem
Hexagonaal riem
Variator riem
Variator riem
Gekoppelde V-riem
Gekoppelde V-riem
Poly V-riem
Poly V-riem
Schakel riem
Schakel riem

Eindloze en eindige riem

We maken onderscheid tussen eindloze en eindige riemen.
Eîndloze riemen worden kant-en-klaar geleverd. De twee uiteinden van een eindige riem moet je zelf aan elkaar bevestigen. Dit doe je tijdens de montage van de overbrenging. Eindige riemen pas je alleen toe voor overbrengingen met niet-verstelbare assen en in aandrijvingen waar je moeilijk bij kunt. In alle andere gevallen kun je beter een eindloze riem kiezen: deze is sterker.
 

Eindloze & eindige riem

 

Eindloze V-riem
Eindloze V-riem
Eindige Riem
Eindige Riem

V-Riemschijf

V-riemschijven  worden  gemaakt van gietijzer, staal,aluminium of kunststof. De riemschijf kan uit één stuk zijn gedraaid, maar ook uit meerdere delen bestaan. De velg is dan bijvoorbeeld van aluminium en het loopvlak van gietijzer.
We onderscheiden de volgende soorten V­ riemschijven:
• gegoten schijf;
• hardgesoldeerde schijf;
• gepuntlaste schijf;
• meergroefsschijf;
• verstelbare V-riemschijf (met aanpasbare diameter).

 

Gegoten meergroefs riemschijf
Gegoten meergroefs riemschijf
Verstelbare V-riemschijf (diameter kan worden verandert)
Verstelbare V-riemschijf (diameter kan worden verandert)

Het is belangrijk dat de V-riem nauwkeurig in de groef van de schijf past. De bovenkant van de riem moet op dezelfde hoogte liggen als de bovenzijde van de schijf. Een slecht passende riem slipt vaak en  slijt  daardoor  ook harder.
 

 

Voor een goede werking  moet je de twee riemschijven heel nauwkeurig uitlijnen. De onderdelen van een slecht uitgelijnde overbrenging slijten snel. Ook treedt er vermogensverlies op.
Bij  hoge toerentallen  balanceer je de schijf. Als je dit niet doet, gaat de schijf trillen.
Overmatig trillen verkort de levensduur van de schijf, de riem en de lagerconstructie. Denk maar eens aan een autoband. Deze moet je ook balanceren, anders gaat de auto bij hoge snelheden schudden.
 

V-schijven uitlijnen
V-schijven uitlijnen
Montage fouten bij het uitlijnen
Montage fouten bij het uitlijnen

Slip

Slip

Een V-riemoverbrenging  is nooit honderd  procent slipvrij.  Bij gelijke diameters van  de riemschijven draait de gedreven as draait iets langzamer dan de drijvende as. Het verlies aan slip bedraagt maximaal 0,5%. Als dat niet toelaatbaar is, moet voor een ander soort overbrenging worden gekozen (bijvoorbeel d een tandriem). Als de slip groter is dan 0,5%, is er iets niet in orde.
Misschien is het over te brengen vermogen te groot of is de riem niet strak genoeg gespannen. Dit kan doordat de riem tijdens het gebruik langzaam uitrekt. Hierdoor neemt de riemspanning af. Het slippen van de overbrenging kan ook worden veroorzaakt door een uitgesleten riemschijf.

Zorg ervoor dat er nooit smeermiddel op de riem en op de schijven terechtkomt of dat de riem te heet wordt. Gebeurt dit toch, dan wordt de wrijvingsweerstand veel kleiner. Slip is het gevolg. Ook kan het smeermiddel de riem aantasten.

Spannen van de Riem

Door een te lage riemspanning slipt de riem. Dit leidt tot vermogensverlies en tot
slijtage. Een te hoge riemspanning is ook niet goed. Door een te strak gespannen riem raken de
aslagers beschadigd. Bovendien heb je kans dat de riem breekt.
Je moet er dus voor zorgen dat de riemspanning precies goed is. Dit kun je doen met een van de
volgende hulpmiddelen:


Spanrol
Door een spanrol te installeren, blijft de riem altijd strak gespannen. Je plaatst de spanrol bij
voorkeur tegen de binnenzijde van de riem. Bij plaatsing aan de buitenzijde  slijt  de riem
sneller.  Een spanrol werkt meestal prima, maar verkort altijd de levensduur van de riem. Kies dus
als het even kan een andere manier van spannen.

Spanslede
Een spanslede verplaatst een van de assen van de overbrenging. Hierdoor wordt de afstand ten
opzichte van de andere as groter of kleiner. Door de afstand te vergroten,  wordt  de riem
gespannen.
Meestal monteer je de spanslede aan de motorzijde (bij de drijvende  riemschijf).

Motorwip
Bij dit systeem is de drijvende as met de V-riemschijf op een scharnier geplaatst. Je stelt de
afstand tussen beide schijven in door de aandrijving onder een hoek te plaatsen. Als je de hoek
verkleint, maak je de afstand groter. Hierdoor wordt de riem gespannen.

 

 

 

 

Slijtage van de riem

Je moet de V-riem op tijd vervangen. Een te sterk versleten riem kan gemakkelijk breken, zeker bij een grote belasting. Aan de riem kun je meestal duidelijk zien wanneer deze aan vervanging toe is. We bespreken hier een aantal aanwijzingen die duiden op ernstige  slijtage.


Zwart stof
Door slijtage breken er heel kleine stukjes van de riem af. Deze vormen fijn, zwart stof. Bij extreme slijtage vallen er ook grotere stukken uit de riem. n beide gevallen raakt de riem verzwakt. De kans op breuk wordt dan groter. Het zwarte stof zet zich af op de riemschijven  en op andere  onderdelen in de buurt.

Gerafeld uiterlijk
Na langdurig gebruik wordt de riemmantel dunner. Uiteindelijk breken de canvasdraden aan de zijkant van de riem. Hierdoor ziet de riem er rafelig uit. Door deze verzwakking kan de riem minder vermogen  overbrengen. Ook is er meer kans op breuk.

Slaphangende riem
Ook een slaphangende riem kan erop wijzen dat de V-riem is versleten.In combinatie met zwart stof of een gerafeld uiterlijk is het natuurlijk duidelijk dat de riem aan vervanging toe is. Soms is er echter geen sprake van slijtage, maar van een verkeerde afstelling. n dat geval vervang je de riem niet, maar breng je deze weer op spanning. Controleer de riemspanning  regelmatig.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Riemspanning meten

  • Het arrangement 1.3.1.3.1 V-Riemoverbrengingen.. is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    O Hagenauw
    Laatst gewijzigd
    2018-12-09 22:27:40
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Bronnen

    Bron Type
    https://youtu.be/RmrwVCqfzcY
    https://youtu.be/RmrwVCqfzcY     		Video
    Variable overbrenging
    https://youtu.be/YvIcgDqDj_w     		Video
    Riemspanning meten
    https://youtu.be/bYEHvfo8t6A     		Video

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    Voor developers

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van