Leerdoel
Leerdoel:
Je kunt met diverse (hier ondergenoemde) grafische technieken eindproducten in gevraagde oplages produceren.
Begrippen
Begrippen:
Verschijningsvormen/beelddragers
Aspecten van de voorstelling
Aspecten van de vormgeving
- Arceren
- Lijnwerking
- Vlakverdeling
Zeggingskracht/karakteristieken
Proces
Functionaliteit
Culturele en kunsthistorische context
Materialen/gereedschappen
- Droge naald
- Gutsen
- (Ets)papier
- Inkt
Technieken
- Diepdruk
- Grafische technieken
- Hoogdruk
- Karton drukken (bonus)
- RubbingArt
RubbingART
Doel:
Je kunt aan de hand van een (of meerdere) zelfgemaakt werk het effect uitleggen van RubbingART.
Opdracht RubbingART - Onderzoek
Doel:
Je kunt aan de hand van jouw onderzoek conclusie trekken en een mening vormen; welke materialen, gereedschappen en technieken tot het voor jouw gewenste effect leidt.
Stap 1: Gebruik de verschillende objecten die je van de docent krijgt (zie afbeelding hieronder) en wrijf er overheen met verschillende materialen (bijvoorbeeld: gewoon HB/2B potlood – div. kleurpotloden – krijt – houtskool)
dit krijg je van de docent
Stap 2: Maak gebruik van dun en dik papier – druk hard en zacht – gebruik verschillende materialen door elkaar
Stap 3: Nadat je minimaal 1, liever meer, A4-tje(s) vol met afdrukjes hebt, bekijk je de resultaten en kom je tot 1 of meerdere conclusies; “Wat werkt wel en wat niet, wat is eventueel bruikbaar voor jouw eindwerk en wat mis je nog?” zie ook volgende opdracht
Opdracht RubbingART - Eindwerk
Doel:
Je kunt aan de hand van jouw eindwerk laten zien dat je de juiste keuzes maakt qua materialen, gereedschappen en technieken om een zeggingskrachtvol werk te maken.
Stap 1: ga opzoek naar objecten die een reliëf hebben waarmee je jouw eindwerk kan gaan vormgeven (en neem deze uiteraard mee naar de les).
Stap 2: Werk verschillende concepten uit om tot 1 (beste) eindwerk te komen
Lino
Doel:
Je kunt een lino ontwerpen, gutsen en afdrukken in een gevraagde oplage. Het ontwerp heeft een vlakverdeling met omkeringen, waarbij ongeveer 50% is weggesneden.
Opdracht Lino - Onderzoek
Doel:
Deze oefening leert je hoe je in een lino een vlakverdeling met omkeringen kunt maken.
Stap 1: Vraag een voorgedrukt oefenblad.
Stap 2: Zet met grote blokletters de initialen van je naam met potlood op het raster (zie voorbeeld). Het lettertype mag je zelf kiezen
Stap 3: Kleur het ontwerp zodanig in dat je omkeringen in licht en donker krijgt (zie voorbeeld).
Stap 4: Fotografeer het werkstuk en plaats de foto in je SPP in het vakje “Voorbereiding lino”.
Opdracht Lino - Eindwerk
Doel:
Je kunt een lino ontwerpen, het ontwerp overbrengen op linoleum en met gutsjes uitsnijden. Het ontwerp is zo gemaakt dat ongeveer 50% van het linoleum moet worden weggesneden. Je kunt afdrukken maken in een gevraagde oplage.
Verdieping: Je kunt meerkleurendrukken maken.
Het ontwerpen:
Je kunt voor deze opdracht op twee verschillende manieren een ontwerp maken.
A Een ontwerp met letters (b.v. je initialen)
B Een ontwerp met een eigen tekening
De technische uitwerking die daarna volgt is gelijk.
A Een ontwerp met letters (b.v. je initialen)
Stap 1: Ga op zoek naar een geschikt lettertype of ontwerp je eigen letters.
Stap 2: Trek midden op een A4-tekenvel het linoleum (10 x 15 cm) om.
Stap 3: Teken je gevonden of ontworpen letters over binnen het kader dat je net hebt gemaakt.
Stap 4: Verdeel het vlak in minimaal zes stukken door middel van rechte of gebogen lijnen.
Stap 5: Maak ongeveer de helft van de vlakken met een 2B-potlood zwart. Denk aan de omkeringen bij de voorbereidende opdracht!
Stap 6: Fotografeer het ontwerp en plaats de foto in je SPP in het vakje “Voorbereiding lino”.
N.B: Je kunt het ontwerp ook in Photoshop maken! Vraag je docent als je dit wilt proberen.
B Een ontwerp met een eigen tekening
Stap 1: Trek midden op een A4-tekenvel het linoleum (10 x 15 cm) om.
Stap 2: Binnen het kader van 10x15 cm maak je een tekening die je gebruikt als basis voor je lino. Voor deze tekening heb je drie mogelijkheden:
1. Je maakt een tekening naar de fantasie waarbij je alles zelf uit je hoofd tekent.
2. Je maakt een tekening naar de waarneming waarin dingen te zien zijn die je uit de werkelijkheid hebt nagetekend.
3. Je tekent na van plaatjes (van internet), maar verandert het wel zo dat het niet een copy wordt van iets wat al bestaat.
Een combinatie van 1,2, en 3 mag natuurlijk ook.
Stap 3: Bedenk hoe je de vakverdeling wilt maken, je kunt ook vlakken gedeeltelijk weggutsen. Werk ook met omkeringen. Bekijk de voorbeelden hieronder.
Stap 4: Kleur de vlakverdeling met een 2B-potlood in op de manier zoals jij het hebt bedacht en zorg dat je ongeveer 50% van het linoleum moet wegsnijden (de delen die je niet donker maakt).
Stap 5: Fotografeer het ontwerp en plaats de foto in je SPP in het vakje “Voorbereiding lino”.
Overbrengen ontwerp op linoplaatje en de techniek van het gutsen
Nu je ontwerp klaar is wordt het tijd om de lino te gaan maken. Daarvoor heb je het volgende stappenplan:
Stap 1: Vraag een linoplaatje en leg het met de gladde kant op je ontwerp (tekening). Vouw het papier om het linoplaatje en plak dit vast met tape.
Stap 2: Draai het geheel om en kras met een ballpoint net zo lang hard tot het papier helemaal gekleurd is.
Stap 3: Verwijder de ontwerptekening van je linoplaatje. Als het goed is zie je nu een afdruk van je ontwerp in spiegelbeeld.
Stap 4: Trek alle donkere vormen met een ballpoint om. Gebruik een liniaal als lijnen recht moeten zijn. (Deze stap is nodig omdat tijdens het gutsen de donkere vormen kunnen vervagen omdat je er met je hand overheen gaat.)
Stap 5: Vraag een gutsplank en een setje linogutsjes.
Stap 6: Guts alle delen die niet donker zijn geworden van de potloodafdruk weg. Hiervoor krijg je twee tips:
· Snijd altijd van je af, zodat je niet in je hand snijdt.
· Snijd nooit helemaal door tot de “overkant” van een vlak dat je wegsnijdt, maar draai je werkstuk om en snijd “terug”.
Het maken van afdrukken
Je linoplaatje is klaar om afdrukken te maken. Hieronder zie je het stappenplan.
Stap 1: Doe wat drukinkt op een glasplaat en rol er met een linoroller net zo lang doorheen tot de roller met een gelijkmatig dun laagje inkt is bedekt.
Stap 2: Leg je linoleumsnede op een krant en rol deze gelijkmatig in met de linoroller. Rol in verschillende richtingen om de inkt goed te verdelen.
Stap 3: (samen met je docent) Leg de ingerolde linoleumsnede in de mal tussen de viltdeken. Leg er een bad linodrukpapier op en draai het geheel door de drukpers.
Stap 4: Voorzie de afdruk van naam en klas en leg deze in het droogrek.
Stap 5: Was je linoleumsnede met een kwast onder de kraan en droog deze af.
Stap 6: Verbeter zo nodig je linoleumsneden door hier en daar nog linoleum weg te gutsen.
Stap 7: Maak een nieuwe afdruk.
Stap 8: Fotografeer je afdrukken en plaats de foto’s in je SPP in het vakje “Eindwerk lino”.
Verdieping: maak meerkleurendrukken! Overleg met je docent.
Droge naald
Doel:
Je kunt een ets ontwerpen, het ontwerp met een droge naald op een plastic etsplaat overbrengen en afdrukken maken in een gevraagde oplage. Door toepassing van arceringen zorg je voor een licht-donker-verdeling. Je kunt afdrukken een verschillend karakter meegegeven door in het afdrukproces meer of juist minder inkt af te slaan.
Verdieping: Je kunt meerkleurendrukken maken en/of je kunt de afdruk inkleuren met ecoline.
Het ontwerp
Voordat je met de droge naald kunt gaan inkrassen heb je een ontwerp nodig.
Stap 1: Trek het plastic waarop je de ets later gaat inkrassen om op een tekenvel. Het plastic heeft een afmeting van 15x20 cm.
Stap 2: Binnen het kader van 15x20 cm maak je een tekening die je gebruikt als basis voor je ets. Voor deze tekening heb je drie mogelijkheden:
1. Je maakt een tekening naar de fantasie waarbij je alles zelf uit je hoofd tekent.
2. Je maakt een tekening naar de waarneming waarin dingen te zien zijn die je uit de werkelijkheid hebt nagetekend.
3. Je tekent na van plaatjes (van internet), maar verandert het wel zo dat het niet een copy wordt van iets wat al bestaat.
Een combinatie van 1,2, en 3 mag natuurlijk ook.
Je maakt duidelijke lichtdonker-effecten in je tekening door het gebruiken van arceringen. Voor een goede ets is dit de belangrijkste voorwaarde.
Stap 3: Fotografeer je ontwerp en plaats de foto in je SSP in het vakje “Voorbereiding droge naald".
Het werken met de droge naald
Nu ga je je ontwerp overbrengen op de etsplaat (plastic vel).
Stap 1: Leg je plastic vel op je ontwerp, en tape het aan de randen vast zodat het niet verschuift.
Stap 2: Trek de de tekening over met een droge naald.
Stap 3: Kras daarna de arceringen er in. Kras meer op plekken die je donkerder wilt maken. Je krast eerder te weinig dan te veel, dus wees niet te snel tevreden!
Het maken van afdrukken
Het afdrukken van een ets kost best wat tijd. Begin daarom maximaal 20 minuten voor het einde van de les met het voorbereiden van een afdruk. Het is belangrijk om netjes en volgens de stappen hieronder te werken.
Stap 1: Doe een beetje drukinkt op de glasplaat.
Stap 2: Leg je ets met de gekraste kant naar boven op een schone krant. Haal een stukje karton door de inkt en wrijf het plastic hiermee in.
Stap 3: Leg de ets opnieuw op een schone krant. Neem in beide handen een prop handendroogpapier en wrijf de inkt zo veel mogelijk van de plaat af. Met de ene had wrijf je en met de andere hand druk je de ets op de krant, zodat deze niet verschuift. Als de proppen te vies worden pak je nieuwe. Alle afval meteen in de afvalbak gooien.
Stap 4: (met je docent) Leg je ets met de inkt naar boven tussen de viltdeken van de drukpers. Leg er voorzichtig een vel etspapier bovenop en sluit de viltdeken. Het etspapier is (door je docent) licht vochtig gemaakt (soms al een dag eerder) tussen vochtige doeken om de inkt beter te kunnen opnemen.
Stap 5: Draai het geheel door de drukpers (instructie docent).
Stap 6: Voorzie de afdruk van naam en klas en leg deze in het droogrek.
Stap 7: Was je ets met een kwast onder de kraan en droog deze.
Stap 8: Verbeter zo nodig je ets door hier en daar nog meer te krassen.
Stap 9: Maak een nieuwe afdruk.
Stap 10: Fotografeer je afdrukken en plaats de foto’s in je SPP in het vakje “Eindwerk droge naald”.
Verdieping:
1. Maak afdrukken waarbij je minder inkt wegpoetst voor een ander effect! Overleg met je docent.
2. Maak meerkleurendrukken! Overleg met je docent.
