Op 10 mei 1940 vielen Duitse troepen Nederland binnen. De invasie (aanval) was onderdeel van de Blitzkrieg:
In korte tijd viel Duitsland de landen Denemarken, Noorwegen, Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk binnen.
Doel van het Duitse leger was:
een snelle uitschakeling van het Nederlandse leger.
arrestatie van de koningin, de regering en de legerleiding.
Nederland in oorlog met Duitsland
Het verzet tegen de Duitse aanval was taaier dan verwacht.
Hierdoor hadden de koninklijke familie en de regering voldoende tijd om te vluchten naar Engeland.
Nederland had een regering en koningshuis in ballingschap.
Bombardement Rotterdam
Bombardement Rotterdam
Het verzet van het Nederlandse leger was taaier dan verwacht. Het leger bood fel tegenstand bij strategische plekken zoals de Afsluitdijk, de Moerdijkbruggen en de Grebbelinie.
Om Nederland tot overgave te dwingen, bombardeerden de Duitsers op 14 mei 1940 de binnenstad van Rotterdam. Het bombardement begon om 13:27 en duurde tot ongeveer 13:40 uur. De overgave van het Nederlandse leger volgde daarna snel.
Na vijf oorlogsdagen waren de oorlogshandelingen in Nederland voorbij. Een klein Duits leger bezette Nederland.
Duitse onderdrukking
Propaganda van de NSB
Het Nederlandse volk werd door Hitler gezien als een 'Brudervolk', sterk verwant aan het Duitse volk.
Nederland kreeg daarom geen militair bestuur, maar een burgerlijk bestuur. Doel was om steun te winnen van het Nederlandse volk voor de nationaalsocialistische zaak.
Het lukte de Duitsers echter niet om op grote schaal steun te krijgen voor het nationaal socialisme.
Er was de NSB (Nationaal Socialistische Beweging) van Anton Mussert die de ideeën van Hitler voluit steunde. Maar de meerderheid van de Nederlandse bevolking liep niet warm voor de nationaalsocialistische zaak.
De verhouding tussen de Duitse bezetters en de bevolking verslechterde. Andere politieke partijen dan de NSB werden verboden.
Burgemeesters, schooldirecteuren en directeuren van omroeporganisaties werden vervangen door NSB'ers.
Duitse onderdrukking - Anti Joodse maatregelen
Dragen van een Jodenster werd
verplicht.
Ook nam de Duitse bezetter steeds meer anti-Joodse maatregelen. Joden werden bijvoorbeeld ontslagen uit overheidsberoepen, mochten niet reizen en werden gedwongen in getto's te leven.
In mei 1942 werd de Jodenster ingevoerd. Joden moesten de ster verplicht op hun kleding dragen.
In de zomer van 1942 werden de eerste Joden naar Westerbork gebracht.
Vanuit Westerbork werden de Joden vervolgens naar de vernietigingskampen in Duitsland en Polen vervoerd. Het merendeel van de Nederlandse Joden is in de kampen vermoord.
Anne Frank 1929 - 1945
Anne Frank
Anne Frank was de dochter van een Duits-Joodse familie.
Zij waren in 1933 voor de nazi's naar Amsterdam gevlucht. Tijdens de oorlog dook de familie Frank onder in een achterhuis aan de Prinsengracht.
Anne Frank hield een gedetailleerd dagboek bij.
In haar dagboek schreef Anne over het leven als onderduiker, haar ideeën over de oorlog, haar angsten, haar gevoelens voor Peter, een jonge Joodse medeonderduiker.
Het gezin Frank werd verraden en vervoerd naar een concentratiekamp. Anne overleed in maart 1945 op vijftienjarige leeftijd in het concentratiekamp Bergen-Belsen.
Haar dagboek werd gevonden. Het werd uitgegeven onder de titel Het Achterhuis. Het is een van de beroemdste boeken ter wereld.
Het Achterhuis aan de Prinsengracht werd een museum. Het museum trekt per jaar miljoenen bezoekers uit de hele wereld.
Het verzet
Verzet tegen de Duitse bezetting
Verzet was er in allerlei vormen.
Actief verzet
Een klein deel van de bevolking nam actief deel aan gewelddadig verzet tegen de Duitsers. Op dit soort verzet werd hard gereageerd, bijvoorbeeld door onschuldige burgers neer te schieten.
Er was ook actief verzet zonder gebruik van geweld. Bijvoorbeeld de hulp aan onderduikers.
Passief verzet
Het passief verzet in Nederland was veel groter. Stiekem werd geluisterd naar verborgen radiotoestellen. Radio Oranje verzorgde vanuit Engeland dagelijks uitzendingen om de mensen in bezet Nederland te steunen.
Bevrijding van Nederland
Na de landing van de geallieerde troepen in Normandië op 4 juni 1944 (D-day) was ook de bevrijding van Nederland nabij.
De zuidelijke provincies werden in september 1944 bevrijd door het Engelse, Amerikaanse, Canadese en Poolse leger.
Boven de grote rivieren kwamen de zwaarste maanden uit de oorlog. Veel mannen werden in het najaar van 1944 bij razzia's opgepakt en naar Duitsland gebracht om als dwangarbeider te werken.
Zo'n 20.000 mensen in de grote steden vonden de hongerdood in de hongerwinter van 1944.
Uiteindelijk was Nederland op 5 mei 1945 in zijn geheel bevrijd.
Het einde van de oorlog (5 mei 1945) wordt nog jaarlijks herdacht.
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Na de landing van de geallieerde troepen in Normandië op 4 juni 1944 (D-day) was ook de bevrijding van Nederland nabij.
