Samenvatting Geschiedenis H1 Van jagen en verzamelen naar landbouw
§1 De Prehistorie: tijd van jagen en verzamelen
Prehistorie; tijd waarin niet door/over een volk werd geschreven. Rond 3000 v. Chr. ontstond schrift.
Is de mens in Afrika ontstaan?
2 miljoen jaar geleden leefden er in Oost-Afrika een apensoort in een dal. Het klimaat veranderde: ipv bossen kwamen er uitgestrekte graslanden. Een kleine groep apen veranderde haar levenswijze; beenderen pasten zich aan en de inhoud van de hersenpan nam toe à Australopithecinen.
Het ontstaan van etnische verschillen
Etnische groep; groep mensen met lichamelijke kenmerken die anders zijn dan bij andere groepen mensen. Deze kenmerken zijn erfelijk (bijvoorbeeld huidskleur). Waarschijnlijk hebben de mensen zich in groepen over de hele wereld verspreid, elke groep die lang (10.000 jaar) in een bepaald gebied met een bepaald klimaat woonde, paste zich aan zijn omgeving aan.
Het ontstaan van verschillende culturen
Cultuur; denken en doen van een bepaalde bevolkingsgroep:
Hoe mensen in levensonderhoud voorzien en hun inkomsten verdelen: economie.
Hoe mensen zich gedragen en met elkaar omgaan: sociale omstandigheden.
Hoe mensen de macht onder elkaar verdelen: politiek.
Anderen onderdelen van een cultuur zoals godsdienst, taal, onderwijs, wetenschap.
Cultuur kan veranderen, binnen een cultuur kunnen ook verschillen bestaan. Oorzaken waardoor in elke cultuur gewoonten bestaan en veranderen, zijn in de geschiedenis te vinden. Alles uit eigen cultuur vindt men ‘normaal’, uit andere culturen ‘raar’. De gewoonten zijn langzaam zo gegroeid.
Verzamelen en jagen: zo beginnen alle groepen
De vrouwen verzamelden eetbare planten en vruchten en de mannen gingen op jacht en vingen vis. Ze verzamelden voedsel voor korte tijd en vertrokken als er niet genoeg voedsel meer te vinden was. Alle groepen maakten gebruik van eenvoudige werktuigen. Omdat de groepen klein waren, was er geen ingewikkelde organisatie nodig.
Magie en geloof
We weten weinig over het denken van jagers en verzamelaars omdat ze niets opschreven.
Godsdienst gaf de mensen veiligheid, voor alles wat ze niet konden verklaren, bedachten ze goden.
Magie; iets doen waarvan men denkt dat het een geheimzinnige ‘kracht’ heeft.
§2 Ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Het ontstaan van landbouw in het Midden-Oosten
7000 jaar v. Chr. werd akkerbouw en veeteelt voor het eerst in Midden-Oosten bedreven. Het werd op meerdere plaatsen in de wereld zelfstandig ‘uitgevonden’.
In Mesopotamië ontstaan steden
In het Midden-Oosten ontdekte men hoe je door te zaaien het volgende jaar kon oogsten. Ze hoefden niet verder te trekken op zoek naar eten. Hierdoor ontstonden landbouwgemeenschappen in de vorm van dorpen; kleine nederzettingen waar de meeste inwoners leven van landbouw.
De oogst leverde veel op en niet iedereen hoefde meer voedsel te verbouwen, hierdoor ontstonden verschillende ambachten. Toen de samenleving ingewikkelder werd, ontstonden er ook nieuwe beroepen. Er ontstonden steden; grote nederzettingen waar de meeste mensen niet meer in de landbouw werkten. Een gelaagde samenleving was het resultaat van de veranderingen.
Ontstaan van staten in Mesopotamië (Soemeriërs)
In Mesopotamië ontstonden langs de Eufraat en de Tigris de eerste steden (3000 v. Chr. Oer).
Politieke leiders van steden slaagden erin gebieden samen te voegen à staat; een land met duidelijke grenzen waarin een kleine groep mensen de rest van de bevolking bestuurt. Uit tekeningen ontwikkelden zich allerlei soorten schrift. Koningen konden dankzij het schrift wetten opschrijven en belasting innen (in tempels). Handelaren hielden bij wat ze verkochten en legden afspraken vast. Mensen konden hun gedachten opschrijven. Het Gilgamesj epos (2000 v. Chr.) werd geschreven.
Ook stedelijke landbouwgemeenschappen aan de Nijl, de Indus en de Gele Rivier
2500 jaar v. Chr. ontstond langs de Indus een hoog ontwikkelde cultuur met grote steden.
2000 jaar v. Chr. ontwikkelde zich langs de Gele Rivier (China) een stedelijke landbouwgemeenschap. Vanuit dat gebied veroverden vroege heersers steeds verder afgelegen gebieden. Ze wilden zich zo beschermen tegen de terugkerende invallen van nomadische volken aan de grenzen.
Prehistorie in Nederland
De oudste werktuigen in Nederland zijn 200.000 tot 150.000 jaar oud.
Hunebedden (3500-2700 v. Chr.); bekende monumenten uit de Prehistorie. Mensen wilden hun voorouders een huis geven en ze vereren. In en rond de hunebedden zijn geschenken gevonden, die werden meegegeven voor het hiernamaals. De samenleving was schriftloos.
Archeologen onderscheiden drie periodes:
Steentijd 2.5 miljoen – 2300 v. Chr.
Bronstijd 3000 – 800 v. Chr.
IJzertijd 800 – 0
Parallel hieraan loopt de evolutie van de mens:
Homo Habilis 2.5 miljoen – 1.5 miljoen v. Chr.
Homo Erectus 1.8 miljoen – 300.000 v. Chr.
Homo Sapiens 300.000 – 40.000 v. Chr.
Homo Sapiens Sapies 100.000 – nu
Colofon
Het arrangement Gymnasium Rotterdam Romeinen 1 is gemaakt met
Wikiwijs van
Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt,
maakt en deelt.
Auteur
John van Dongen
Je moet eerst inloggen om feedback aan de auteur te kunnen geven.
Laatst gewijzigd
2023-08-21 13:47:03
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten
terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI
koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI
koppeling aan te gaan.
Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.
Arrangement
IMSCC package
Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.
Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en
het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op
onze Developers Wiki.
