Geschiedenis Tijdvak 01 02

Inleiding - Landbouw en landbouwsamenlevingen

Mensen hebben miljoenen jaren geleefd als jagers en verzamelaars.
Ongeveer 11.000 jaar geleden waren de omstandigheden gunstig om zelf voedsel te verbouwen. Men begon met landbouw.

Landbouwers gingen op één plek wonen.
De mensen hoefden niet langer rond te trekken op zoek naar voedsel.
Die verandering van een nomadisch bestaan naar landbouwer is heel belangrijk geweest.

Eerste landbouwers in het Midden-Oosten

Ongeveer 11.000 jaar geleden was het klimaat in het Midden-Oosten erg gunstig. De oevers van de rivieren Eufraat, de Nijl en de Tigris waren erg vruchtbaar. Het gebied wordt 'De vruchtbare sikkel' genoemd.
De jagers-verzamelaars gingen daar als landbouwer wonen. Ze verbouwden allerlei graangewassen.
De oogsten waren groot. Er was veel voedsel.
De bevolking groeide.

De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw wordt de agrarische revolutie genoemd.

Steeds meer mensen gingen als landbouwer leven.
Op de afbeeldingen zie je hoe die manier van leven zich verspreidde.
Rond 5000 v.Chr. bereikte de agrarische revolutie West-Europa.

De eerste agrarische nederzettingen werden gesticht tussen 11000 en 9500 v.Chr.
Agrarische nederzettingen gesticht tussen 9500 en 8000 v.Chr.

 
Agrarische nederzettingen gesticht tussen 9500 en 8000 v.Chr.
Agrarische nederzettingen gesticht tussen 6400 en 5000 v.Chr.
Nederzettingen gesticht tussen 5000 en 3500 v.Chr.

Een nieuwe levensstijl

Zo kan een prehistorische boerderij in
onze streken eruit hebben gezien. Er is
veel  plaats voor de opslag van voedsel.

Bij landbouw paste een andere leefstijl dan bij het jagen en verzamelen.

Een boer was aan zijn grond gebonden.
Hij bouwde daarom een huis waar hij en zijn gezin voor altijd in konden wonen.

De woning moest voldoende beschutting geven tegen het weer. Er moesten opslagplaatsen zijn voor de opbrengsten van het land.

Het houden van dieren

Landbouwers begonnen ook dieren te houden: veeteelt. De eerste dieren die werden gehouden waren de wolf, schapen, geiten en varkens. Door de dieren had men altijd voedsel.
Zoals vlees en melk. Van wol maakte men kleding. De dieren werden ingezet bij het werk.

Vanaf ongeveer 4000 v.Chr. kon men door de uitvinding van het wiel en de ploeg de grond omploegen. Omgeploegde grond is vruchtbaar. De oogsten in de landbouw werden daardoor groter. Meer en beter voedsel had tot gevolg dat de bevolking ging groeien.

Video: De eerste boeren

Mensen in de steentijd: de eerste boeren

Boeren in Nederland

In Nederland gingen de eerste boeren ruim 7000 jaar geleden (5000 v.Chr.) in Zuid-Limburg wonen.

Hun aardewerk heeft ingekraste bandversieringen. Daarom heet hun cultuur de Bandkeramische cultuur.

De boeren geloofden in een soort hiernamaals, want er zijn grafgiften gevonden. Dat zijn spullen die werden  meegegeven in het graf.
Men dacht dat de overledene ze in het hiernamaals nodig zou hebben.

Trechterbeker

Ook in Nederland gingen de rondtrekkende jagers in Noord-Nederland op een vaste plaats wonen. Dat gebeurde vanaf ongeveer 5500 v.Chr. Het waren de hunebedbouwers. Dit waren de voorlopers van de eerste boeren.

Ze maakten kommetjes en potten van aardewerk. De potten hebben een wijde opening. Daarom noemt men ze trechterbekers. Deze mensen worden daarom ook wel het Trechterbekervolk genoemd.

Trechterbekers zijn veel opgegraven uit grafmonumenten uit die tijd, de hunebedden.
De trechterbekers waren grafgiften voor de overledene, voor in het hiernamaals.

Hunebedden werden gemaakt van grote zwerfkeien.
Eronder lagen de doden begraven.

Video: Hunebedden

De tijd van de Hunebedden

  • Het arrangement Geschiedenis Tijdvak 01 02 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2019-03-14 14:10:37
    Licentie
    CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    De Kennisbanken bevatten de theorie bij de opdrachten.
    Leerinhoud en doelen
    Geschiedenis;
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld

    Gebruikte Wikiwijs Arrangementen

    VO-content - Kennisbanken. (2016).

    Geschiedenis Tijdvak 01 02 - Landbouw en landbouwsamenlevingen

    https://maken.wikiwijs.nl/87763/Geschiedenis_Tijdvak_01_02___Landbouw_en_landbouwsamenlevingen

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van