Menu

07.1 VOC WIC wereldhandel en slavernij h45

07.1 VOC WIC wereldhandel en slavernij h45

Intro en probleemstelling

Vereenigde Oostindische Compagnie

De Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) was een zeer succesvol Nederlands handelsbedrijf. In de 17e en 18e eeuw bezat het monopolie op de handel met Azië. De VOC was de eerste echte multinational ter wereld. De VOC wordt ook gezien als het eerste bedrijf dat aandelen uitgaf om de scheepsreizen te kunnen bekostigen. In het begin werden de opbrengsten gebruikt om de opstand tegen Spanje te betalen, maar door de hoge opbrengsten bleef er steeds meer geld over voor rijkdom en cultuur. Nederland was voorloper op vele gebieden zoals kunst, literatuur en wetenschap.

West-Indische Compagnie
Naast de VOC was er ook nog de WIC, de West-Indische Compagnie. Die richtte zich op de handel in West-Afrika en Amerika. De VOC zette in veroverde gebieden de lokale bevolking in, maar de WIC bedreef slavenhandel. De WIC maakte gebruik van Afrikaanse slaven om de Amerikaanse plantages te bewerken.
De WIC hield zich ook meer bezig met piraterij tegen zijn Europese vijanden dan de VOC. Denk aan de zilvervloot die Piet Hein op de Spanjaarden veroverde voor de Amerikaanse kust.

Probleemstelling

Trots op de VOC en WIC?
Veel Nederlanders zijn erg trots op de VOC, omdat het ‘ons’ herinnert aan de Gouden Eeuw. Nederland had er heel anders uitgezien als de VOC niet was opgericht. Amsterdam is daar het belangrijkste voorbeeld van. En een polder als de Haarlemmermeer kon worden drooggelegd omdat er toen grote hoeveelheden geld in omloop waren.
Aan de andere kant van deze medaille: slavenhandel, oorlogvoering, onderdrukking, plundering... Daar zijn we niet trots op.
Sinds deze eeuw groeit het protest tegen het heldendom van hoofdpersonen uit de Gouden Eeuw en dan met name de mannen die groot zijn geworden door de VOC en de WIC. Moeten we nog wel standbeelden of straten en pleinen vernoemen naar Jan Pieterszoon Coen of Peter Stuyvesant? Moeten kinderen op de Michiel de Ruyterschool zitten?
De vraag daarbij is natuurlijk in hoeverre je het huidige tijdsbeeld kunt vergelijken met dat van de Gouden Eeuw. Een periode waar andere normen en waarden gehanteerd werden. In hoeverre moet een huidige generatie excuses maken voor de handelswijze van onze voorvaderen of is het afkeuren voldoende?

Wereldhandel en slavernij: trots of niet trots
In deze opdracht bedenk je zelf een vraag waarmee je het onderwerp wereldhandel en slavernij gaat onderzoeken. Je kiest zelf een vorm om de resultaten van je onderzoek te presenteren. Je houdt rekening met hoe wij nu oordelen over hoe mensen vroeger dachten.

Colofon

Het arrangement 07.1 VOC WIC wereldhandel en slavernij h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2025-03-31 21:04:29
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opdracht 'VOC en WIC - wereldhandel en slavernij' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use

Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
helpdesk van VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 7 met het onderwerp: VOC WIC wereldhandel en slavernij. In de 16e eeuw had Portugal het monopolie op de handel in specerijen in Azië, maar vanaf 1600 veranderde dat snel door de oprichting van de VOC. De VOC en de WIC waren belangrijke handelsmaatschappijen die de wereldhandel stimuleerden en financiële pijlers werden onder de Republiek der Nederlanden. De VOC richtte zich op handel met West-Indië en kaapvaart op Spaanse schepen. De WIC, opgericht na het Twaalfjarig Bestand met Spanje, had als doel handel, kolonisatie en kaapvaart ten koste van de Spaanse en Portugese bezittingen. De VOC was een succesvolle multinational, terwijl de WIC minder succesvol was. De VOC maakte ongeveer 8000 reizen naar en binnen Azië en haar rijkdom was een belangrijke financiële steunpilaar voor de Republiek. De VOC en de WIC hadden invloed op de handel in Azië, waarbij concurrenten werden buitengesloten en de productie streng werd gereguleerd. De ontdekkingsreizen van Europeanen leidden tot een toenemende handelslust en expansie, waarbij producten zoals suiker steeds populairder werden op de Europese markt. De inheemse bevolking op de plantagekolonies bleek echter vaak niet geschikt voor de zware werkomstandigheden, dus begonnen Europeanen arbeidskrachten uit Afrika te halen, die als slaven werden behandeld. De Verlichting en de opkomst van industrialisatie zorgden voor groeiend verzet tegen slavernij en slavenhandel (abolitionisme). In 1807 werd de slavenhandel verboden voor Britten, gevolgd door andere landen. De roep om afschaffing werd sterker, culminerend in de afschaffing van de slavernij in verschillende landen, waaronder Engeland (1834) en Nederland (1863). In de Verenigde Staten leidden conflicten over slavernij tot de Burgeroorlog, die uiteindelijk resulteerde in de afschaffing van de slavernij (1865). De strijd tegen slavernij werd gesteund door invloedrijke figuren zoals William Lloyd Garrison en boeken zoals "De negerhut van oom Tom". Tegenwoordig is er in veel landen zoals de VS, de VK en Nederland veel kritiek op standbeelden van personen uit de gouden eeuw die als helden werden gezien maar veel te maken hadden met de slavernij. Veel mensen willen deze beelden niet meer in het straatbeeld hebben en er ontstond een beeldenstorm. Hierover is momenteel nog veel discussie gaande.
Leerniveau
HAVO 4; HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
De tijd van pruiken en revoluties (1700 - 1800); Geschiedenis;
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
5 uur 0 minuten
Trefwoorden
abolitionisme, arrangeerbaar, beeldenstorm, geschiedenis, handelskapitalisme, hv45, plantagekoloniën, stercollectie, trans-atlantische slavenhandel, voc wic wereldhandel en slavernij

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

Oefeningen en toetsen

VOC en WIC, wereldhandel en slavernij

VOC - WIC, wereldhandel en slavernij

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

QTI

Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

Versie 2.1 (NL)

Versie 3.0 bèta

Voor developers

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.