Menu

04.4 Begin van Nederland h45

04.4 Begin van Nederland h45

Intro en probleemstelling

The Dutch Republic

De Britse historicus Jonathan Israël schrijft in zijn in 1996 verschenen boek
'The Dutch Republic' (De Republiek) dat Nederland in 1477 ontstond. Dat was het jaar waarin een aantal gewesten van het Bourgondische rijk in opstand kwam tegen het Bourgondische centrale gezag.

Tot ver in de Middeleeuwen hadden vorsten en koningen een verzameling graafschappen en hertogdommen als persoonlijk bezit in handen. Van enige samenhang tussen die gebieden was bijna geen sprake. In de loop van de Middeleeuwen kwam daar verandering in. Toen kreeg een aantal Europese staten een meer vaste vorm.

Proces van staatsvorming
Europese vorsten begonnen met het proces van staatsvorming. Zij brachten meer eenheid in het bestuur van hun gebieden. Ze stelden bijvoorbeeld overal dezelfde belastingen in (uniformering) en probeerden die efficiënt te innen met behulp van geschoolde ambtenaren (centralisering). De adel, de steden en de gewesten waren tegenstanders van dit beleid. Ze vonden dat de centralisatie van het bestuur hun positie bedreigde.

Probleemstelling

Min of meer verenigd
Alleen al een blik op de kaarten laat zien dat meer ‘centraal gezag’ nog lang niet betekende dat er ook meteen sprake was van de staten zoals wij die nu kennen. Jonathan Israël spreekt in zijn boek de stelling tegen dat de ‘min of meer verenigde’ Nederlanden uit de 15de eeuw met zijn 17-en op weg waren naar de vorming van een echte staat. Hij legt daarmee uit dat de noordelijke en de zuidelijke gewesten eigenlijk nooit echt bij elkaar hebben gehoord.

In deze opdracht ga je na hoe de centralisatie van de gebieden, die later tot de Republiek zouden horen, in zijn werk ging. Maar nog belangrijker is de vraag welke betekenis de kennis daarover heeft voor ons beeld van ‘Nederland’. Je kunt je voorstellen dat het voor het antwoord op die vraag kan uitmaken of je in Holland, in Friesland, in Limburg of bijvoorbeeld in Vlaanderen woont...

Presenteren
Je kiest zelf een presentatievorm die je geschikt vindt voor deze opdracht. Dat mag een verslag of spreekbeurt zijn, maar je mag ook een toneelstuk, muurkrant, website of clip maken.

Colofon

Het arrangement 04.4 Begin van Nederland h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur
VO-content
Laatst gewijzigd
2021-08-16 12:13:19
Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

  • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
  • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
  • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

De opdracht 'Het begin van Nederland' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

Fair Use
In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
Meer informatie: Fair use

Vragen
Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
helpdesk van VO-content.

Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting
Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 4 met het onderwerp: Begin van Nederland. In de periode 1000-1500 vond staatsvorming plaats, waarbij het bestuur zich centraliseerde. De Bourgondische hertogen speelden een belangrijke rol in dit proces. Filips de Stoute en zijn zoon Jan zonder Vrees breidden hun invloed uit door huwelijksallianties en politieke manoeuvres. Jan zonder Vrees vocht om de macht in Frankrijk en profiteerde van de Engelse invasie. Zijn zoon, Filips de Goede, creëerde een machtig Bourgondisch rijk en wordt gezien als grondlegger van de Nederlanden. Karel de Stoute, zoon van Filips de Goede, had grote ambities maar slaagde er niet in koning te worden. Hij kwam in conflict met de adel en steden. Ondanks uitbreiding van het Bourgondische rijk, verloor hij zijn leven in een veldslag. Zijn dochter Maria erfde een verarmd Bourgondië en zocht steun bij de steden en gewesten. Haar huwelijk met Maximiliaan I hield Frankrijk op afstand en het leger van Maximiliaan stopte de Franse opmars. De Bourgondische vorsten hadden behoefte aan een permanent huurleger, wat leidde tot hogere belastingen en centralisatie van het belastingapparaat. De oprichting van de Staten-Generaal zorgde voor centrale controle. Hoewel er verzet was tegen de hoge belastingen, werd dit met harde hand onderdrukt. Naast staatsvorming investeerden de Bourgondische vorsten in het hofleven om hun macht en invloed te tonen. Het Bourgondische hof concurreerde met het Franse hof als belangrijk cultureel centrum. De Bourgondische hertogen speelden een prominente rol in de geschiedenis van de Nederlanden, waarbij ze het proces van staatsvorming en centralisatie bevorderden en een machtige positie verwierven in Europa. Het materiaal bespreekt apart het onderwerp 'trouw aan de vorst' en 'Hendrik V'.
Leerniveau
HAVO 4; HAVO 5;
Leerinhoud en doelen
Geschiedenis; De tijd van steden en staten (1000 - 1500);
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad
gemiddeld
Studiebelasting
3 uur en 30 minuten
Trefwoorden
arrangeerbaar, begin van nederland, bourgondië, centralisatie, geschiedenis, huwelijksallianties, hv45, staatsvorming, steden en gewesten, stercollectie

Downloaden

Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

Metadata

LTI

Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

Arrangement

Oefeningen en toetsen

Het begin van Nederland

Het begin van Nederland

IMSCC package

Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

QTI

Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

Versie 2.1 (NL)

Versie 3.0 bèta

Meer informatie voor ontwikkelaars

Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.