02.2 Klassieke vormen h45

02.2 Klassieke vormen h45

Klassieke vormen

Intro en probleemstelling

Kunst Grieken en Romeinen

De Grieken en Romeinen hebben zeer herkenbare vormen ontwikkeld. Theatermakers, schrijvers en componisten van nu baseren hun kunst nog vaak op de klassieke literatuur. Ook beeldend kunstenaars gebruiken bijvoorbeeld nog steeds de klassieke afbeeldingen van het menselijk lichaam. En architecten baseren de vorm van hun gebouwen vaak op de vormen van de klassieke bouwkunst.

Veel kunstenaars van nu spreken dezelfde 'vormentaal' als de Grieken en Romeinen. Daarover gaat deze opdracht.

Probleemstelling

Ondergang Romeinse Rijk
Na de ondergang van het Romeinse Rijk, in 476 n.Chr., was er lange tijd geen belangstelling meer voor de klassieke vormentaal. In de Middeleeuwen stond het geloof centraal. De opdrachtgever voor kunstenaars was vaak de katholieke kerk. In de Middeleeuwse kunst zie je daarom veel religieuze voorstellingen.

Renaissance
Na de Middeleeuwen begon de Renaissance en kwam de mens meer centraal te staan. Het wereldbeeld veranderde door nieuwe inzichten vanuit de wetenschap. De klassieke vormentaal werd herontdekt. In de architectuur en de kunst wordt sinds de Renaissance teruggegrepen op de klassieke vormentaal. Als kunstenaars gebruikmaken van klassieke voorbeelden spreek je van ‘classicisme’.

Klassieke vormentaal
Kopiëren is geen kunst: kunstenaars nemen natuurlijk een vorm van een voorganger niet klakkeloos over. Je vindt de klassieke vormentaal dus op allerlei manieren terug. In deze opdracht onderzoek je welke vormen kenmerkend zijn voor de klassieke vormentaal en hoe die er tegenwoordig uitzien.

Presentatie
Jullie maken een presentatie. Daarin laat je met beeldmateriaal zien hoe klassieke vormentaal terugkomt in gebouwen en kunstuitingen van nu.

Hoofdvraag en deelvragen

Hoofdvraag en deelvragen

Hoofdvraag:
Hoe vinden we de klassieke vormentaal tegenwoordig terug in de bouwkunst en de beeldende kunst?

Deelvragen:

  • Wat zijn de duidelijke kenmerken van de klassieke vormentaal?
  • Welke kenmerken van de klassieke vormentaal vormen met name een inspiratiebron voor latere architecten en kunstenaars?
  • In welke perioden van de geschiedenis (ook na de Renaissance) is de klassieke vormentaal een grote inspiratiebron voor architecten geweest?
  • Op welke manier hebben architecten en kunstenaars de klassieke vormen verwerkt in hun kunstwerk/ontwerp?

Wat ga je leren?

Domein A: Historisch besef

  • Je kunt de betekenis van historische gebeurtenissen, verschijnselen en ontwikkelingen voor het heden beschrijven.
  • Je kunt voor een vraag bruikbaar bronnenmateriaal opzoeken en gegevens eruit selecteren.

Domein B: Oriëntatiekennis

  • Kun je bij een kenmerkend aspect van een tijdvak een passend voorbeeld geven van een gebeurtenis, ontwikkeling, verschijnsel of handeling dan wel gedachtegang van een persoon en dit voorbeeld gebruiken om het betreffende aspect te verduidelijken;
  • In deze opdracht speelt het volgende kenmerkende aspect uit tijdvak 2 een rol:
    • De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur


Onderstaande kernbegrippen worden toegelicht in de begrippenlijst.

  • klassieke Oudheid
  • klassieke vormentaal
  • architectuur/bouwkunst
  • beeldende kunst

Wat ga je doen?

Activiteiten

Stap

Activiteit

Wat kan ik al?

Wat weet je nog over de klassieke vormen? Je haalt je voorkennis op.

Stap 1

Je leest de informatie over de klassieke vormentaal en het erfgoed van de klassieke oudheid. Ook kijk je video's over dit onderwerp. Aan de hand van de Kennisbanken en de video's beantwoord je een aantal vragen.

Stap 2

Je bestudeert twee objecten en oordeelt of het authentieke bronnen zijn.

Afronding

Onderdeel

Activiteit

Begrippenlijst

Hier vind je de begrippen die passen bij de opdracht.

Eindproduct

Maak een presentatie waarin de hoofdvraag centraal staat.

Video's en bronnen

Hier vind je bronnen die passen bij deze opdracht.

Terugkijken

Terugkijken op de opdracht.


Tijd
De studiebelasting voor deze opdracht is ongeveer 5 SLU.

 

Wat kun je al?

Wat weet je nog over de verschillende kunstvormen bij de Grieken en de Romeinen?

Je kunt je geheugen opfrissen met behulp van de volgende onderdelen uit de Kennisbank onderbouw.

Denk je dat jij nog voldoende kennis hebt? Maak dan eerst de toets. Scoor je een voldoende? Dan hoef je de Kennisbanken die hieronder staan niet te lezen. Scoor je onvoldoende? Dan moet je de volgende Kennisbanken alsnog bestuderen.

Aan de slag

Stap 1: Kennisbank

Bestudeer de twee onderdelen uit de Kennisbank geschiedenis tweede fase.
Maak tijdens het bestuderen van de onderwerpen aantekeningen.

Kijk ook de volgende video's over de Griekse en Romeinse beeldhouw- en bouwkunst. Vul je aantekeningen aan.
Beantwoord daarna de Kennisbankvragen.

 

Stap 2: Bronnen

Afsluiting

Begrippenlijst

Klassieke Oudheid
Tijdperiode van de 8e eeuw v.Chr. tot de val van het West-Romeinse Rijk in 476 n.Chr.
Tijd van de Griekse en Romeinse beschaving.
Klassieke vormentaal
De Grieken ontwikkelden een eigen stijl in bouw- en beeldhouwkunst. De Romeinen namen deze stijl over en brachten hem naar Europa. Na de val van het Romeinse Rijk bleef deze vormentaal een voorbeeld voor architecten en kunstenaars.
Architectuur
Kunst en wetenschap van gebouwde objecten zoals gebouwen, landschappen, meubelen en interieurs. Iemand die werkt in de architectuur heet een architect.

Bouwkunst
Kunst en leer van het bouwen van gebouwen.

Eindproduct: Presentatie

Beeldende kunst of bouwkunst?
Bepaal (in overleg met je docent) of je je richt op beeldende kunst of op bouwkunst.

Onder de knop 'Video's en bronnen' vind je een aantal links naar websites over 'klassieke kunst' en over 'navolging van klassieke kunst'.

Besteed aan het bestuderen van de websites ongeveer één uur.
Maak een overzicht van de perioden in de geschiedenis waarin het teruggrijpen op de klassieke vormentaal populair was.

Eindproduct
Je gaat beginnen aan het eindproduct.
Bepaal wat voor soort presentatie je gaat maken.
In de Gereedschapskisten hieronder vind je tips en ideeën.

Zoek beeldmateriaal uit de klassieke oudheid en uit latere perioden die je in je presentatie kunt verwerken. Maak de presentatie en laat de afbeeldingen zien.
Leg duidelijk uit waarom hetgeen op de afbeeldingen staat behoort tot de klassieke vormentaal. Beantwoord in je presentatie de deelvragen en de hoofdvraag.
Bekijk ook de beoordelingscriteria in de Gereedschapskist.

Klaar?
De beoordeling van je presentatie is deels afhankelijk van het product dat je maakt. Vraag je docent daarom om de beoordelingseisen.
In het algemeen let je docent op de volgende punten:

  • De gebruikte afbeeldingen geven behoren tot de klassieke vormentaal.
  • De deelvragen en hoofdvraag worden beantwoord in de presentatie.
  • Het geheel is geschiedkundig juist.

Weging

  • 40 % mate van volledigheid.
  • 40 % beheersing van de vaardigheid.
  • 20 % uitvoering van je eindproduct.

Collage maken

Een collage bestaat uit knipsels die op een ander papier geplakt zijn en samen een nieuwe afbeelding vormen.

 

Fotoreportage maken

Met een fotoreportage kun je een verhaal vertellen met behulp van foto’s.

 

Poster maken

Op een informatieve poster kun je laten zien wat de belangrijkste delen van de lesstof zijn. Ook kun je weergeven hoe bepaalde delen zich tot elkaar verhouden.

 

Video's en bronnen

Op internet zijn er veel geschiedenisvideo's te vinden.
De volgende video van Joost van Oort past bij deze opdracht:

Video: De Griekse en Romeinse cultuur

Klassieke kunst
De website Kunstbus biedt naast informatieve teksten ook automatisch gegenereerd beeldmateriaal:

• Griekse architectuur
• Romeinse kunst
• Griekse mythologie, via de namen van de genoemde mythologische figuren bereik je voorbeelden van klassieke en latere afbeeldingen.

Navolging klassieke kunst
Bezoek de volgende websites:

• Wikipedia: Classicisme
• Wikipedia: Hollands classicisme
• Wikipedia: Neoclassicime
• Kunstbus: Classicisme, klik op de namen van kunstenaars voor voorbeelden.
• Wikipedia: Fascist architecture - Engelstalig
• Wikipedia: Architektur im Nationalsozialismus - Duitstalig

Terugkijken

Intro + probleemstelling

  • Lees de probleemstelling van deze opdracht nog eens door.
    Past de probleemstelling goed bij de opdracht?

Kan ik wat ik moet kunnen?

  • Zorg dat je de kenmerkende aspecten kunt noemen.
  • Kun je de genoemde begrippen omschrijven?

Hoe ging het?

  • Tijd
    Bij de activiteiten stond een studiebelasting van ongeveer 5 uur. Klopte dat een beetje?
    Heb je in die tijd ook de presentatie kunnen maken?
  • Inhoud
    Was de inhoud van de opdracht nieuw voor je of wist je het meeste al?
    Schrijf op wat nieuw voor je was.
    Heb je tijdens het maken van deze opdracht gelet op de bouwwerken in je omgeving? Zijn er gebouwen in jouw omgeving waar jij de echte klassieke vormen in herkent? Als je nog niet hebt gekeken, let hier dan de komende tijd eens op. Het zal je verbazen hoeveel je het nog tegenkomt.
  • Eindopdracht
    Ben je tevreden over de collage/fotoreportage die jullie hebben gemaakt?
    Schrijf op wat je goed vindt aan de presentatie. Schrijf ook een ding op dat je minder goed vindt.
    Had je veel aan de verschillende bronnen of ben je zelf nog op zoek gegaan naar nieuwe bronnen? Heb je bij het bestuderen van deze bronnen gelet op de betrouwbaarheid?

  • Het arrangement 02.2 Klassieke vormen h45 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

    Auteur
    VO-content
    Laatst gewijzigd
    2021-08-16 11:35:21
    Licentie

    Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

    • het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
    • het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
    • voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

    Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

    De opdracht 'Klassieke vormen' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO in opdracht van Stichting VO-content.

    Fair Use
    In de Stercollecties van VO-content wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use.
    Meer informatie: Fair use

    Vragen
    Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de
    helpdesk van VO-content.

    Aanvullende informatie over dit lesmateriaal

    Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

    Toelichting
    Deze les valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor geschiedenis voor havo, leerjaar 4 en 5. Dit is tijdvak 2 met het onderwerp: Klassieke vormen. De Grieken en Romeinen hebben zeer herkenbare vormen ontwikkeld. Deze vormen komen ook tegenwoordig nog regelmatig terug. Er wordt gesproken van de klassieke vormentaal. Een bekende vorm is de Griekse tempel. Wat er is afgebeeld, moest duidelijk zijn door de vorm en kleur. Er waren verschillende stijlen: de Dorische bouwstijl, de Ionische bouwstijl en de Korintische bouwstijl. Ze zijn ze onderscheiden in het kapiteel (de kop van een zuil). De Romeinen hadden behoefte aan grote ruimten dus architectuur moest aan drie elementen voldoen: beton dat in houten vormen kon worden gegoten, baksteen en boogconstructie met wigvormige stenen. Griekse beeldhouwkunst leek eerst (vroeg klassiek) op Egyptische standbeelden (frontaal, houterig en algemeen type weergevend met een archaïsche glimlach. Later onderscheidde de Griekse kunst zich op drie andere punten: meer aandacht voor anatomie en fysionomie, oog voor het persoonlijke en het individu en ze idealiseerden mensen op grond van bijzonder prestaties. In de Renaissance werd de oudheid herontdekt. Latijnse teksten werden gereproduceerd, gebruikt en bestudeerd. Zo werd ook de manier van schrijven overgenomen. Een voorbeeld is Marcus Tullius Cicero, Romeins politicus en filosoof. Humanisten zochten wijsheid en levenslessen maar richtlijnen voor het bedrijven van politiek in zijn werken. Ook de klassieke architectuur komt terug in deze tijd. Een voorbeeld hiervan is de kenmerkende centraalbouw. Architectuur zoals het was in de oudheid, is vastgelegd in het boek de Architectura. Dit boek is één van de belangrijkste bronnen van de moderne kennis over de Romeinse kunst. Veel kunstwerken in de Middeleeuwen hadden een religieus karakter maar de, vaak anonieme, kunstenaars baseerden hun werk vaak op wetenschappelijk onderzoek. Eén van de kunstenaars was Leonardo da Vinci en hij was niet alleen kunstenaar, maar ook uitvinder, wetenschapper en nog veel meer. In de beeldhouwkunst was naaktheid een belangrijk element als uitdrukking van een nauwkeurige studie van de anatomie van het menselijk lichaam. In de schilderkunst kwam voort uit opdracht van zowel de Kerk als van rijke particulieren. De vraag was naar realistische, goed lijkende portretten en de kunstenaar gebruikten de ervaring van de Romeinen over het gebruik van diepte en ruimtelijkheid.
    Leerniveau
    HAVO 4; HAVO 5;
    Leerinhoud en doelen
    Geschiedenis; De tijd van Grieken en Romeinen (3000 v C - 500 n C);
    Eindgebruiker
    leerling/student
    Moeilijkheidsgraad
    gemiddeld
    Studiebelasting
    5 uur en 0 minuten
    Trefwoorden
    architectuur, arrangeerbaar, bouwkunst, geschiedenis, grieken en romeinen, hv45, klassieke oudheid, klassieke vormen, klassieke vormentaal, stercollectie

  • Downloaden

    Het volledige arrangement is in de onderstaande formaten te downloaden.

    Metadata

    LTI

    Leeromgevingen die gebruik maken van LTI kunnen Wikiwijs arrangementen en toetsen afspelen en resultaten terugkoppelen. Hiervoor moet de leeromgeving wel bij Wikiwijs aangemeld zijn. Wil je gebruik maken van de LTI koppeling? Meld je aan via info@wikiwijs.nl met het verzoek om een LTI koppeling aan te gaan.

    Maak je al gebruik van LTI? Gebruik dan de onderstaande Launch URL’s.

    Arrangement

    Oefeningen en toetsen

    Grieken en Romeinen: kunstvormen

    De klassieke vormen

    IMSCC package

    Wil je de Launch URL’s niet los kopiëren, maar in één keer downloaden? Download dan de IMSCC package.

    QTI

    Oefeningen en toetsen van dit arrangement kun je ook downloaden als QTI. Dit bestaat uit een ZIP bestand dat alle informatie bevat over de specifieke oefening of toets; volgorde van de vragen, afbeeldingen, te behalen punten, etc. Omgevingen met een QTI player kunnen QTI afspelen.

    Versie 2.1 (NL)

    Versie 3.0 bèta

    Meer informatie voor ontwikkelaars

    Wikiwijs lesmateriaal kan worden gebruikt in een externe leeromgeving. Er kunnen koppelingen worden gemaakt en het lesmateriaal kan op verschillende manieren worden geëxporteerd. Meer informatie hierover kun je vinden op onze Developers Wiki.

  • Gebruik
    Weergave
  • Wikiwijs is een dienst van