Het arrangement Thema: Krachten der aarde - hv123 is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

Auteur

VO-content

Laatst gewijzigd

2025-01-06 13:28:55

Licentie

Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om:

• het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat
• het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken
• voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.

Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.

Het thema 'Krachten der aarde' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO.

Fair Use
In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use

Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content.

Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:

Toelichting

Dit thema valt onder de arrangeerbare leerlijn van de Stercollecties voor Aardrijkskunde voor HAVO en VWO leerjaar 2. In het thema "Krachten der aarde" worden zeven verschillende onderwerpen besproken. Het eerste onderwerp, genaamd "Plaattektoniek", biedt een gedetailleerde beschrijving van de opbouw van de aarde, inclusief de binnenkern, buitenkern, mantel en aardkorst. Het legt uit dat de aarde bestaat uit bewegende platen die zich verplaatsen door convectiestromen en dat er twee hoofdtypen platen zijn: continentale platen en oceanische platen. Het bewegen van deze platen leidt tot het ontstaan van plaatgrenzen, waarvan er drie typen zijn. Bij divergente plaatgrenzen bewegen de platen uit elkaar, waardoor mid-oceanische ruggen of horsten en slenken ontstaan. Bij convergente plaatgrenzen bewegen de platen naar elkaar toe, wat kan resulteren in de vorming van plooiingsgebergtes bij botsingen tussen continentale platen, en subductiezones bij botsingen tussen oceanische en continentale platen. Subductiezones gaan gepaard met fenomenen zoals aardbevingen, vulkanisme, troggen en tsunami's. Bij transforme plaatgrenzen schuiven platen horizontaal langs elkaar, wat aardbevingen kan veroorzaken als er voldoende spanning is opgebouwd. Het tweede onderwerp, genaamd "Aardbevingen", begint met het noemen van enkele voorbeelden van grote aardbevingen. Vervolgens worden de begrippen epicentrum en hypocentrum uitgelegd, samen met de schaal van Richter die wordt gebruikt om de magnitude van aardbevingen te meten. Er wordt ook ingegaan op zeebevingen en hoe tsunami's ontstaan als gevolg van aardbevingen in de zeebodem. Het derde onderwerp, genaamd "Vulkanen", begint met een uitleg over hoe vulkanen hun naam krijgen. Daarna wordt uitgelegd hoe vulkanen werken, hoe ze ontstaan en worden begrippen zoals lava, magma, hotspot en geisers toegelicht. Het onderwerp "Erosie en verwering" legt het verschil uit tussen endogene en exogene krachten. Er wordt vervolgens ingegaan op de begrippen erosie, verwering en sedimentatie. Voorbeelden van krachten die erosie veroorzaken, zoals wind, ijs en water, worden genoemd, en er wordt beschreven hoe gletsjers bijdragen aan erosieprocessen. Het laatste onderwerp, genaamd "Tornado en orkaan", legt uit onder welke condities orkanen ontstaan en waarom deze fenomenen niet in Europa voorkomen. Vervolgens wordt uitgelegd wat een cycloon is en hoe deze ontstaat. Tot slot worden tornado's besproken, met als afsluiting de aandacht voor orkaan Irma als een specifiek voorbeeld.

Leerniveau

VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 3; VWO 3; HAVO 2;

Leerinhoud en doelen

Landschappen (en menselijke activiteit); Systeem aarde; Endogene processen; Werking van endogene krachten wereldwijd; Relaties tussen endogene processen; Aardrijkskunde; Werking van exogene processen; Exogene processen; Natuurrampen;

Eindgebruiker

leerling/student

Moeilijkheidsgraad

gemiddeld

Studiebelasting

14 uur 0 minuten

Trefwoorden

aardbeving, aardrijksunde, arrangeerbaar, hv123, orkaan, platentektoniek, stercollectie, tsunami, vulkaan, vwo123