Archimedes was een van de vele belangrijke Griekse wetenschappers die onze Aarde heeft grootgebracht. Veel van onze hedendaagse natuurkundige wetten berusten op deze oude beschaving. Onze schepen zouden niet kunnen varen zonder zijn ontdekking. Hierover is een leuk verhaal bekend.
Koning Hieroon van Syracuse wilde de goden een gouden krans aanbieden en gaf een kunstenaar opdracht er een te maken. Na ontvangst van de voltooide krans rees bij de koning de twijfel of de krans wel van puur goud was gemaakt. Misschien was deze wel gemaakt van een mengsel van zilver en goud, een truc waarvan valsmunters toentertijd gebruik maakten om munten te vervalsen. De koning vroeg aan Archimedes of deze kon vaststellen of de krans van puur goud gemaakt was. De krans mocht echter niet beschadigd worden.
In gedachten verzonken liep Archimedes naar huis en hij besloot ter ontspanning een bad te nemen. Terwijl Archimedes zich in het bad laat zakken realiseert hij zich dat hij lichter wordt. Goud (19,2 kg/dm³) heeft een hogere dichtheid dan zilver (10,5 kg/dm³) en een gouden krans heeft dus een kleiner volume dan een even zware zilveren krans. Uit de opwaartse kracht van het water zou hij dus het volume van de krans moeten kunnen bepalen en door dat te combineren met het gewicht van de krans zou hij kunnen vaststellen of de krans uit zuiver goud gemaakt was. Hij is zo blij dat hij het probleem heeft opgelost dat hij uit het bad springt en zonder zich aan te kleden naar de koning rent onder het uitroepen van "Eureka, Eureka!" (Ik heb het gevonden, ik heb het gevonden!)
Hierbij moet nog worden opgemerkt dat openbaar naakt in het oude Griekenland, hoewel niet gebruikelijk, maatschappelijk aanvaard werd.
De wet van Archimedes zegt ons dat:
De opwaartse kracht die een lichaam in een vloeistof of gas ondervindt is even groot als het gewicht van de verplaatste vloeistof of gas.
Mede door deze wet kunnen vissen, onderzeeboten en ballonnen stijgen en te dalen in water of lucht: als het volume van een voorwerp (in dit geval van de vis of de onderzeeboot) groter wordt, wordt ook de archimedeskracht groter. Als de archimedeskracht groot genoeg is stijgt het voorwerp. Vissen gebruiken hiervoor een zwemblaas. Duikboten werken met een gecompliceerd systeem van tanks. Luchtbalonnen verwarmen de lucht in de balon waardoor deze een grotere omvang(volume) krijgt.
Dankzij Archimedes kunnen we nu ook verklaren waarom een boot drijft en zinkt wanneer het te zwaar wordt.
Een boot is nooit tot de rand toe gevuld met lading. er blijft altijd een rand over aan de bovenkant van het 'lichaam' (boot). Hierdoor zal het lichaam altijd groter zijn dan het lichaam dat de lading inneemt. Kijk maar eens naar de figuur en vergelijk de buitenkant van rechthoek maar een met de blauwe rechthoek. Door dit grotere lichaam zal er dus ook meer opwaartse druk worden gegenereerd dan de neerwaartse druk van de lading en blijft de boot dus drijven. Dus Fa is altijd een heel klein beetje kleiner dan Fp.
Wanneer de boot zinkt dan zal er geen verschil meer zijn in de afmetingen van de lichamen en is dat hele kleine verschil tussen Fa en Fp verdwenen en zal de boot naar beneden gaan.