Absolute en relatieve afstand | De reisafstand of rijroute wordt ook de relatieve afstand genoemd. De rechte lijn tussen twee plaatsen, de hemelsbrede afstand of vogelvlucht, is de absolute afstand. |
Amerikanisering | Amerikanisering is een wereldwijd sociaal-cultureel proces waarin de Amerikaanse cultuur eigen wordt gemaakt in de mondiale samenleving. Hierbij moet men denken aan de cultuur, technologie, ondernemingshandelingen, politieke vaardigheden en de Amerikaans-Engelse taal. |
Analfabetisme | Het niet kunnen lezen of schrijven |
Arbeidsmigratie | Bij arbeidsmigratie is werkgelegenheid de reden om te verhuizen. |
Beroepsbevolking | Mensen die betaald werk willen of kunnen doen, behoren tot de beroepsbevolking. |
Bevolkingsdichtheid | Het aantal inwoners per vierkante kilometer in een land of gebied. |
Bevolkingsspreiding | De verdeling van de bevolking over een gebied of land. |
Bruto Binnenlands product (BBP) | Een gebruikelijke maatstaf voor de welvaart van een land. Het BBP drukt uit hoeveel goederen en diensten de inwoners die in het land wonen hebben voortgebracht. |
Bruto Nationaal product (BNP) | Bij het BNP gaat het niet om de hoeveelheid goederen en diensten die de inwoners van een land hebben voortgebracht, maar om de hoeveelheid goederen en diensten die de staatsburgers van een land hebben voortgebracht. |
Centrum en periferie | De centrumlanden zijn de rijke landen in de wereld. De periferielanden zijn de arme landen. |
Concurrentiepositie | Als een buitenlands bedrijf beter en/of goedkoper produceert dan een bedrijf in Angola, zal het buitenlandse bedrijf meer producten verkopen dan het Anogolese bedrijf: het buitenlandse bedrijf heeft een betere concurrentiepositie. |
Culturele diffusie | De verspreiding van cultuurkenmerken en cultuuruitingen vanuit het kerngebied over nabije gebieden. |
Culturele globalisering | Culturele globalisering heeft te maken met het verwerven van culturen. Doordat culturen zich veel meer mengen en makkelijker verplaatsen is er veel meer sprake van culturele diffusie. Dat betekent dat culturen zich makkelijker verspreiden en dat culturen elkaar overnemen. |
Cultuur | De manier waarop een groep mensen of een volk leeft of het geheel van geestelijke verworvenheden van een volk. |
Cultuurgebied | Mensen met dezelfde cultuur leven bij elkaar in een cultuurgebied. Ze delen een aantal kenmerken met elkaar. Bijvoorbeeld het geloof, de taal, muziek en-of kleding. In de wereld zijn er grofweg zeven cultuurgebieden. Nederland valt onder het Westerse cultuurgebied. |
Dekolonisatie | Dekolonisatie is het proces waarbij kolonies zelfstandig worden van een moederland. De term wordt vooral gebruikt voor het proces waarbij niet-Europese koloniën van Europese koloniale mogendheden onafhankelijk werden. |
Demografische druk | De verhouding tussen het aantal mensen onder de 20 en boven de 65 jaar enerzijds, en de productieve leeftijdsgroep daartussenin anderzijds. |
Demografische transitie | Veranderingen in het aantal geboortes en het aantal sterfgevallen over een langere periode. |
Expat | Een expat is iemand die tijdelijk in een land werkt met een andere cultuur dan waar hij of zij in is opgegroeid. Onder expats verstaan we meestal hoogopgeleide mensen. Het verblijf in het buitenland kan permanent zijn, maar is over het algemeen tijdelijk. Expats worden vaak door hun werk naar het buitenland gezonden. |
Exploitatiekolonie | Het gebruiken van een land als wingewest door de vorming van kolonies. Beheersing van de kolonies om de levering van grondstoffen en agrarische producten aan het moederland en de export van industrieproducten naar de kolonie te garanderen. |
Financiële dienstverlening | Financiële dienstverlening is het leveren van diensten die betrekking hebben op financiële producten door bedrijven en instellingen die daar bevoegdheid voor hebben. |
Global shift | De verschuiving van economische zwaartepunten en activiteiten over de wereld als gevolg van economische schaalvergroting |
Globalisering | Door de voortschrijdende internationalisering van de productie van goederen en diensten raken nationale economieën steeds meer met elkaar verweven. |
Identiteit | Identiteit is dat wat uniek of eigen is aan iets of iemand. Het kan daarbij gaan om zowel personen als organisaties of landen. |
Importsubstitutie | Importsubstitutie (ook wel bekend als "Import-substituting Industrialization", ISI) is een handelspolitiek gebaseerd op de hypothese dat een land er naar zou moeten streven haar afhankelijkheid van het buitenland te reduceren door lokaal goederen te produceren die anders ingevoerd zouden moeten worden. |
Industrialisatie | Industrialisatie is het proces van veranderingen in het productieproces door mechanisatie en de daaropvolgende veranderingen in de productieorganisatie, zoals de invoering van het fabriekssysteem. Het betreft dus niet alleen technologische, maar ook sociale veranderingen. |
Informatietechnologie | Is het vakgebied dat zich bezighoudt met informatiesystemen, telecommunicatie en computers. Hieronder valt het ontwikkelen en beheren van systemen, netwerken, databanken en websites. |
Infrastructuur | Voorbeelden van infrastructuur zijn: autoweg, spoorweg, kanaal, rivier, sluis, internet- en telefoonverbindingen en het riool. |
Internationale arbeidsverdeling | Arbeidsverdeling tussen landen, samenhangend met internationale specialisatie. |
Kettingmigratie | Doordat migranten die al eerder zijn vertrokken, informatie sturen naar de achterblijvers, willen de achterblijvers ook gaan migreren naar dat land. Zij willen die mensen dus gaan 'volgen' |
Kolonie | Overzeese gebieden die onder invloed stonden van Europese landen. |
Koopkracht | Hiermee wordt de hoeveelheid goederen en diensten bedoeld dat je voor je geld kunt kopen. Men vergelijkt de koopkracht van een munt in verschillende landen of in de loop van de tijd door na te gaan hoeveel eenheden van die munt men moet betalen voor een standaard “mandje”, goederen en diensten. |
Krottenwijk | Een krottenwijk of sloppenwijk is een wijk waar mensen wonen die door geldgebrek of woningnood geen betere woning kunnen krijgen. Vaak zijn ze van het platteland naar de grote stad getrokken om werk en een beter bestaan te vinden. De hutwoningen zijn vaak opgebouwd uit bouwafval en andere restmaterialen. |
Landvlucht of ruraal-urbane migratie | Is migratie van platteland naar de stad. |
Leeftijdsopbouw | De verdeling van de bevolking in cohorten (leeftijdsgroepen van meestal 5 jaren). |
Lingua franca | De term lingua franca verwijst naar een taal die op grote schaal als gemeenschappelijk communicatiemiddel wordt gebruikt tussen mensen met een verschillende moedertaal. |
Megastad | Je spreekt van een megastad als er meer dan 10 miljoen mensen wonen in de stad. |
Metropool | Een metropool is een agglomeratie bestaande uit een zeer grote stad met de bijgelegen stedelijke gebieden, waaronder voorsteden. Ook bevat deze het perifere ommeland daaromheen dat niet per se stedelijk is, maar waarvan de inwoners aan de stad zijn verbonden door werk of winkelgelegenheden |
Migratie | Het verhuizen van het ene naar het andere gebied binnen een land (binnenlandse migratie) of van het ene naar het andere land (buitenlandse migratie). |
Mondiaal netwerk | Mondiaal netwerk: verbinding tussen gebieden en landen op economisch, politiek en sociaal-cultureel terrein. Het kan een netwerk zijn tussen twee landen (transnationaal netwerk) of een wereldwijd (mondiaal netwerk). |
Multinationale onderneming (MNO) | Een bedrijf die goederen en/of diensten in meerdere landen produceert en verkoopt. |
Multinationale ondernemingen | Een multinationale onderneming, transnationale onderneming, internationale onderneming of kortweg multinational is een bedrijf dat in meerdere landen tegelijk geregistreerd en/of werkzaam is. |
Periferie en centrum | De centrumlanden zijn de rijke landen in de wereld. De periferielanden zijn de arme landen. |
Productieketen | De productieketen is een netwerk van organisaties, mensen en activiteiten die informatie en-of producten uitwisselen. Dit netwerk is een logistieke keten die ervoor zorgt dat het product of de dienst bij de gebruiker komt. |
Pullfactor of vestigingsfactro | Reden (meestal positief) om naar een gebied te verhuizen. Veel werkgelegenheid is een belangrijke vestigingsfactor, maar ook de natuur en het klimaat van een gebied kunnen personen aantrekken. |
Pushfactor of vertrekfactor | Reden (meestal negatief) om uit een gebied te vertrekken. Weinig werkgelegenheid en armoede zijn belangrijke vertrekfactoren. |
Regionale en sociale verschillen | Grote verschillen in welvaart tussen groepen mensen noemen we sociale ongelijkheid. In Brazilië verdienen de meeste mensen in het zuidoosten prima, maar het noordoosten is even arm als veel gebieden in Afrika. Wanneer er tussen gebieden grote verschillen zijn in welvaart, dan noem je dat regionale ongelijkheid |
Regionale ongelijkheid | Regionale ongelijkheid is de ongelijkheid tussen verschillende regio's binnen een land. Regionale ongelijkheid wordt vaak weergeven door middel van kaarten met de deelgebieden van een land |
Relatieve en absolute afstand | De reisafstand of rijroute wordt ook de relatieve afstand genoemd. De rechte lijn tussen twee plaatsen, de hemelsbrede afstand of vogelvlucht, is de absolute afstand. |
Ruilvoet | Hoe de import en export in een land zich tot elkaar verhouden. Het gaat om de waarde van de importproducten afgezet tegen die van de exportproducten. |
Ruilvoetverslechterling | Daling van de ruilvoet: een land moet meer exporteren om de import te kunnen betalen. |
Sociale ongelijkheid | Sociale ongelijkheid is de ongelijke verdeling over personen en groepen van zaken die belangrijk worden geacht in een samenleving en de ongelijke waardering en behandeling van hen op basis van maatschappelijke positie en leefstijl |
Suburbanisatie | Suburbanisatie is de migratie van mensen vanuit de stad naar het omringende platteland |
Tijd-ruimte-compressie | Met tijdcompressie verkleinen (comprimeren) we de tijd die het kost om je te verplaatsen tussen twee punten. Met ruimtecompressie verkleinen (comprimeren) we de reisafstand tussen twee punten. |
Transnationale identiteit | De identiteit van migranten, die wordt bepaald door een gevoel van verbondenheid met hun land van herkomst en door de ervaringen met de cultuur van het vestigingsland. |
Transporttechnologie | Tak van de weg- en waterbouwkunde die zich bezighoudt met het plannen, ontwerpen en uitvoeren van faciliteiten en systemen die worden gebruikt voor het vervoer van mensen en goederen. |
Triade | Het woord triade wordt gebruikt voor een groep van drie bij elkaar behorende personen, zaken of begrippen. |
Urbanisatie of verstedelijking | Het in omvang toenemen van steden in een gebied. Ook wel urbanisatie genoemd. Wanneer we de verstedelijking uitdrukken in het aandeel van de bevolking dat in een stedelijk gebied woont, spreken we van de urbanisatiegraad. |
Urbanisatiegraad of verstedelijkingsgraad | Het geeft aan hoeveel % van een bepaald gebied in stedelijke nederzettingen woont. |
Verplaatsingsnetwerk | Onderdeel van een netwerk waarover, tussen knooppunten, goederenstromen verplaatst worden. |
Verstedelijking of urbanisatie | Het in omvang toenemen van steden in een gebied. Ook wel urbanisatie genoemd. Wanneer we de verstedelijking uitdrukken in het aandeel van de bevolking dat in een stedelijk gebied woont, spreken we van de urbanisatiegraad. |
Verstedelijkingsgraad of urbanisatiegraad | Het geeft aan hoeveel % van een bepaald gebied in stedelijke nederzettingen woont. |
Vertrekfactor of pushfactor | Reden (meestal negatief) om uit een gebied te vertrekken. Weinig werkgelegenheid en armoede zijn belangrijke vertrekfactoren. |
Vestigingsfactor of pullfactor | Reden (meestal positief) om naar een gebied te verhuizen. Veel werkgelegenheid is een belangrijke vestigingsfactor, maar ook de natuur en het klimaat van een gebied kunnen personen aantrekken. |
Vestigingskolonie | Een gebied waar kolonisten zich blijvend vestigen. Zij bouwen het gebied opnieuw op, vaak naar het voorbeeld van het moederland. Veel vestigingskolonies behoren nu tot de rijkere landen in de wereld. |
Vrijhandel | Je spreekt van vrijhandel tussen twee of meer landen als die landen afspreken alle handelsbelemmeringen af te schaffen; producten kunnen tussen deze landen ongehinderd geïmporteerd of geëxporteerd worden. |
Wereldstad | Een wereldstad is een stad die een directe en wezenlijke invloed op de wereldpolitiek heeft door sociaal-economische, culturele en-of politieke middelen. |
Wereldsysteem | Wereldsysteem: het geheel van landen en de economische, politieke en culturele relaties daartussen. |
WTO | De Wereldhandelsorganisatie staat ook bekend als de WTO, de World Trade Organisation. De WTO is erop gericht handel te stimuleren. |
Zakelijke dienstverlening | Zakelijke dienstverlening is een term waarmee een deel van de tertiaire sector wordt aangeduid |