Domein Leefomgeving

buurtprofiel Een buurtprofiel wordt gebruikt om in kaart te brengen hoe een bepaalde buurt is opgebouwd en om bepaalde kenmerken van de buurt te noemen.
debiet De hoeveelheid water die in een bepaalde periode door een rivier, sluis of gemaal wordt gevoerd.
dijkverzwaring Verhogen en verbreden van dijken, o.a. in het kader van de Deltawet. Het betreft dijken in Laag-Nederland en langs de grote rivieren.
duale arbeidsmarkt Een vrijwel onoverbrugbare tweedeling van de arbeidsmarkt in de banen voor hoog- en laag opgeleiden.
gentrificatie Gentrificatie is een proces van opwaardering van een buurt of stadsdeel op sociaal, cultureel en economisch gebied, het aantrekken van kapitaalkrachtige nieuwe bewoners/gebruikers en de daarmee gepaard gaande verdrijving van de lagere klassen uit het stadsdeel.
herstructurering Het beleid waarbij men de economische structuur van een gebied wil omvormen. Het gaat dan altijd om gebieden waar het economische slecht gaat.
kanalisatie Kanaliseren is het rechttrekken van meanderende beken of rivieren. De waterloop krijgt zo het karakter van een kanaal.
kenniseconomie Kenniseconomie is een vrij abstract begrip uit de economie waarmee wordt bedoeld dat een significant deel van de economische groei voortkomt uit (technische) kennis.
Komgrond Komgronden zijn de laaggelegen, natte gebieden in het rivierenlandschap die altijd in combinatie met oeverwallen optreden. Ontwatering ten behoeve van de landbouw heeft inklinking veroorzaakt, waardoor de komgronden nog lager werden ten opzichte van de oeverwallen.
krib Een krib is een korte stenen dam in de rivierbedding, haaks op de zomerkade. Kribben werden vroeger ook toegepast bij zeedijken om de stroming uit de kust te houden. Kribben zijn om de paar 100 meter aan beide zijden van de rivier in het zomerbed aangelegd.
kribverlaging Kribben veroorzaken bij hoogwater opstuwing. Door de kribben in zekere mate te verlagen, wordt dit effect verminderd.
Oeverwal Oeverwallen zijn langgerekte hoogtes die langs de oever van een rivier liggen. Ze zijn door de rivier zelf gevormd door afzetting van grof zand en fungeren als een soort 'natuurlijke dijk' die de rivier in zijn stroombedding houdt. Alleen bij hoog water kunnen oeverwallen overstromen.
ontbossing Ontbossing is het verdwijnen van bos door handelingen van mensen voor commerciële doeleinden, of om land te winnen voor landbouw of voor nederzettingen.
piekafvoer Hoogste afvoer tijdens of na een regenperiode.
regiem Met het regiem wordt in de hydrologie de verdeling van de totale hoeveelheid water die een rivier per jaar afvoert bedoeld.
retentiebekken Een retentiebekken is een opvangmogelijkheid voor overtollig water. Het bekken is een gebied dat speciaal is ingericht om overtollig water uit de rivieren op te vangen.
Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat (vaak ook wel afgekort tot RWS) is een overheidsdienst van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat in Nederland. Deze organisatie zorgt voor wegonderhoud en wegaanleg. Daarnaast zorgt ze voor de aanleg en onderhoud van waterwegen.
Rijnconferentie De Rijnconferentie is een conferentie van Rijnoeverstaten ten behoeve van afspraken over beheer van de Rijn.
rivierbedverruiming Meer ruimte aan de rivier geven door bijvoorbeeld de rivierdijk landinwaarts te verleggen.
Science Parks Een wetenschapspark, ook wel kennispark, technologiepark of (naar het Engels) sciencepark, is een bedrijventerrein of industriegebied waarop voornamelijk bedrijven met een wetenschappelijke of technologische inslag en onderzoekinstituten te vinden zijn. Vaak is er een nauwe band met een of meer universiteiten.
Smart City Een slimme stad is een stad waarbij informatietechnologie en het internet der dingen gebruikt worden om de stad te beheren en te besturen. Hierbij gaat het zowel om de administratie als om de voorzieningen zoals bibliotheken, ziekenhuizen, het transportsysteem en de nutsvoorzieningen
sociale cohesie Sociale cohesie duidt op de samenhang in een maatschappij. Naast onderzoek naar sociale ongelijkheid en identiteit is de vraag hoe samenlevingen bij elkaar blijven een van de kernvragen in de sociologie.
stadsvernieuwing Stadsvernieuwing is de term die wordt gebruikt voor het proces van renovatie en-of sloop--nieuwbouw in stedelijke achterstandsgebieden in Nederland.
stuw Een stuw is een waterbouwkundig kunstwerk dat als doel heeft de waterspiegel in een loop, beek of rivier te beïnvloeden.
uiterwaarden Uiterwaarden zijn gronden die gelegen zijn tussen een winterdijk en de bedding van een beek of rivier. De primaire functie van de uiterwaard is waterhuishoudkundig. Het is de ruimte die de rivier nodig heeft om tijdelijke piekafvoeren aan te kunnen
verhang en verval Het verhang is het hoogteverschil tussen twee punten (verval) aan een rivier gedeeld door de afstand. Het geeft de gemiddelde helling van een rivier aan in de richting van de stroming.
verstening van het oppervlak De groei van de steden zorgt echter ook voor een toename in verhard oppervlak: dit wordt verstening genoemd.
vertragingstijd Bij het waterbeheer is de vertragingstijd de tijd die een druppel water nodig heeft om vanaf een bepaalde locatie in een rivier of riool te komen. De vertragingstijd wordt beïnvloed door verstening, ontbossing, klimaatverandering en de helling van de oppervlakte waar de neerslag op valt.
waterkeringen Een waterkering is een object dat als functie het tegenhouden van (oppervlakte)water heeft.
waterschappen Een waterschap is een overheidsorganisatie. Een waterschap zorgt voor het waterbeheer in een bepaald gebied. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat u genoeg en schoon water heeft.
zeespiegelstijging Zeespiegelstijging is een relatieve of absolute stijging van de zeespiegel. Absolute zeespiegelstijging is daadwerkelijke stijging. Relatieve stijging is de zeespiegelstijging ten opzichte van de bodemhoogte.
zomerbed - winterbed Het zomerbed is de bedding van een rivier, die doorgaans door de rivier wordt gebruikt in de zomer.  Gedurende de winter is er gewoonlijk een grotere toevoer van water, waardoor de rivier buiten het zomerbed kan treden. Het zogenaamde winterbed zorgt er dan voor dat de rivier gereguleerd blijft.