bevolkingsdruk |
De verhouding tussen het aantal mensen in een gebied en de hoeveelheid werk en eten. |
bevolkingsparticipatie |
Deelname van de mensen aan de samenleving, bijvoorbeeld door lid te zijn van een buurtvereniging, politieke partij, kerk of ander soort maatschappelijke organisatie. |
biodiversiteit |
Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom, geografisch gebied of de gehele planeet. |
bovenloop - middenloop - benedenloop |
Alle rivieren en beken bestaan uit een bovenloop, een middenloop en een benedenloop. |
BRICS |
BRICS is een acroniem gevormd uit de beginletters van de Engelstalige namen voor de vijf landen Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika |
Bruto Binnenlands product (BBP) |
Een gebruikelijke maatstaf voor de welvaart van een land. Het BBP drukt uit hoeveel goederen en diensten de inwoners die in het land wonen hebben voortgebracht. |
Bruto Nationaal product (BNP) |
Bij het BNP gaat het niet om de hoeveelheid goederen en diensten die de inwoners van een land hebben voortgebracht, maar om de hoeveelheid goederen en diensten die de staatsburgers van een land hebben voortgebracht. |
centrum-periferie |
De centrumlanden zijn de rijke landen in de wereld. De periferielanden zijn de arme landen. |
cliëntelisme |
Cliëntelisme is het verlenen van diensten aan (potentiële) kiezers door een politicus tijdens diens politiek mandaat. |
corruptie |
Corruptie is het politieke, sociale of economische verschijnsel waarbij iemand in een machtspositie ongeoorloofde gunsten verleent in ruil voor wederdiensten of als vriendendienst. |
culturele en etnische diversiteit |
Culturele diversiteit is de verscheidenheid aan culturen binnen een specifieke regio, of in de wereld in zijn geheel. De mate van culturele diversiteit binnen een regio of samenleving kan worden afgeleid van de mate van aanwezigheid van mensen met verschillende etnisch-culturele achtergronden. |
democratisering |
Democratisering is het vergroten van inspraak en medezeggenschap in een organisatie, meer specifiek in het bestuur van een overheid. |
demografische druk |
De verhouding tussen het aantal mensen onder de 20 en boven de 65 jaar enerzijds, en de productieve leeftijdsgroep daartussenin anderzijds. |
elite |
De elite is een kleine groep in een maatschappij met buitengewone kwalificaties of privileges. |
etniciteit |
Etniciteit gaat over een specifieke soort van identificatie van groepen mensen met bepaalde groepskenmerken. Kenmerkend voor etniciteit is dat mensen verwijzen naar een bepaald territorium, waar dan in hun ogen een specifieke cultuur bij hoort. Bij een etniciteit hoort vaak een gedeelde geschiedenis en soms ook een gedeeld geloof. |
exportgerichtheid |
Het toegespitst zijn op de export. |
exportvalorisatie |
Waardevermeerdering van exportproducten door een verdere bewerking. |
externe economische relaties |
De economische betrekkingen met bedrijven in andere landen of gebieden. |
favelas (sloppenwijken) |
Het woord favela beschrijft een stedelijk gebied met een lage levensstandaard en waar de bewoners van lage inkomens moeten rondkomen. Vaak wordt de term gebruikt om een typische Braziliaanse sloppenwijken te beschrijven. |
fossiele energiebronnen |
Fossiele brandstoffen zijn koolwaterstofverbindingen die zijn ontstaan uit resten van plantaardig en dierlijk leven in het geologisch verleden van de aarde, vooral in het Carboon maar ook uit andere tijdperken. Hieronder vallen aardolie, aardgas, steenkool en bruinkool. |
gezinsplanning |
Het geheel van maatregelen dat een overheid neemt om gezinnen zover te krijgen niet meer dan een bepaald aantal kinderen te krijgen. Op deze wijze probeert men de bevolkingsgroei af te remmen. |
Gini-coëfficiënt |
De Gini-coëfficiënt, ook wel Gini-index, is een statistische maatstaf van de ongelijkheid in een verdeling. De Gini-coëfficiënt wordt met name gebruikt in de economie om de ongelijkheid in inkomen of vermogen aan te geven. |
good governance of goed bestuur |
Good governance is het besturingsproces met intern en extern toezicht, verantwoording en medezeggenschap. |
grootgrondbezit |
Grootgrondbezit betekent dat alle of bijna alle grond van een land of streek in bezit is van weinig personen. Grootgrondbezit is met name in armere landen een probleem voor de ontwikkeling van die landen. |
handelsbalans |
Op de handelsbalans staat aan de ontvangstenkant staat de geldwaarde van de export van een land over een bepaalde periode en aan de uitgavenkant de geldwaarde van de import. |
importeren en exporteren |
Import is het invoeren van goederen en diensten uit het buitenland. De uitvoer van goederen en diensten heet export. |
importsubstitutie |
Importsubstitutie (ook wel bekend als "Import-substituting Industrialization", ISI) is een handelspolitiek gebaseerd op de hypothese dat een land er naar zou moeten streven haar afhankelijkheid van het buitenland te reduceren door lokaal goederen te produceren die anders ingevoerd zouden moeten worden. |
informele sector |
Onder informele economie verstaat men de wettelijke en onwettelijke economische activiteiten die niet in de officiële cijfers tot uitdrukking komen, doordat ze niet worden waargenomen. |
landroof (landgrabbing) |
Het fenomeen dat steeds meer vruchtbare landbouwgrond in ontwikkelingslanden en opkomende landen wordt opgekocht door internationale investeerder wordt landroof genoemd. De oogst wordt verscheept naar rijkere laden en daar gebruikt als veevoer of biobrandstof. |
Lorenzcurve |
De Lorenz-curve geeft het verband weer tussen het cumulatief percentage van de bevolkingsomvang, en het cumulatief percentage van de inkomens van diezelfde bevolking. De Lorenz-curve wordt gebruikt om de inkomensverdeling weer te geven. |
mangrove |
Mangroven zijn boom- of struiksoorten die vaak een opvallend boven de grond of het water uitstekend wortelstelsel bezitten en die voorkomen in tropische kustgebieden en rivierdelta’s met getijdewerking. |
mental map |
Een mentale kaart geeft aan hoe een persoon de omgeving bekijkt en interpreteert op basis van eerdere ervaringen en standpunten. Het is geen geografische kaart, maar een representatie van het cognitieve beeld dat een individu zich gevormd heeft |
mercosur |
Mercosur of Mercosul is een douane-unie tussen Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay en Venezuela. |
mesties |
Een mesties is een persoon geboren uit een Europese, vaak Spaanse of Portugese, vader en een Indiaanse moeder of omgekeerd. |
mestizering |
Synthese tussen de Spaanse en Indiaanse (Afrikaanse) cultuur in Latijns Amerika, die een nieuwe mestiezencultuur tot resultaat had. |
mulat |
Een mulat is een persoon geboren uit een witte (in Zuid-Amerika vaak Spaanse of Portugese maar ook Franse, Engelse of Nederlandse) ouder en een zwarte ouder. |
natuurlijke bevolkingsgroei |
Met natuurlijke bevolkingsgroei, ook wel natuurlijke groei of natuurlijke aanwas genoemd, worden alle veranderingen in de omvang van de bevolking bedoeld voor zover die het gevolg zijn van geboorte en sterfte. |
ommuurde woonwijken (gated communities) |
Woonwijken waar alle in- en uitgangen zijn afgesloten met hoge hekken, zodat er controle is wie de wijk in- en uitkomt. In Zuid-Afrika en landen in Midden-Amerika zijn gated communities de normaalste zaak van de wereld. Vaak inclusief gewapende bewakers |
perceptie |
Het beeld dat een individu of groep van de omgeving heeft, gesteund op en gekleurd door eigen ervaringen en waarnemingen. |
ruilvoet |
Hoe de import en export in een land zich tot elkaar verhouden. Het gaat om de waarde van de importproducten afgezet tegen die van de exportproducten. |
savannes |
Een savanne is een tropisch of subtropisch graslandschap met verspreid voorkomende bomengroei. In een savanne is gras de overheersende vegetatie gemengd met kruiden. |
sloppenwijken (favelas) |
Het woord favela beschrijft een stedelijk gebied met een lage levensstandaard en waar de bewoners van lage inkomens moeten rondkomen. Vaak wordt de term gebruikt om een typische Braziliaanse sloppenwijken te beschrijven. |
sociale bevolkingsgroei/migratie |
Met sociale bevolkingsgroei, ook wel migratiesaldo, sociale groei of sociale aanwas genoemd, worden alle veranderingen in de omvang en samenstelling van de bevolking van een land als gevolg van migratie bedoeld. |
stedelijke netwerken |
Stedelijke netwerken zijn gebieden met een aantal kernen die met elkaar verbonden zijn omdat ze gezamenlijk cultureel-, economisch- en sociaal kapitaal vertegenwoordigen. |
stereotypering |
Stereotypering is een aanname die mensen automatisch maken, zij gaan er vanuit dat een (andere) groep betrekkelijk homogeen is in zijn samenstelling en kenmerken en gaan er ook vanuit dat deze groep op een aantal kenmerken wezenlijk verschilt van andere groepen. |
unasur |
De Unie van Zuid-Amerikaanse Naties is een politieke en economische unie van twaalf onafhankelijke staten in Zuid-Amerika die officiel is opgericht in 2008. |
verhang en verval |
Het verhang is het hoogteverschil tussen twee punten (verval) aan een rivier gedeeld door de afstand. Het geeft de gemiddelde helling van een rivier aan in de richting van de stroming. |
verstedelijkingsgraad of urbanisatiegraad |
Het geeft aan hoeveel % van een bepaald gebied in stedelijke nederzettingen woont. |
verstedelijkingstempo |
De jaarlijkse groei van de stedelijke bevolking |
vrijhandel |
Je spreekt van vrijhandel tussen twee of meer landen als die landen afspreken alle handelsbelemmeringen af te schaffen; producten kunnen tussen deze landen ongehinderd geïmporteerd of geëxporteerd worden. |