Om werkwoorden juist te vervoegen, moet je natuurlijk wel weten wat voor werkwoord het is. We onderscheiden normaal gesproken drie soorten: de persoonsvorm, het voltooid deelwoord en het infinitief.
Het infinitief is meestal makkelijk te herkennen en te vervoegen: dit is altijd het hele werkwoorden. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld lopen, rennen, gillen, juichen etc.
Het wordt moeilijker als je moet bepalen of een werkwoord een persoonsvorm of een voltooid deelwoord is. Dit doen we aan de hand van de tijdproef. Je verandert de zin van tijd. De werkwoorden die veranderen, zijn persoonsvormen. Kijk eens naar deze voorbeeldzin waarin je de werkwoorden moet invullen.
Dat je je rapport _______ (ophalen), _______ (worden) door de directie _______ (controleren).
Je kunt van deze zin twee soorten maken, eentje in de tegenwoordige tijd en eentje in de verleden tijd.
Dat je je rapport ophaalt, wordt door de directie gecontroleerd.
Dat je je rapport ophaalde, werd door de directie gecontroleerd.
Je ziet dat de werkwoorden 'ophalen' en 'worden' veranderen. Dit zijn dus persoonsvormen. Je moet hier de regels van persoonsvormen toepassen. Het werkwoord 'controleren' blijft hetzelfde. Dit is een voltooid deelwoord. Je gebruikt bij dit werkwoord de regels van het voltooid deelwoord. Bij een voltooid deelwoord staat ook altijd een hulpwerkwoord (hebben, zijn of worden): ik heb opgehaald, ik ben opgehaald, ik word opgehaald.
Verder zijn er twee soorten persoonsvormen: tegenwoordige tijd en verleden tijd. Je moet alleen weten welke je gaat gebruiken.
Staat er in de zin iets dat aangeeft dat het nu of in de toekomst zo is? Voorbeelden hiervan zijn nu, op dit moment, morgen, vandaag etc. Je gebruikt dan de tegenwoordige tijd.
Staat er in de zin iets dat aangeeft dat het vroeger zo was? Voorbeelden hiervan zijn gisteren, vorige week toen etc. Je gebruikt dan de verleden tijd.
Let op: staat er helemaal niks in de zin dat de tijd aangeeft, gebruiken we altijd de tegenwoordige tijd.
Vind je het nog moeilijk of wil je de uitleg gewoon (nog) eens horen? Bekijk dan het filmpje hieronder.
https://www.youtube.com/watch?v=a3tsaS7AdI4&t=250s