Stap 1: Eise Eisinga

Eise Eisinga (1744-1828)

Eise Eisinga werd in 1744 geboren in het plaatsje Dronrijp in Friesland.
Hij is heel slim, maar hij mag niet naar het gymnasium.
Hij moet hetzelfde beroep uitvoeren als zijn vader. Die is wolkammer.
Een wolkammer maakte de wol van schapen klaar voor verdere verwerking. Nu wordt dat werk door machines gedaan.

Eises vader heeft veel belangstelling voor astronomie. Astronomie is de leer van sterren en planeten. Hij leert zijn zoon er veel over.
Eise vindt het heel interessant. In zijn vrije tijd denkt hij na over het heelal.
Hij maakt berekeningen van de loop van de planeten.

Een keer per week loopt hij naar Franeker. Daar is de Franeker Academie, een soort universiteit.
Hij leest daar de boeken van beroemde wiskundigen.

Op zijn vijftiende schrijft hij zelf een boek van 600 pagina's over wiskunde.
Later schrijft hij ook boeken over de loop van de planeten en over zonnewijzers.

Tekening van de samenstand
van planeten in 1774

Voorspelling van dominee Alta
Niet alleen Eise Eisinga en zijn vader houden zich in die jaren bezig met sterrenkunde.
Ook dominee Alta deed dat. Hij was een predikant uit het Friese plaatsje Bozum.
Hij berekent dat op 8 mei 1774 de planeten in een bijzondere baan zullen bewegen.
Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en de maan zullen daardoor tegen elkaar botsen.
Daardoor zal de aarde uit haar baan worden geslingerd en verbranden in de zon.
Dominee Alta verkondigt deze boodschap tijdens de kerkdienst.
Ook verschijnt er een bericht in de Leeuwarder Courant. Er ontstaat grote onrust onder de bevolking.

Eisinga is erg verbaasd over de berichten. Hij wil aantonen dat Alta ongelijk heeft.
Hij komt op het idee om een planetarium te bouwen. Dat is een schaalmodel van ons zonnestelsel.
Zo kan iedereen zelf zien dat elke planeet in een vaste baan om de zon draait. En dat de planeten nooit op elkaar kunnen botsen.

Bekijk de video Kaaskoppen & Waterlanders over Eise Eisinga.
Bespreek daarna met een klasgenoot waarom zoveel mensen de voorspelling van dominee Alta geloven.