Trias politica
'Trias Politica' is de driemachtenleer (trias = groep van drie). Het is bedacht door de filosoof Montesquieu.
Hij deelde de macht in een staat in drie delen: de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht.
Het idee daarachter was dat de machten gelijk zouden zijn. Eén macht kon niet de baas over de andere twee worden.
|
Verlicht despoot
Een vorst die ideeën over vrijheid van het volk uit de Verlichting zo uitlegt dat hij er zelf voordeel van heeft. Hij zegt: "Mijn onderdanen geven mij de macht om te regeren". In werkelijkheid is hij een despoot. Dat is iemand die in zijn eentje alle macht heeft.
|
Catharina de Grote
Catharina de Grote (1729 - 1796). Tsarina van Rusland.
|
Thomas Hobbes
Thomas Hobbes (1588 - 1679) was een Engelse filosoof.
|
Voltaire
Voltaire (1694 - 1778) was een filosoof uit de Verlichting.
|
Spinoza
Spinoza (1632 - 1677) was een Nederlandse filosoof uit de Verlichting.
|
Montesquieu
Montesquieu (1689 - 1755) was een filosoof uit de Verlichting. Hij bedacht de Trias Politica, de scheiding der drie machten: uitvoerende macht, wetgevende macht, rechterlijke macht.
|
Rousseau
Jean-Jacques Rousseau (1712 - 1778) was een filosoof uit de Verlichting.
|
Diderot
Diderot (1713 - 1784) was een filosoof uit de Verlichting.
|
Descartes
Descartes (1596 - 1650) was een filosoof uit de Verlichting. Hij sprak de beroemde woorden:
"Ik denk, dus ik besta".
|
Ratio, Rede
Ratio of Rede betekent: Verstand. In de Verlichting bedacht men dat kennis alleen verzameld kon worden door na te denken met het verstand. Er ontstaat dan een 'rationeel wereldbeeld'. Daarin is geen plaats voor wonderen. Dat was voor de Verlichting wel zo.
|
Vrije marktprincipe
De vraag naar producten bepaalt hoeveel er geproduceerd wordt.
|
Adam Smith
Adam Smith (1723 - 1790) was een Schotse geleerde.
|
Liberalisme
Volgens de stroming 'het liberalisme' is iedereen vrij om te doen wat hij of zij wil. Iedereen moet voor zijn eigen bestaan zorgen. De filosoof John Locke bedacht het.
|
John Locke
John Locke (1632 - 1704) was een gelovig man en tegelijkertijd Verlichtingsdenker. Belangrijk uitgangspunt voor zijn ideeën over de staat was het zogenaamde 'natuurrecht'. Locke wordt gezien als een belangrijke grondlegger van het liberalisme.
|
Frederik II van Pruisen
Frederik II was vanaf 1772 koning van Pruisen.
Hij begreep dat de Verlichtingsideeën gevaarlijk waren voor zijn macht. Hij paste de ideeën een beetje in zijn voordeel aan. Hij zei: "Mijn onderdanen geven mij de macht om te regeren". Hij was een Verlichte absolute vorst. Een Verlichte despoot. Hij regeerde in zijn eentje.
|
Democratie
Een democratie is een staat/land waar alle burgers kunnen meebeslissen over de manier waarop hun land geregeerd wordt. Vanaf ongeveer 1800 ontstonden in Europa democratieën.
|
De Verlichting
De Verlichting was de periode tussen ongeveer 1650 en 1800. Er ontstond een nieuwe manier van denken over de samenleving. Men had kritiek op de Kerk en de koning. Men dacht na over gelijke rechten voor iedereen. En de wetenschap ontwikkelde zich snel door nieuwe kennis.
|
Natuurrecht
Filosofen bedachten dat de menselijke samenleving ooit helemaal perfect was, zonder fouten. Toen gold het natuurrecht. In het natuurrecht waren alle mensen gelijk aan elkaar. Ze hadden ook dezelfde rechten. Bijvoorbeeld het recht op leven, vrijheid en eigendom.
|
Maatschappij vóór de Verlichting (rond 1650)
De belangrijkste kenmerken van de maatschappij vóór de Verlichting waren:
- de indeling van de maatschappij is Gods wil
- de koning heeft absolute macht
- de kerk bepaalt hoe de mensen over de wereld denken
- derde stand heeft niets te vertellen
- de nadruk ligt op geloof, traditie en gezag.
|