In deze handleiding leer je hoe je zelf digitaal lesmateriaal ontwikkeld.
Het maken van lesmateriaal in Wikiwijs noemen we arrangeren. Hiervoor gebruik je Wikiwijs Maken. Het resultaat, een arrangement, kun je publiceren en beschikbaar stellen aan je leerlingen of studenten. Voordat je publiceert kun je desgewenst een concept laten zien aan collega's of inhoudsdeskundigen. Als je een arrangement hebt gepubliceerd kun je dit later altijd aanpassen, bijvoorbeeld om fouten te herstellen of om het materiaal te actualiseren.
Voor het maken van een arrangement zijn vier activiteiten van belang:
Het verzamelen/maken van materiaal (bestanden, teksten, afbeeldingen, video’s, interactieve vragen en toetsen).
Het combineren van de verzamelde materialen tot een arrangement.
Het vormgeven van het arrangement.
Het publiceren van het arrangement.
Je kunt alléén maar ook samen met andere auteurs aan een arrangement werken.
Mijn Overzicht
Nadat je bent ingelogd, zie je dit scherm dat 'Mijn Overzicht' heet. Je kunt hier verschillende dingen doen.
Een lijst bekijken van alles wat je bij het maken van lesmateriaal nodig hebt:
'Lesmateriaal' is bedoeld voor aanmaken en beheren van arrangementen. Kijk voor de werkwijze onder 'Een nieuw arrangement maken'.
Onder 'Bestanden & Links' kun je materiaal (bestanden en links) verzamelen dat je wilt gebruiken in arrangementen. Je kunt hier rechtstreeks bestanden en links uploaden. Voor verdere uitleg zie 'Materiaal verzamelen'.
'Sjablonen' biedt het overzicht van de - zelfgemaakte - opmaaksjablonen die je kunt gebruiken voor de opmaak van de arrangementen. Kijk voor de werkwijze onder 'Een arrangement vormgeven' of 'Een sjabloon maken'.
Wisselen tussen je persoonlijke omgeving ('Mijn Wikiwijs Maken') en eventueel de omgeving van een team waarvan je deel uitmaakt. Ook kun je hier een nieuw team starten.
Zien wat de laatste activiteiten waren.
We gaan verder met de knop 'Arrangementen'.
Overzicht arrangementen
Het scherm: Mijn overzicht > Arrangementen
Het volgende scherm met de titel 'Lesmateriaal Maken > Mijn Overzicht > Arrangementen' verschijnt:
Handleiding: knop voor de handleiding van Wikiwijs Maken
Nieuwe map: knop voor het aanmaken van een nieuwe map waarin gemaakte arrangementen kunnen worden geordend
Nieuw arrangement: knop voor het aanmaken van een nieuw arrangement
Verwijderen: knop voor het verwijderen van een of meer geselecteerde arrangementen
Kopiëren: knop voor het kopiëren van een of meer geselecteerde arrangementen
Verplaatsen: knop voor het verplaatsen van een arrangement naar je persoonlijke 'Mijn Wikiwijs'-omgeving, naar een teamlid of naar een ander team
Metadateren: knop voor toevoegen van (fijnmazige) metadata aan het arrangement of onderdelen ervan
Filter op concept: knop om de lijst zo te filteren dat je alleen concept-versies van arrangementen te zien krijgt
Titel: lijst van titel(s) van aanwezige arrangement(en)
Icoontjes voor bronarrangement, preview, kopiëren of verwijderen
Gewijzigd: knop voor de handleiding van Wikiwijs Maken
Status: een rondje met een streep erdoor betekent dat het arrangement niet is gepubliceerd, een half oogje betekent dat het arrangement is gepubliceerd voor privé-gebruik, een groen wereldbolletje betekent dat het arrangement openbaar gepubliceerd is
Exporteer metadata: knop om de metadata van arrangementen te downloaden als Excel-bestand
Arrangement bewerken
Het scherm: Mijn overzicht > Arrangementen > ...titel arrangement...
Als je een arrangement wilt bewerken, klik je in 'Mijn overzicht > Arrangementen' op de titel van het gewenste arrangement.
Direct daarop verschijnt een scherm met de titel van je arrangement in beeld en vijf tabbladen (zes als het arrangement gepubliceerd is). Als eerste zie je het tabblad 'Inhoud'.
Via deze tabbladen kun je het gekozen arrangement bewerken en publiceren.
Inhoud: hier maak je de inhoud van het arrangement. Meer hierover lees je in 'Maken van een arrangement'
Eigenschappen: hier staan de kenmerken van het gekozen arrangement
Presentatie: hier bepaal je de vormgeving van het arrangement (bijv. kleur van de tekst, of logo van je school toevoegen)
Metadata: hier voeg je metadata toe voor je hele arrangement en/of voor onderdelen daarvan
Statistieken: hier kun je informatie opvragen over het aantal keer dat je gepubliceerde arrangement de laatste 12 maanden is opgevraagd
Publiceren: hiermee publiceer je het arrangement voor eigen gebruik en maakt het daarmee beschikbaar voor anderen aan wie jij de link stuurt NB:'Publiceren' is niet hetzelfde als 'Delen'
Het tabblad 'Eigenschappen'
In het tabblad 'Eigenschappen' staan de beschrijvende gegevens van het arrangement dat je hebt geselecteerd.
Titel: de titel die je in het pop-upvenster hebt ingevoerd bij het maken van het arrangement
Toelichting: de toelichting die je in het pop-upvenster hebt ingevoerd bij het maken van het arrangement
Trefwoorden: de trefwoorden die betrekking hebben op het arrangement maken het beter vindbaar als het gepubliceerd is
Taal: de taal waarin het arrangement geschreven is
Bruikbaar als: Hier kun je de grootte van het arrangement aangeven: Is het een element, een serie elementen, een les of een serie lessen?
Webadres: het webadres (de URL) dat automatisch aan dit arrangement is toegekend
Bronarrangement: indien van toepassing staat hier de naam van het arrangement waarvan dit arrangement is afgeleid.
Auteurs: De naam van de eigenaar van het arrangement. Dit kan een individu zijn, maar ook een team waarvan je deel uitmaakt
Co-auteurs: De namen van anderen die meewerken aan dit arrangement
Leerlingarrangement: hier kun je (delen van) het arrangement geschikt maken als leerlingarrangement. Kijk voor de werkwijze bij 'Werken met een leerlingarrangement' in deze handleiding
Blokkeren: Indien gekozen is voor een ' leerlingarrangement' kan hier worden aangegeven welke onderdelen van het arrangement door de leerling niet kunnen worden gewist/gewijzigd
Leerlingen: Hier kun je leerlingen uitnodigen om van het arrangement gebruik te maken
Maak concept kopie van dit arrangement: Hier kun je een concept-kopie maken van een arrangement, zodat je 'achter de schermen' kunt werken aan het arrangement. Zie 'Maken: Conceptversie'
De tabbladen 'Inhoud', 'Presentatie', 'Metadata', en 'Publiceren'
Verderop in deze Handleiding vind je hoe je in deze tabbladen kunt werken:
voor 'Inhoud' zie 'Maken van een arrangement'
voor 'Presentatie' zie 'Maken: presentatie en vormgeving'
voor 'Metadata' zie 'Naar keuze: Fijnmazig metadateren'
voor 'Statistieken zie 'Statistieken'
voor 'Publiceren' zie 'Een arrangement publiceren voor eigen gebruik' en 'Een arrangement delen'
Materiaal verzamelen in Bestanden & links
Voordat je begint met het maken van een arrangement in Wikiwijs moet je het materiaal dat onderdeel uitmaakt van je les verzamelen. Je kunt dit materiaal verzamelen in een eigen map op jouw PC, en het daarna invoeren in Wikiwijs. Je kunt het materiaal ook opslaan in jouw eigen arrangeeromgeving in Wikiwijs, in 'Bestanden & Links'.
Als je het materiaal voor je les hebt verzameld ga je een lesontwerp maken. Je brengt structuur aan in het verzamelde materiaal, herschrijft indien nodig teksten zodat ze geschikt zijn voor het web, zorgt voor een goede vormgeving van het materiaal. Werk je samen met collega’s maak hierover dan afspraken zodat het arrangement een heldere structuur en vormgeving krijgt.
Log direct in bij Wikiwijs via de link onder 'Mijn account' rechtsboven, of kies op de homepage onder 'Zelf aan de slag' voor 'Lesmateriaal maken'
Klik op 'Start met lesmateriaal maken'. Op het volgende scherm zie je onder 'Lesmateriaal' drie links: 'Arrangementen', 'Bestanden & Links' en 'Sjablonen'.
Klik op 'Bestanden & Links'
Mijn overzicht > Bestanden en links
Een nieuw bestand toevoegen
Een nieuwe link toevoegen
Een geselecteerd item verwijderen, het label van dit item aanpassen of verplaatsen naar een ander team/Mijn Wikiwijs Maken
Hier kun je kiezen om alleen bestanden en links met een bepaald label weer te geven
Hier kun je labels die je niet meer wilt gebruiken verwijderen
Met deze icoontjes kun je het materiaal bekijken, kopiëren of verwijderen
Labels
Een label is een kenmerk, bijvoorbeeld een trefwoord of een code, dat je toekent aan een item. Dit kan je helpen om items die over hetzelfde onderwerp gaan snel terug te vinden.
Nieuw bestand toevoegen
Klik op ‘Nieuw bestand…’. Er verschijnt een venster waarin je een titel en een omschrijving van het bestand kunt invoeren. Je kunt ook een label selecteren of een nieuw label aanmaken. Door te klikken op bladeren kun je het gewenste bestand binnenhalen vanaf jouw eigen PC of USB-stick, of van een externe harde schijf.
Nieuwe link toevoegen
Klik op ‘Nieuwe link…’. Er verschijnt een venster waarin je een titel, een webadres en een omschrijving kunt invullen. Je kunt ook een label selecteren of een nieuw label aanmaken.
Preview van een arrangement
Terwijl je een arrangement opbouwt of vormgeeft, kun je met de knop ‘Preview’ alvast bekijken hoe het arrangement eruit komt te zien in de publicatie. Dit kan op elk gewenst moment en zo vaak als je wilt.
Klik rechtsboven (of linksonder) op ‘Preview’ (het oogje).
Er verschijnt een nieuw venster met een voorbeeld van het arrangement zoals het er op dat moment uit komt te zien.
Tip: snel en efficiënt gebruik maken van 'Preview'
Als je je bewerking van een arrangement hebt bekeken in de 'Preview', sluit het Preview-scherm dan niet maar laat het open staan.
Je kunt dan terwijl je aan het arrangement werkt, snel heen en weer switchen van de inhoud van je arrangement naar de 'Preview' zonder dit scherm telkens opnieuw te moeten openen.
Let op: je moet wel na iedere wijziging de 'Preview' verversen, door op Ctrl-F5 te drukken of door te klikken op het ververs-symbool in de browser.
Voorbeeld van een 'Preview'
Hieronder zie je een voorbeeld van
de opbouw van een lesje
en de weergave in de 'Preview'
Je ziet dat de kop, de tekst en de subkop ieder een eigen vormgeving hebben gekregen. Zie ook 'Een arrangement vormgeven' in deze Handleiding.
Links de 'achterkant', rechts de 'voorkant' van het arrangement.
Weergave van menu's en submenu's
In een arrangement worden alleen de sectie/-menu elementen standaard getoond.
Van de subsectie/-menu elementen wordt in eerste instantie alleen het eerste submenu geopend. Hierdoor is de menubalk aan de linkerzijde kort en overzichtelijk.
Door te klikken op een onderdeel wordt niet alleen de inhoud van de betreffende pagina zichtbaar, maar worden ook de onderliggende submenukeuzes getoond.
Knop 'vorige' en 'volgende'
Onderaan iedere pagina van een Wikiwijs arrangement wordt een knop ‘volgende’ en ‘vorige’ pagina getoond. Daardoor kun je onderaan een pagina altijd direct naar de volgende of vorige pagina gaan zonder dat je gedwongen wordt om het menu te gebruiken.