Reacties met een energie-effect

In hoofdstuk 3 heb je twee soorten reacties leren onderscheiden. Dit waren de ontledingsreactie en vormingsreactie.

Ontledingsreactie: reactie met 1 beginstof waaruit meerdere reactieproducten ontstaan

Vormingsreactie: reactie met meerdere beginstoffen waaruit 1 reactieproduct ontstaat

Bij proef 4 Suiker in de vlam en proef 5 Elektrolyse van water (hoofdstuk 3) verliepen de reacties niet spontaan. Je moest er iets voor doen. Suiker werd verwarmd en bij de elektrolyse van water werd elektrische stroom toegevoerd. Warmte en elektrische stroom zijn beide vormen van energie. Deze reacties kunnen niet verlopen zonder toevoer van energie. Het energie-effect van deze reacties noemt men endotherm. Omdat deze reacties niet kunnen verlopen zonder deze energie wordt dit aangegeven op de reactiepijl.

 

Bekijk nu:

Suiker in de vlam (ter herhaling)

(filmpje) moet nog gemaakt worden.

Elektrolyse van water(ter herhaling)

Proef 2 Fotolyse van zilverchloride

 

Je hebt nu drie proeven gezien waarbij een ontleding plaatsvond. Deze ontledingen waren allemaal endotherm maar verschillen in de manier waarop energie wordt toegevoerd.

Hiervoor heeft men drie aparte namen:

Thermolyse: een ontleding waarbij warmte als energie wordt toegevoerd.

Elektrolyse: een ontleding waarbij elektrische stroom als energie wordt toegevoerd.

Fotolyse: een ontleding waarbij licht als energie wordt toegevoerd.

 

De vorm van energie (de onderstreepte woorden) wordt op de reactiepijl weergegeven. Het reactieschema dat je bij proef 2 hebt opgeschreven kun je nu dus aanvullen door licht op de pijl te schrijven.

Pas op! Alleen bij ontledingsreacties wordt de energie op de reactiepijl aangegeven.

 

Er zijn ook reacties waarbij geen of weinig energie toegevoerd hoeft te worden. Denk maar aan een kaars. Als je deze eenmaal hebt aangestoken dan brandt deze voor een lange tijd. Bij de verbranding van het kaarsvet komt energie vrij in de vorm van licht en warmte. Bij proef 8 (witte fosfor en zuurstof) was het zelfs niet nodig om de fosfor aan te steken. Hier kwam alleen energie vrij.

Het energie-effect van reacties waarbij energie vrijkomt, noemt men exotherm.

 

Brandend theelichtje

Je zou kunnen denken dat het aansteken van een kaars een endotherme reactie is. Dit is echter niet het geval.

Je hoeft namelijk niet constant energie toe te voeren. Bovendien komt meer energie vrij dan toegevoerd was.

Alleen als je constant energie moet toe voeren om de reactie te laten verlopen noem je de reactie een endotherme reactie.

 

 

 

Wanneer je moet bedenken of een reactie of ander proces endotherm of exotherm is, doe je alsof je de stof of het voorwerp bent. Bedenk dan of warmte naar je toe komt (endotherm) of warmte van je afgaat (exotherm). In plaats van warmte kun je ook een andere energiesoort invullen.

 

Misschien is je iets opgevallen aan de reactieproducten bij (H3) proef 5 Electrolyse van water en (H4) proef 2 Fotolyse van zilverchloride. Bij beide reacties is de beginstof een verbinding van twee atoomsoorten. Er ontstaan ook twee reactieproducten. Deze reactieproducten zijn stoffen bestaande uit de atoomsoorten van de beginstof. Nu je dit weet kun je de reactieproducten van ontledingen voorspellen.

 

 

Je voert nu Proef 3 Kopersulfaat uit.