boek 9

Boek: De Aanslag
Schrijver: Harry Mulisch
Genre: oorlogs- en psychologische roman
Niveau: 3
perspectief: Hij/zij vanuit Anton. Ervaart vanuit hem. Maar is alwetende verteller, dus verschillende perspectieven.
Tijd/Chronologie:
schrijver: Herkenbare situatiemetaforen. Stereotype personages, maar wel m

Juryrapport

Het boek De Aanslag is opgegeven voor beste Nederlandstalige boek. Maar eerst moet het boek aan een aantal eisen voldoen.

Het boek moet een spannend einde hebben
Hiermee wordt bedoeld dat het boek eindigt met of een open einde of gewoon een einde dat je over het boek laat nadenken.
Dit boek had niet zozeer een spannend einde, maar gaf wel antwoord op de vraag die het hele boek lang werd gevraagd. In andere worden, het probleem van het boek wordt opgelost. Er is een aanslag gepleegd bij het huis van het gezin Steenwijk en het lichaam is bij hen voor de deur gelegd. Anton is vanaf toen bezig geweest met het uitzoeken waarom bij hun. Waarom niet bij het oude echtpaar naast hun. Het boek eindigt dus dat Anton na vele jaren eindelijk antwoord heeft op zijn vraag. Namelijk dat hun buren joden in huis hadden ondergedoken. Als ze het daar zouden hebben neergelegd zou het resultaat erger zijn geweest. Maar er is inderdaad helaas geen spannende. Wel dat Anton nu verder in rust kan leven met meer rust.

De titel moet perfect de strekking van het verhaal weergeven
De titel De Aanslag is best wel passend, want het gaat inderdaad ook over een aanslag die gepleegd is meteen aan het begin van het boek. Maar het gaat toch weer altijd daar over. Want waar Anton ook naartoe gaat, hij is altijd op zoek naar het antwoord op een vraag dat zijn hele leven heeft veranderd. Want als het slachtoffer van die aanslag niet voor zijn huis was gelegd, had zijn familie niet dood hoeven gaan. Door dat incident kwamen de Duitsers bij hen naar binnen, namen iedereen apart mee. Anton was zijn familie kwijt en moest verder. Ook kwam hij iemand tegen die er mee te maken had in de gevangenis. Het was gewoon dat door heel zijn leven heen, hij terugblikte op die aanslag, omdat het zijn leven dus zo erg had verwoest. Zelfs toen hij een vrouw en kinderen had nog. Het voelde zich pas weer volledig toen hij het antwoord dus kreeg. Dus, de titel geeft inderdaad de strekking van het verhaal weer.

Er moet een emotionele gebeurtenis in voor komen
Hiermee wordt bedoeld dat in het verhaal bijvoorbeeld iemand te overlijden moet zijn, waardoor er zeer emotionele waarde te boven komt. Wat hier dus was dat de Duitser hun huis binnen vielen en het gezin ieder apart meenam. Hierdoor werd de familie van elkaar gescheiden en als kleine jonge nog is zoiets heel heftig. Niet alleen dat, maar ook zag hij zijn huis in brand gestoken worden, wat natuurlijk echt heel erg is als ook al je spullen kwijt bent. Ook was hij nog zijn broer kwijt, maar die was verdacht dood te zijn. Er zijn nog wat meer wat kleinere gebeurtenissen die hartbrekend waren. Zoals dat verder in het boek, wanneer Anton ouder is, hij een bekende tegenkomt en alweer vraagt wat er nu precies is gebeurd die avond. Hier verteld hij dat hij de NSB’er die gewoon aan het fietsen was heeft neergeschoten en dat zij ook waren beschoten. Zijn vrouw was geraakt, dezelfde vrouw die Anton al die jaren terug in de gevangenis had gezien. De puzzel werd al steeds verder in elkaar gezet. Maar degene die Anton had bezocht, wist verder niet wat er was gebeurd met de NSB’er, aangezien hij was gevlucht. Hij wilde bij zijn vrouw blijven en helpen, maar ze weigerde en dwong hem om te vluchten. Dat was een zielig stukje, omdat man en vrouw elkaar in de ogen keken voor de laatste keer en toen afscheid namen toen de Duitse politie naderde.
Of toen Anton na de bevrijding hoorde dat zijn broer Peter inderdaad was omgekomen op de avond van de aanslag. Hij blijft dan maar bij zijn oom en tante wonen en gaat daar medicijnen studeren.

Een of meer van de karakters moet een duidelijk verandering begaan
Er wordt bedoeld dat door het verhaal heen een verandering moet zijn van het gedrag van één of meer karakters. Op een goede of slechte manier, maakt niet zoveel uit, zolang het er maar is. Denk maar aan Fake, een jeugdvriend van Anton, wiens vader Anton beschuldigde voor een slechte man te zijn. Fake hield streng vol dat hij een goed mens was en zelfs tot het punt dat hij uit frustratie en verdriet een steen door de kamer gooit en vertrekt. Om niet veel later terug te komen en zijn excuses aan te bieden, omdat Anton het toch altijd opnam voor hem toen zij klein waren. Fake beweert dat de communisten de oorlog hebben veroorzaakt.
Anton zelf heeft natuurlijk ook wat veranderingen, zoals dat je hem in zijn leven volgt tot hij volwassen is. Er zijn helaas niet zo heel veel karakter veranderingen in dit boek, omdat je toch ook wel blijft zien dat Anton ook echt blijft hangen bij die ene gebeurtenis. Dan zie je ook maar wat oorlog met iemand doet. Het leven is gewoon niet echt simpel.

Het boek moet een interessante bouw hebben
In andere woorden, een originele toon tot de bouw van het verhaal. Bijvoorbeeld een boek met simpelweg tien hoofdstukken is niet echt spannend, maar als je daar dan 2 delen van maakt met beide 5 hoofdstukken wordt het toch al wat interessanter. Omdat er dan meer dingen zijn gericht op één ding vooral. In dit geval is dat dat het boek is verdeeld in zes “episodes” waarin deze delen stappen van jaren zijn in zijn leven. Bijvoorbeeld dat deel 1 in 1945 begin en hierin de aanslag zelf plaatsvond. En in 1956, het derde deel, is hij een stuk ouder al en woont hij op kamers. Hier breken ook langzaam relletjes uit in Nederland nadat het communisme al wereldwijd heeft toegenomen. En in het laatste deel in 1981, ging hij mee demonstreren, waartoe hij meer gedwongen was, maar anders zou die kiespijn niet genezen worden. Hier komt hij zijn zwangere dochter Sandra tegen samen met haar vriend. Maar ook zag hij zijn oude buurvrouw Karin, die al die jaren geleden het lijk voor hun huis had gesleept. Hier vraagt hij dan ook eindelijk de vraag, waarom. En krijgt na zo’n lange tijd dan eindelijk ook antwoord. Hier verteld zij ook meteen hoe Peter was doodgeschoten door een van de Duitsers.

Conclusie
Dit boek verdiend in mijn ogen niet de titel van allerbeste Nederlandstalige boek, omdat er toch nog te veel punten ontbreken. Het is natuurlijk een zwaar onderwerp zo’n oorlog, maar er zijn niet genoeg grotere emotionele gebeurtenissen. De enigste was de aanslag zelf, de rest waren allemaal kleinere. Het boek heeft wel een interessante en originele bouw, met alle delen en sprongen, maar aan de andere kant werd de bouw van de karakters gemist. Of de veranderingen in het gedrag. Er was weinig te zien aan karakter opbouw, behalve dat je als lezer Anton volgt opgroeien. Het einde was niet echt zozeer spannend noch veelbelovend. Je zou iets meer verwachten dan zomaar een antwoord in een demonstratie waarna Karin gelijk gedag zegt en weer verder gaat. Natuurlijk had je niet perse dat antwoord kunnen verwachten, maar als nog was het een beetje een zwak einde. De titel paste dan weer wel heel mooi bij het boek, omdat je het hele boek opzoek bent naar de oorzaak van die aanslag, hoe dat nu precies zat.