Boek 4 - Lieveling, Kim van Kooten

Introductie

Ik heb dit boek uitgekozen in de mediatheek omdat iemand het boek mij aanraden, ik hoorde dat het een waargebeurd verhaal was en dit vind ik heel interessant om te lezen omdat ik me hierbij echt in kan leven in het boek. Het boek heet Lieveling en is gebaseerd op het verhaal van Pauline Barendregt.

Informatie over de schrijver

Het boek is geschreven door Kim van Kooten, nu 42 jaar. Ze is een Nederlandse actrice en scenariste. Ze heeft in totaal 2 boeken geschreven waarvan 1 een sinterklaasboek is. Ze is dus vooral bekend geworden door de vele films waar ze in speelt. Over de schrijfstijl van Kim kan ik niet zoveel vinden, dit komt denk ik doordat ze nog niet genoeg boeken heeft geschreven waarin je haar ‘trekjes’ en schrijfstijl kan herkennen.

 

Analyse van het boek

De beschrijving werkelijkheid in het boek

Het verhaal wordt verteld op een manier waardoor het ook in de werkelijkheid zou kunnen gebeuren. Door de manier waarop Puck denkt kun je je echt meeleven in het verhaal.

De bedoeling van de schrijver

De schrijver heeft als bedoeling de lezer bewust te worden van het ‘waargebeurde verhaal’. Het is namelijk een verhaal gebaseerd op het leven van Pauline Barendregt, maar verschillende recensies en kranten hebben aangegeven dat dit helemaal niet klopt. De schrijver brengt het verhaal wel goed over door het uit de ogen van een jong kind te krijgen, hierdoor zijn de verhalen nog  shockerender.

Het thema van het boek

Het thema van het boek is: ‘misbruik van een minderjarige’. Dit omdat blijkt door het verhaal heen dat de hoofdpersoon wordt misbruikt door de nieuwe vriend van haar moeder. De man heeft Puck liever dan dat hij de moeder zelf wil. In de ogen van de man zal er sprake zijn van liefde, zij is namelijk zijn lievelings. In de ogen van de lezer en Puck is er duidelijk sprake van misbruik.

De motieven

De motieven zijn:

Geheim

Puck houdt het misbruik voor een lange tijd geheim van andere. Dit omdat de man dit tegen haar vertelde. Wanneer haar moeder er wel achter komt willen ze zo veel mogelijk van de man afpakken, ze proberen zijn kluis open te breken want de man heeft namelijk veel geld. Maar in de kluis ligt geen geld maar foto’s van Puck naakt. Deze staan symbool voor haar geheim.

 

Moeder-dochterrelatie

Niet alleen de relatie die Puck met de man heeft is gestoord, ook de relatie tussen Puck en haar moeder. Je kunt zeggen dat Puck zich volwassener en verstandiger gedraagt dan dat de moeder doet. De moeder denkt namelijk alleen aan zichzelf, en aan geld. Ze weet helemaal niet wat er met haar dochter aan de hand is en zelfs als ze het weet gaat ze alleen maar op het geld uit.

 

Sociale klasse

Er is een duidelijk verschil in sociale klasse tussen de man en de moeder. De moeder is een niet hele intelligente vrouw en is erg simpel. Terwijl de man erg slim en rijk is. Puck lijkt meer op de man en daarom voelt hij zich tot haar aangetrokken.

 

 

De personages

Puck:

Aan het begin van het boek is Puck 5 jaar oud, aan het einde is Puck 14. Wanneer Puck door krijgt wat Ome meneer met haar doet schaamt ze zich. Ze wil het tegen niemand zeggen. Ze wordt dus 2 verschillende Pucks. De Puck die iedereen ziet, en de Puck die mensen zien. Puck is een slim meisje die veel weet, meer dan haar moeder iniedergeval.

 

Ludovicus:

Pucks moeder noemt hem ‘pikkendoos’ en puck zelf noemt hem ‘ome meneer’. Hij is de man waar Puck en haar moeder bij intrekken omdat ome meneer en haar moeder een relatie hebben. Hij is de eigenaar van een vouwwagen bedrijf en heeft erg veel geld. De man is al oud, hij misbruikt Puck.

 

Patricia:

Patricia is een simpele Rotterdamse vrouw, die veel om haar uiterlijk geeft. Puck is haar dochter uit een vorig huwelijk. Ze is trots op haar nieuwe man en vooral op zijn geld. Pikkendoos en zij hebben elkaar ontmoet via de krant, hij had een advertentie staan voor een schoonmaakster. Patricia is heel naïef, ze heeft helemaal niet wat er met haar dochtertje aan de hand is en wanneer ze het weet, vind ze zichzelf het grootste slachtoffer.

 

Het perspectief

Het perspectief ligt bij Puck, je ziet alles vanuit haar ogen, mijn mening hierover is dat dit erg goed is gekozen, je leeft je zo erg mee in het verhaal. Puck heeft eerst niet door wat ome meneer met haar doet. Maar de lezer heeft dit natuurlijk allang door. Daarom is het heel interessant om te lezen hoe het meisje hier achter komt. Puck blijft in elke situatie heel erg neutraal. Hierdoor leef je je nog meer mee met het verhaal.

 

De tijd en chronologie

Het verhaal heeft verschillende hoofdstukken. Deze hebben allemaal een verschillende tijdsperiode: 1975, 1977, 1980, 1983 en 1984. Het verhaal lijkt chronologisch te verlopen maar de hoofdstukken zijn niet chronologisch opgebouwd: die beginnen bijvoorbeeld met de belangrijkste gebeurtenis en vertellen dan hoe dat zo gekomen is.

 

 

Het eind van het boek

Het verhaal eindigt met Puck die heeft verteld dat ze misbruikt wordt. Puck ligt namelijk in het ziekenhuis omdat ze te weinig eet, wanneer haar leraar op bezoek komt verteld ze hem alles. Omdat ome meneer in Polen is voor nog 3 dagen hebben ze deze tijd om hun spullen te pakken en te vertrekken. Ze willen wraak nemen op hem en zijn geld meenemen wanneer ze zijn kluis open maken blijkt er geen geld in te zitten, maar honderden foto’s van Puck. Hierna gaat het heel slecht met de moeder van Puck en de moeder wordt een beetje ‘gek’. Maar dit komt weer goed, hierna gaan ze aangiften doen tegen ome meneer. Daarna beginnen Puck en haar moeder weer met een schone lei.

 

Recensie en analyse + samenvatting: Kim van Kooten – Lieveling

Bron: RECENSIE | 17 NOV 2015 DOOR LUCAS ZANDBERG | http://www.tzum.info/2015/11/recensie-kim-van-kooten-lieveling/

 

Mijn geheim en een hoop bekende namen

Lieveling is ongetwijfeld één van de vreemdst neergezette titels ooit. Het boek wordt gepresenteerd als fictie, maar tegelijkertijd wordt nadrukkelijk vermeld dat het boek geschreven is ‘naar het verhaal van Pauline Barendregt’. Wat dat precies inhoudt, wordt nergens concreet uitgelegd. Ook in interviews die over het boek werden gegeven, gaven zowel de schrijfster als haar inspiratiebron onduidelijke, ontwijkende verklaringen. Om de verwarring compleet te maken staan beide dames op de achterflap. Dat is allemaal best irritant, een boek waarvan je niet weet wat het eigenlijk is. De nieuwsgierigheid opwekken doet het natuurlijk wel, ook bij deze lezer.

 

Laten we het daarom over het verhaal zelf hebben. We volgen het meisje Puck vanaf haar vijfde verjaardag tot ergens in de puberteit, een periode die begint in 1975 en eindigt halverwege de jaren 80. Op haar verjaardag verhuist ze met haar half-analfabete moeder vanuit een Rotterdamse achterstandwijk naar Zwijndrecht. Daar woont namelijk Ludovicus, de rijke vriend van haar moeder. Maar al heel snel ontpopt deze nieuwe stiefvader zich tot een pedoseksueel die zijn handen niet van het kleine meisje kan afhouden. De ongelooflijk onnozele moeder lijkt weg te kijken en Puck is overgeleverd aan de grillen van haar stiefvader. Het misbruik duurt voort tot de familie uiteindelijk ingrijpt en moeder en dochter Zwijndrecht verlaten. Een open einde houdt de spanning erin en biedt mogelijkheden tot een vervolg.

Lieveling is een lastig boek om te beoordelen. Het is blijkbaar gebaseerd op zo’n ontzettend persoonlijk verhaal dat het lastig om kritiek te leveren zonder harteloos over te komen. In dat opzicht is een parallel met Tonio snel getrokken. In interviews vertelden Kooten en Barendregt dat zij geen zielige non-fictietitel wilden fabriceren en dat ze daarom voor een volgens hen volstrekt unieke vorm hadden gekozen die ook ruimte bood aan wat luchtigheid. Dat deden zij in andere bewoordingen, maar daar kwam het ongeveer op neer. Zo uniek is hun aanpak echter helemaal niet. Het deed mij denken aan Valse salie van Roos Boum, een succesvolle roman waarin een vrouw beschrijft hoe haar jeugd werd verwoest door een moeder met het syndroom van Münchhausen by proxy. Er was niets zieligs aan dat boek; het was juist hoopgevend. Daarnaast was het goed geschreven. Aan dat laatste schort het nogal in Lieveling.

De personages, met name de asociale Rotterdamse familie van Pucks moeder, zijn vaak zo eendimensionaal dat het karikaturen zijn. Dat is soms grappig, vooral in het geval van de platte Oma Crooswijk en in de dialogen van Pucks moeder. Na een tijdje wordt het gebrek aan ontwikkeling van dergelijke personages vermoeiend, want Van Kooten blijft hangen in Flodder-achtige slapstick. Het tijdsbeeld komt ook niet echt uit de verf: de schrijfster strooit met namen als Karen Carpenter en Mathilde Willink en dat moet dan een tijdsbeeld voorstellen. Het boek is ook erg geschreven vanuit een 21e-eeuws perspectief; nergens wordt dat zo goed gedemonstreerd als wanneer de zevenjarige ik-verteller én haar basisschoolleraar het over ‘witte mensen’ hebben. Zulke politieke correctheid verwacht je niet in 1977. Ook inhoudelijk is er het nodige op aan te merken. Hoe lukt het Pucks als extreem onnozel neergezette moeder bijvoorbeeld een goede baan bij een reisbureau te krijgen?

Lieveling leest in grote lijnen erg lekker weg, dat zeker. Het begin, waarin Puck en haar moeder op de auto van de toekomstige kindermisbruiker staan te wachten, is goed neergezet en is zelfs intrigerend. Maar een willekeurig exemplaar van Mijn geheim bij de tandarts leest natuurlijk ook lekker weg en is misschien net zo intrigerend. Het niveau van de eerste hoofdstukken wordt niet volgehouden. Vooral tegen het einde wordt het aanvankelijk strak gecomponeerde verhaal steeds rommeliger. Ook de dialogen lijken steeds langer en alledaagser te worden. En dan ga je je toch weer ergeren aan de vorm waarin dit (deels?) waargebeurde verhaal is gegoten. Voor een egodocument bestaan nu eenmaal andere criteria dan voor fictie. Lieveling is als een slagroomtaart die naar aardappels smaakt.

 

Mening van de schrijver

Inhoudelijke informatie over het werk

Literaire argumenten

 

Eigen mening over het boek 

Ik vind het boek erg mooi geschreven, de inleving van het boek is erg goed. Wel ben ik het met de recensie eens dat de schrijver het niveau van de eerste hoofdstukken niet vol houdt, deze waren namelijk veel beter dan het eind, in vond dat het eind een beetje werd afgeraffeld. Ook vind ik dat de schrijver sommige personages zoals de moeder slecht heeft gepresenteerd. Het wordt een beetje humor hoe dat zij en de rest van haar familie in het leven staan. Het boek leest erg makkelijk weg en is zeker een aanrader in mijn ogen.