Stap 3: Kiesdrempel

Het rijksdaggebouw in Duitsland

Aan de Duitse verkiezingen deden in 2013 34 politieke partijen mee. Het Duitse parlement telt 631 zetels. Voor een zetel heb je 0,158% van alle stemmen nodig (100% gedeeld 631 = 0,158%).

Van de 34 partijen haalden 15 partijen die 0,158% en toch hebben maar 5 partijen zetels gekregen. Hoe dat kan? Dat komt omdat Duitsland een kiesdrempel van 5% kent. Dat betekent dat een partij minimaal 32 zetels (5% van 631 zetels) moet winnen om in het parlement te komen. Als een partij daaronder blijft, vervallen die zetels en worden ze herverdeeld over de partijen die wel de kiesdrempel hebben behaald.

De Nederlandse Tweede Kamer telt 13 politieke partijen die een zetel in de laatste verkiezingen hebben gewonnen.
Om een zetel te winnen moet een partij minstens 0,667% van de stemmen halen (100% : 150 zetels = 0,667%). Aan deze verkiezingen deden 28 verschillende partijen mee. Vijftien partijen haalden minder dan 0,667% van de stemmen.

Stel dat Nederland ook een kiesdrempel van 5% heeft, dan zou een partij 8 zetels moeten halen (5% van 150 zetels) om ze te mogen innemen. De Tweede Kamer zou dan uit maar 7 partijen bestaan en niet uit 13 zoals nu.

Er gaan steeds meer stemmen op voor het verhogen van de kiesdrempel.

De activisten hebben drie redenen:

  1. Stabieler
    “Politiek wordt de laatste jaren teveel bedreven in de waan van de dag. Dagelijks proberen alle partijen het nieuws te halen om de kiezer te verleiden. Door continue tussentijdse peilingen wordt de regering gedwongen om op korte termijn populaire beslissingen te nemen, die niet altijd goed zijn voor de lange termijn. De kiesdrempel van 5% zorgt voor minder kleine partijen die zichzelf in de kijker willen spelen door populisme”
  2. Goedkoper
    “Tussen 2002 en 2012 is Nederland vijf keer naar de stembus geweest. Elke verkiezing kost 50 miljoen euro, 4 euro per kiesgerechtigde (o.a. voor het printen en versturen van de kieslijst en de stemkaart). Met minder politieke partijen valt de regering minder snel en heeft Nederland stabieler regeringen. Minder verkiezingen = goedkoper.”
  3. Sneller
    “Met zoveel verschillende partijen in het politieke landschap kost het vormen van een stabiele coalitie vaak kostbare tijd. Door de kiesdrempel van 5% in te voeren zullen er minder partijen overblijven, waardoor snel een meerderheid kan worden gevormd. En hoe sneller er een nieuwe regering is, hoe sneller de problemen kunnen worden aangepakt.”

 

Tweede Kamerverkiezingen met kiesdrempel

Als de kiesdrempel in Nederland zou worden aangepast zouden de verkiezingsuitslagen er de afgelopen 40 jaar heel anders uit hebben gezien:

TK=Tweede Kamer

Tweede Kamer-verkiezingen Aantal partijen in TK zonder kiesdrempel Aantal partijen in TK met kiesdrempel van 1,5% Aantal partijen in TK met kiesdrempel van 5%
1982 12 8 3
1986 9 6 4
1989 9 6 4
1994 11 9 4
1998 9 8 5
2002 10 10 7
2003 9 9 6
2006 10 10 5
2010 10 9 6
2012 11 11 6
2017 13 13 7