Stap 4 - Provinciale Statenverkiezingen

Nederland verdeeld in 12 provincies

Nederland is verdeeld in 12 provincies. De parlementen van de provincies worden de Provinciale Staten genoemd. De leden van de Provinciale Staten worden iedere vier jaar rechtstreeks door de stemgerechtigde inwoners van de provincie gekozen. Het aantal leden is afhankelijk van het inwonertal en loopt uiteen van 39 voor een provincie met minder dan 400.000 inwoners, tot 55 voor een provincie met meer dan 2 miljoen inwoners.

Bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 ging het om de volgende zetelaantallen:

Provincie Zetels
Groningen 43
Friesland 43
Drenthe 41
Overijssel 47
Flevoland 41
Gelderland 55
Utrecht 49
Noord-Holland 55
Zuid-Holland 55
Zeeland 39
Noord-Brabant 55
Limburg 47
Totaal 570

Hoeveel stemmen heb je nodig?

Voor kleinere partijen is het lastig om in de Provinciale Staten te komen. Om een zetel in Zeeland te halen, moet een partij 2,56% van alle stemmen winnen (39 x 2,56% = 100%). Om een zetel te winnen in Gelderland of Noord-Holland, moet een partij 1,82% van alle stemmen winnen (55 x 1,82% = 100%).

Een goed voorbeeld van hoe slecht het kan uitpakken voor kleine partijen is het volgende voorbeeld uit het verleden:
De Partij voor de Dieren (PvdD) haalde bij twee achtereenvolgende verkiezingen ongeveer 1,9% van alle stemmen.

Verkiezingen Stemmen % Zetels
Tweede kamer 2012 1,9% 2
Provinciale Staten Zeeland 2011 1,9% 0


Taken van de provincies

De belangrijkste taak van de Provinciale Staten is het controleren van het dagelijks bestuur van de provincie. Het dagelijks bestuur bestaat uit gedeputeerden die door de leden van de Provinciale Staten gekozen worden. Elke gedeputeerde heeft zijn eigen vakgebied en taken. Een vakgebied is bijvoorbeeld het milieu, de cultuur, het openbaar vervoer of de inrichting van het landschap (ruimtelijke ordening). De gedeputeerden worden aangevoerd door een Commissaris van de Koning, één voor elke provincie.

Een andere belangrijke taak van de leden van de Provinciale Staten is het kiezen van de leden van de Eerste Kamer. De 566 Provinciale Statenleden kiezen de 75 leden van de Eerste Kamer.

De data van de Provinciale Statenverkiezingen staan vast: maart 2015, maart 2019, maart 2023, maart 2027, enz. Binnen drie maanden na de Provinciale Statenverkiezingen volgen de Eerste Kamerverkiezingen.

De Provinciale Statenleden nemen hun taak heel serieus. Waarschijnlijk zijn de Eerste Kamerverkiezingen de enige verkiezingen waaraan vaak 100% van alle stemgerechtigden meedoen!

Bij het grote publiek zijn de taken van de provincies niet erg bekend. Dat zie je terug in de verkiezingen. De opkomst schommelt al een kwart eeuw tussen 45-55%. Bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2011 heeft 55,9% van de kiezers zijn stem uitgebracht.