Stap 1 - Volksvertegenwoordiging

Stembiljet

In een democratisch land als Nederland is de macht aan de burgers. Niet dat de burgers die macht rechtstreeks uitoefenen. Nee, zij kiezen vertegenwoordigers die dat namens hen doen. Deze volksvertegenwoordigers stellen wetten en regels vast en controleren het bestuur. Dat kiezen en gekozen worden loopt via verkiezingen.
In Nederland kennen we acht verschillende soorten politieke verkiezingen:

Tweede Kamerverkiezingen
Eerste Kamerverkiezingen
Gemeenteraadsverkiezingen
Herindelingsverkiezingen
Provinciale Statenverkiezingen
Eilandsraadsverkiezingen
Waterschapsverkiezingen
Europese verkiezingen


Actief en passief

In Nederland hebben alle burgers met een Nederlands paspoort of identiteitskaart van 18 jaar en ouder het recht om te stemmen bij Tweede Kamerverkiezingen, waterschapsverkiezingen en verkiezingen voor Provinciale Staten. Bij gemeenteraadsverkiezingen is het Nederlanderschap niet verplicht. Iedereen die 18 jaar of ouder is en vijf jaar of langer legaal in Nederland woont, heeft dan kiesrecht.
Het mogen kiezen, het recht om je stem uit te brengen, is het actief kiesrecht. Daarnaast mogen alle Nederlandse burgers zich verkiesbaar stellen. Het recht om je als volksvertegenwoordiger verkiesbaar te stellen dat is het passief kiesrecht.

De meeste politieke verkiezingen zijn directe verkiezingen. Hierbij worden de vertegenwoordigers door de bevolking rechtstreeks gekozen. De enige niet-directe verkiezingen zijn de Eerste Kamerverkiezingen. De vertegenwoordigers van de Eerste Kamer worden niet rechtstreeks door de bevolking gekozen, maar door de leden van de Provinciale Staten. Om die reden spreken we wel van getrapte verkiezingen.

In een schema ziet dat er zo uit:

De bevolking kiest de leden van de Provinciale Staten

Statenleden kiezen de leden van de Eerste Kamer.

 

Over de acht soorten verkiezingen in Nederland kun je meer lezen in de stappen 2-6.

Voor (directe) verkiezingen word je ongeveer twee weken van tevoren opgeroepen.
Je krijgt een stempas en daarmee (en met een geldig legitimatiebewijs) ga je naar een stembureau in de buurt.