Stap 3 - Taken van de koning

Koning Willem-Alexander op
werkbezoek.

Een deel van de taken is ceremonieel. De koning treedt bij staatsbezoeken op als 'eerste vertegenwoordiger' van ons land. Hij ontvangt staatshoofden en regeringsleiders van andere landen of gaat zelf op staatsbezoeken. De koning legt regelmatig werkbezoeken af om zich zo van allerlei ontwikkelingen in het land op de hoogte te houden. Daarnaast is hij soms aanwezig bij jubilea van maatschappelijke organisaties of bij belangrijke tentoonstellingen.

Naast ceremoniële taken heeft hij ook politieke taken. Officieel bestaat de regering uit de ministers én de koning. De koning beëdigt de ministers. Hij bespreekt wekelijks met de minister-president wat er speelt en soms spreekt hij ook met een andere minister. Wat er besproken wordt is geheim. Hij is dan wel lid van de regering, maar maakt geen deel uit van de ministerraad. Hij krijgt wel de notulen van de vergaderingen van de ministerraad, zodat hij op de hoogte blijft.

Wetten

Iedere wet die wordt goedgekeurd door de Tweede en daarna de Eerste Kamer wordt getekend door de verantwoordelijke minister én door de koning. Hij heeft geen plaatsvervanger, dus elke wet moet door hem persoonlijk getekend worden. Koningin Beatrix tekende als zij in het buitenland was het document per fax of email. Koning Willem-Alexander tekent, als hij niet in Nederland is, het document op een elektronisch tablet. Als hij terug in Nederland is tekent hij het origineel nog een keer, maar de wet is dan wel al geldig. Na publicatie in het staatsblad is het voorstel wet geworden.

Eerste wet ondertekend door
koning Willem-Alexander op
1 mei 2013.

Er ontstaat een probleem als de koning zou weigeren een wet te ondertekenen. In België heeft zich dat voorgedaan toen koning Boudewijn zijn handtekening niet kon zetten onder de abortuswet. De koning is toen voor 36 uur uit zijn ambt ontheven vanwege ‘onmogelijkheid te regeren’. In die tijd heeft de ministerraad als vervanger van de koning de wet ondertekend en vervolgens is de onmogelijkheid om te regeren weer opgeheven en werd de koning in zijn ambt hersteld. In Nederland is zoiets nog nooit gebeurd.

Troonrede

Het meest zichtbaar van de functie van koning is het voorlezen van de troonrede. De koning leest op Prinsjesdag de troonrede voor, die door de ministers is geschreven. De troonrede is een uiteenzetting van het door de regering te voeren beleid voor het komende jaar. De traditie van het voorlezen van de troonrede stamt nog uit de tijd van Willem I en Willem II (1815-1848) toen zij hun eigen plannen uitspraken.