Het leven in de Duitse Democratische Republiek werd bepaald door de Socialistische Eenheidspartij van Duitsland, de SED. Alleen wie lid was van de SED of van een aan de SED verwante organisaties kon een fatsoenlijke baan krijgen.
Er waren vijf massaorganisaties voor jongeren, vrouwen, boeren, arbeiders en mensen met een creatief beroep (schrijvers, fotografen, acteurs, regisseurs e.d.) De mensen met een creatief beroep waren verenigd in de Kulturbund, de Cultuurbond).
Een schrijver die geen lid was van de Kulturbund kreeg geen kans om zijn boeken te laten uitgeven. Een regisseur die niet bij de Kulturbund was aangesloten kreeg geen kans om zijn toneelstukken te laten uitvoeren.
Een van de grootste massaorganisaties was de Freie Deutsche Jugend (FDJ), de Vrije Duitse Jeugd. De FDJ was officieel onafhankelijk, maar iedere jongere werd geacht lid te zijn. Als je geen lid was, kreeg je grote problemen bij de keuze van een opleiding en werk. De leraren oefenden zware druk op de leerlingen uit om lid te worden van de FDJ. De FDJ organiseerde diverse uitstapjes naar de Sovjet-Unie en andere communistische landen in Oost-Europa.
Eigenlijk was iedereen lid van de FDJ. Een bekend ex-FDJ-lid is bijvoorbeeld de Duitse premier Angela Merkel. Over haar FDJ-verleden zegt ze dat ze lid werd omdat het vrijwel de enige manier van vrijetijdsbesteding was in de DDR.
In 1989 telde de FDJ 2,3 miljoen leden. Nu, na de opheffing van de DDR (zie stap 4), heeft de FDJ nog maar 200 leden…De SED veranderde na de opheffing van de DDR zijn naam in PDS (Partij van het Democratische Socialisme). Bij de eerste verkiezing voor het nieuwe Oost-Duitsland in 1990 kreeg de PDS nog maar 16,3% van alle stemmen. Bij de eerste verkiezingen na de hereniging van de beide Duitslanden in datzelfde jaar kreeg de PDS nog maar 2,4% van de stemmen.
In 2007 ging de PDS op in Die Linke (fusie van linkse partijen). In 2013 won Die Linke 8,2% van alle stemmen.