Stap 1 - Aanloop naar lopende band

Lopende band
 

Aanloop naar de lopende band
Bij de industriële productie in de 20e eeuw denk je al gauw aan een lopende band. Het is een symbool van die industriële samenleving geworden. De komst van de lopende band is een van de laatste stappen in een proces van toenemende rationalisering en mechanisering van de productie. Want hoe kwam men ooit op het idee voor zo’n band? Daarvoor gaan we een eerst een paar stappen terug.

Een ambachtsman maakte vroeger een product van begin tot het eind. Hij had meestal weinig gespecialiseerde machines. Hij maakte het product op dezelfde plaats helemaal af. Als hij klaar was begon hij aan de volgende. Bij industriële productie is het werk opgesplitst in deeltaken. Iedere arbeider neemt een deel van het geheel voor zijn rekening. Dat wordt arbeidsdeling genoemd. De verschillende taken vinden plaats in verschillende werkplaatsen in de fabriek. Daar ontstaat een voorraad halfproducten die dan weer naar een volgende werkplaats wordt gebracht. De producten moeten verplaatst worden door de fabriek.

Lijnproductie

Om dat zo efficiënt mogelijk te doen bedacht men de ‘lijnproductie’. De machines worden zo opgesteld dat het transport van halfproducten door de fabriek minimaal is. Alle bewerkingen aan een voorwerp vinden nu achter elkaar plaats. Niet langer wordt een voorraadje halfproducten naar een volgende bewerking verplaatst. Zodra het product de eerste bewerking heeft ondergaan, wordt het direct doorgegeven aan de volgende arbeider. Die doet de tweede bewerking enzovoort, tot het product af is.

De producten worden aan elkaar doorgegeven via rolbanen, glijgoten of glijtafels of een transportband.
Zo’n transportband wordt een stille band genoemd. Het tempo wordt bepaald door de bewerkingstijd, niet door de snelheid van de band. Dat verandert als autofabrikant Ford in 1915 de lopende band introduceert. Hierbij ligt het werk op de band of is eraan bevestig. De band beweegt met een constante snelheid. De arbeider staat of zit aan de band en heeft een bepaalde tijd om zijn bewerking aan het product uit te voeren.