Stap 1: Wantrouwen

Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bondgenoten. Samen met onder andere Groot-Brittannië versloegen ze nazi-Duitsland.

Nog voor het einde van de oorlog spraken de leiders van de VS (Franklin D. Roosevelt), Groot-Brittannië (Winston Churchill) en de Sovjet-Unie (Joseph Stalin) tijdens de Conferentie van Jalta over wat te doen met Duitsland na de oorlog. Er werden wel afspraken gemaakt, maar erg concreet waren ze niet. Er was veel wantrouwen tussen de Amerikanen en de Russen. Dat werd na de oorlog alleen maar erger.

Negen weken na het einde van de oorlog (op 8 mei 1945) kwamen drie leiders in juli opnieuw bijeen in Potsdam. De Amerikaanse president Roosevelt was overleden en opgevolgd door president Truman. De Britse premier Churchill verloor de verkiezingen en werd opgevolgd door premier Attlee. De Russische secretaris-generaal van de communistische partij Stalin was opnieuw aanwezig.

Ze spraken af dat Duitsland en Berlijn verdeeld werden in vier zones: een Amerikaanse, een Britse, een Franse en een Russische zone. De leiders hadden hele verschillende ideeën over hoe ze hun zone het beste konden besturen. Amerika, Groot-Brittannië en Frankrijk wilden dat het dagelijks leven in hun zones zo snel mogelijk weer normaal zou worden. Zij vonden dat het verwoeste Duitsland ook snel weer moest worden opgebouwd. In 1949 werden de drie bezettingszones samengevoegd tot West-Duitsland (of de Bondsrepubliek Duitsland), bestuurd door de Duitsers zelf. De West-Duitsers kregen flinke financiële steun om hun economie weer op poten te zetten.

De Sovjet-Unie dacht er heel anders over. Het gaf de Duitsers geen financiële steun, sterker nog, de Duitsers moesten zoveel mogelijk herstelbetalingen aan de Russen betalen als compensatie voor de schade, veroorzaakt door de oorlog.

Deze twee kampen hadden hun eigen ideologie, dat wil zeggen hun eigen manier om naar de wereld te kijken en de samenleving te organiseren. Beide maatschappijvisies stonden lijnrecht tegenover elkaar, niet alleen in Duitsland, maar overal in de wereld.

Bekijk nu het onderstaande SchoolTV fragment tot 2:21. Lees voor het kijken vraag 1 hieronder. Het antwoord op de vraag vind je in de video.


Beide blokken wantrouwden elkaar en waren bang dat de ander hen zou aanvallen.
De Britse schrijver George Orwell waarschuwde in een artikel in de Tribune van
19 oktober 1945 voor een nieuwe wereldorde vol ‘slavenstaten’ die permanent in een ‘koude oorlog’ zijn met hun buren.
Orwell was de eerste die de term ‘koude oorlog’ gebruikte en die term werd al snel overgenomen.