Door de sterke banden tussen de voormalige kolonie Angola en het voormalige moederland Portugal zou je verwachten dat de grootste groep arbeidsmigranten in Angola Portugezen zouden zijn en ja, er zijn veel Portugezen in Angola: zo’n 100.000. Maar hun aantal wordt verre overtroffen door het aantal Chinese arbeidsmigranten. De voorzichtigste schatting bedraagt 250.000, maar waarschijnlijk zijn het er meer.
Dat er zoveel Chinezen naar Angola kwamen heeft verschillende redenen. De Chinese ontwikkelingshulp aan Angola is goed voor 80% van alle hulp. Met de hulp kwamen de Chinese arbeidsmigranten mee. De Chinese benadering verschilt sterk van die van Westerse ondernemingen. “Westerse multinationale ondernemingen (MNO’s) vliegen enkel een paar hoogopgeleide managers in. Verder werken ze met lokale arbeiders”, aldus de Duits-Portugese onderzoeker Herbert Jauch. Chinese multinationals nemen veel meer Chinese arbeiders mee. Deels komt dat door een taalbarrière. “De Chinezen kennen maar twee woorden in het Portugees”, zegt een Angolees: “cava, cava”, Portugees voor ‘graaf, graaf’ en “rapido, rapido” voor ‘sneller, sneller’.
De Chinese voorman gaat het werk niet snel genoeg: “Ik kan niet snel genoeg uitbreiden”, lacht hij. “Ik heb meer Chinezen nodig.”
Sommigen spreken van een Chinese ‘eigen arbeiders eerst-benadering’. In China is de werkloosheid groot en iedere arbeider die een plek kan vinden in het buitenland verlicht de Chinese economie.
Dat de Chinese bedrijven het liefst eigen Chinees personeel aannemen heeft hier en daar tot grote spanningen geleid bij de lokale bevolking. Bij sommige bouwprojecten vind je woonkampen die alleen voor Chinezen toegankelijk zijn, afgesloten met prikkeldraad of hekken en bewaakt met bewakers en honden.
Volgens sommige Angolezen komen de Chinezen alleen om hun zakken te vullen en schiet Angola weinig op met hun hulp. Met enige regelmaat verschijnen er artikelen in de krant over de kwaliteit van de door de Chinezen opgeleverde bouwwerken. Zo begonnen de muren van een ziekenhuis in Luanda al kort na oplevering scheuren te vertonen. Deels komt dat door corruptie (zo wordt er bijvoorbeeld met inferieur materiaal gewerkt), deels omdat Chinese bedrijven niet goed zijn ingespeeld op lokale weersomstandigheden (hitte en droogte) en deels omdat na de overdracht van projecten er te weinig onderhoud plaatsvindt (bijvoorbeeld omdat Angolezen de expertise missen voor goed onderhoud).