De culturen van Angola en China verschillen enorm. De beeldvorming is vaak negatief ten opzichte van elkaar.
“De Chinezen denken dat wij een stelletje barbaren zijn”, zegt tolk Fundulu. “En wij zijn niet zo kapot van hen”, lacht hij.
De Chinezen vinden de Angolezen onbetrouwbaar en zijn niet zo gek op hun werkhouding. Je moet de Angolezen eerst opleiden - wat veel geld kost - en vervolgens komen ze soms gewoon niet op hun werk opdagen. Helemaal ongelijk hebben de Chinezen niet. De aannemer Ang zegt: “Angolese werknemers neem ik aan omdat het nu eenmaal moet en ik wil best werk scheppen. Maar ze hebben geen opleiding en ze blijven zonder bericht een paar dagen weg. Er zijn er ook die helemaal niet meer komen opdagen.”
In de staatskrant Jornal de Angola staan pagina’s met advertenties van werkgevers. Niet met vacatures, maar met waarschuwingen: ‘de heren X en X zijn al zoveel weken niet op hun werk verschenen. Als ze zich niet voor die en die tijd melden, zijn ze officieel ontslagen. Het plaatsen van zo’n advertentie in de staatskrant is een voorwaarde om tot ontslag over te kunnen gaan.
De Angolezen op hun beurt vinden dat de Chinezen voor een appel en een ei willen werken. Chinese arbeiders accepteren lange werktijden zonder goede afspraken over de betaling van overuren, lage lonen, slechte omstandigheden op vlak van gezondheid en veiligheid en ze hebben lak aan milieunormen.
De Angolezen klagen ook over de Chinese textielbedrijven die de lokale ondernemers uit de markt duwen. “Chinezen importeren de eigen kleding in Afrika en verkopen deze vervolgens tegen lage prijzen. Zo worden de lokale ondernemers weggeconcurreerd”, zegt onderzoeker Jauch. Dat zegt hij wel met schaamrood op de kaken. “Ik heb ook een shirt aan dat in China vervaardigd is.”
Wat de onderlinge (voor)oordelen ook niet wegneemt is dat de Portugese arbeidsmigranten zich wel vermengen met de Angolese bevolking, terwijl Chinese arbeidsmigranten zich veel minder mengen met de Angolezen. Een woordvoerder van het Chinese bedrijf China Jiangsu geeft aan dat het verboden is een intieme relatie met een Angolees meisje aan te gaan. Iemand die betrapt wordt met een Angolees meisje wordt naar huis gestuurd. “Maar”, zo zegt hij, “voor een Angolees die met een Chinees meisje wil trouwen is het ook heel slecht.”