De Duitse bezetting 1940-1945 - 3

Dagelijks leven
Na de overgave op 15 mei 1940 keerde het 'gewone' leven weer terug. Het merendeel van de Nederlanders probeerde 'onzichtbaar' de oorlogsjaren door te komen.

Vanaf 1944 werd het steeds moeilijker om de moeilijkheden te negeren. De maatschappij raakte steeds verder ontregeld en er was schaarste aan producten en levensmiddelen. Om in het levensonderhoud te voorzien werden er voedingsmiddelenbonnen uitgegeven.

De behoefte om in verzet te komen, werd sterker. Dat was een reactie op de steeds hardere aanpak door het Duitse bestuur en een reactie op de openlijke vervolging van de Joden.

Verzet
Verzet was er in allerlei vormen. Een klein percentage van de bevolking nam actief deel aan gewelddadig verzet tegen het Duitse leger. Op dit soort verzet reageerden de Duitsers met harde represailles en executies van onschuldige burgers.
Verzet zonder gebruik van geweld ging bijvoorbeeld om hulp aan onderduikers of neergeschoten geallieerde piloten.

Het passief verzet in Nederland was veel groter. Stiekem werd geluisterd naar verborgen radiotoestellen.
Radio Oranje verzorgde vanuit Engeland dagelijks uitzendingen om de mensen in bezet Nederland te steunen.

Dwangarbeid
Vanaf 1942 organiseerde Duitsland gedwongen tewerkstelling in de Duitse oorlogsindustrie. Miljoenen volwassen mannen uit de bezette gebieden werden gedwongen in Duitsland te werken in werkkampen en fabrieken.
In de werkkampen was de sterfte door geweld, ziekte, uitputting en ondervoeding groot. Ongeveer een half miljoen Nederlandse mannen werd naar Duitsland weggevoerd. Ongeveer 30.000 van hen overleefden de oorlog niet.

Bevrijding
Het zuidelijk deel van Nederland beneden de grote rivieren werd in de herfst van 1944 bevrijd. Een poging om in september 1944 de grote rivieren over te steken, eindigde in een voorlopige nederlaag van de geallieerden tijdens de slag om Arnhem.

De rest van Nederland werd uiteindelijk in het voorjaar van 1945 bevrijd. De Duitse tegenstand die de overwegend Amerikaanse, Britse en Canadese troepen ondervonden, wisselde sterk. In sommige delen van het land werd hevig gevochten met fanatieke SS-eenheden. In andere delen was de weerstand beperkt.

Het begin van de oorlog (4 mei 1940) en het einde van de oorlog (5 mei 1945) worden nog jaarlijks herdacht.