2.3: Cultuurverspreiding

Cultuurverspreiding: vroeger

In de vorige paragraaf heb je naar de verschillende cultuurgebieden in de wereld gekeken. Je bent er toen achter gekomen dat het erg moeilijk is om deze cultuurgebieden in te delen. Eigenlijk zijn de cultuurgebieden een momentopname. Culturen veranderen en cultuurgebieden verschuiven. Als culturen zich vanuit een gebied over andere delen van de wereld hebben verspreid noemen we dat cultuurverspreiding. Deze veranderingen waren vroeger de oorzaak van veroveringen en kolonialisme. Vanuit Europa werden vanaf de zestiende eeuw nieuwe gebieden ontdekt zoals Amerika en Australië. Deze gebieden werden gekoloniseerd. Deze overzeese gebieden in het bezit van Europese landen noemen we koloniën. De koloniën werden gebruikt om er grondstoffen te winnen of om er te gaan wonen. Dit tijdperk is echter nu voorbij. De koloniën zijn niet langer onderdeel van Europa en zijn zelfstandige staten geworden. Dit zelfstandig worden noemen we dekolonisatie.

De invloed van het westerse cultuurgebied zie je ook als je kijkt naar de ligging van de belangrijke taalgebieden op aarde. Dit zijn gebieden op aarde waar men dezelfde taal spreekt. Met name Engels, Spaans en Frans worden in grote delen van de wereld gesproken. Zie de kaart hieronder.

Taalgebieden in de wereld. Bron: studio aardrijkskunde

Opdrachten
1. Gebruik figuur 1 en GB 240E. Onderaan de pagina staat ook nog een bestandje met de figuur. Op deze figuur zie je de Europese koloniën in 1914. Noteer in de legenda van de figuur de namen van de koloniale moederlanden.
2. Welk land had in 1914 verreweg de meeste koloniën in handen?

Figuur 1. Europese kolonien.
Bron: de Geo.

 

Cultuurverspreiding: nu

Op dit moment zijn er vier factoren die een belangrijke rol spelen in het verspreiden van culturen:

1. toerisme

2. internationale handel

3. migratie

4. moderne communicatiemiddelen

Cultuurverspreiding betekent letterlijk de manier waarop een cultuur over de wereld wordt verspreid. Wanneer er door cultuurverspreiding cultuurelementen uit meerdere culturen door elkaar worden gebruikt spreek je van cultuurvermenging. Culturen veranderen doordat er cultuurvermenging is. Dit houdt in dat dat elementen van verschillende culturen door elkaar worden gebruikt. Het kopen van een Big Mac in India is hier een voorbeeld van. Deze bijzondere vorm van cultuurvermenging noemen we amerikanisering. Hierbij worden elementen van de cultuur van de Verenigde Staten overgenomen door andere culturen.
Tegenwoordig is migratie een belangrijke oorzaak van cultuurverspreiding. Migranten die vanuit Latijns-Amerika naar het zuiden van de Verenigde Staten verhuizen spreken voornamelijk Spaans. In het zuiden van de Verenigde Staten wordt door deze migratie steeds meer Spaans gesproken. Maar ook dichter bij huis speelt dit proces een rol. In Europa bijvoorbeeld. Hierdoor is door migratie van moslims uit Noord-Afrika en andere Arabische landen, de islam de snelst groeiende godsdienst.
Cultuurvermenging gaat steeds sneller dit komt onder andere door de moderne communicatiemiddelen. Denk aan de nieuwste IPhone of Playstation. Deze apparaten veroveren binnen enkele maanden de gehele wereld. Dit komt omdat de verbindingen tussen gebieden op de wereld zijn verbeterd. De wereld is als het ware kleiner geworden.

Opdrachten:

3. Welke twee cultuurelementen maken het zichtbaar dat culturen zich makkelijk over de wereld verspreiden?
4. Op welke wijze speelt toerisme een belangrijke rol bij cultuurverspreiding?
5. Op welke manier speelt de media een belangrijke rol bij cultuurverspreiding?

6. Bekijk onderstaand filmpje. Geef een verklaring voor de titel: ‘’Amerikanisering: de lichamelijke gevolgen.

Amerikanisering: de lichamelijke gevolgen? https://youtu.be/92S_2fp7F7k

bestand figuur 1.

Gevolgen cultuurverspreiding:

In jouw dagelijks leven heb je door cultuurverspreiding een hele mengelmoes van verschillende culturen. Je eet de ene dag pizza en de andere dag Indiaase curry. Deze vermenging van allerlei verschillende cultuurelementen noemen we cultuurvermenging. Heerlijk toch?! Een verrijking van je dagelijkse leven!

Cultuurverandering:

Cultuur verandert dus constant. Maar cultuurverspreiding en cultuurvermening kan ook nadelen hebben. Culturen beginnen steeds meer op elkaar te lijken. Daarnaast zijn er steeds meer voorbeelden van typische cultuurelementen die in bepaalde culturen verdwijnen en daardoor verloren gaan. Mensen in een land kunnen daardoor zich bedreigd voelen, omdat ze bang zijn dat hun eigen cultuur verloren gaat.

Opdrachten:

7. Gebruik GB 205B. Wat heeft deze kaart met cultuurvermenging te maken?

8. In welke landen is er sprake van een sterke vermenging van culturen en in welke landen is nauwelijks het geval?

9. Geef een voorbeeld van cultuurvermenging in jouw dagelijks leven.

10. Geef een voorbeeld van een Nederlands cultuurelement dat door cultuurverspreiding verloren dreigt te gaan?

11. Geef een voorbeeld van cultuurverandering. (Geef bij een verandering altijd de oude situatie en daarna de nieuwe situatie)

Stelling: "Cultuurverspreiding en cultuurvermenging is positief voor de wereldbevolking".

12. Geef 2 argumenten voor en 2 argumenten tegen bovenstaande stelling.