Roken
Roken, we kennen het allemaal en bijna iedereen heeft het wel eens gedaan. Er zijn ongetwijfeld klasgenoten die roken en hieraan verslaafd zijn. Maar wat weet jij eigenlijk over roken? Waarom begint iemand met roken? Waarom roken er mensen terwijl zij weten dat het slecht is? In dit hoofdstuk worden deze vragen beantwoord.
Oorzaak van de rookverslaving
Roken is niet aangeboren, maar aangeleerd. Kinderen tot ongeveer tien jaar vinden roken van ouders of een oudere broer/zus vies. Onderzoeken onder jongeren in de leeftijd van tien tot veertien jaar hebben aangetoond dat de afkeer van het roken na het tiende jaar ineens omslaat in nieuwsgierigheid. Roken begint vrijwel altijd in het bijzin van vrienden. De sociale omgeving heeft dus een grote invloed op het gedrag.
De eerste sigaret
Bijna niemand vindt de eerste sigaret die hij opsteekt lekker. De meeste jongeren krijgen na het roken van hun eerste sigaret nare verschijnselen zoals hoesten, zweten, hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Die verschijnselen worden onder andere veroorzaakt door nicotine, een stof die in tabak voorkomt. Deze stof is giftig, het lichaam is er niet aan gewend. Op ten duur raak je verslaafd aan nicotine, want het is een verslavende stof. Ongeveer zeventig procent van de jongeren die een sigaret proberen, gaat regelmatig roken.
Houding
Roken wordt door sommigen gezien als stoer, spannend, avontuurlijk, gezellig en ontspannend. Nog steeds wordt roken door de meeste rokers beschouwd als een gemakkelijke manier om je een houding te geven en als middel om nieuwe sociale contacten te leggen.
Stress
Ongeveer dertig procent van de Nederlanders is verslaafd geraakt aan roken. Je lichaam wendt snel aan nicotine en vraagt dan om een steeds hogere dosis. Op den duur worden sigaretten niet meer opgestoken voor het genot, maar om de vervelende spanning van het niet roken kwijt te raken. Zo raak je heel snel verslaafd aan roken. Roken kan je een opkikker geven als je je niet zo fit voelt, maar kan ook een kalmerende werking hebben als je gespannen bent. Roken kan ook een vlucht zijn, want in moeilijke perioden en in stressvolle tijden wordt er vaak meer gerookt.
Gevolgen van de rookverslaving
In de tabel hierboven staan een aantal ziektes waar roken toe leidt, maar helaas heeft roken nog meer gevolgen. Naast deze ziekten is roken verslavend, verhoogt roken de bloeddruk, verlaagt het de vruchtbaarheid, verlaagt roken het gezichtsvermogen, zorgt roken voor vlekken op de tanden en tandvlees. Roken kan er zelfs toe leiden dat je tanden kunnen uitvallen! Rokers nemen daarom niet voor niets 25% meer ziektedagen op dan niet-rokers.
Naast deze gevolgen voor de eigen gezondheid beschadigt de roker ook de gezondheid van anderen om hen heen. Roken is naast de ongezondheid een dure hobby. Het kost de roker geld, maar ook de gehele samenleving.
Opdracht 7A: Ontwerp zelf een pakje
In de supermarkt zie je allerlei pakjes sigaretten liggen, allemaal zijn deze tegenwoordig voorzien van een afschrikkende afbeelding en een tekst over de gevolgen van het roken. Maar werken deze afbeeldingen en teksten wel? Aan jou de taak om zelf een pakje sigaretten te ontwerpen. Het doel van het ontwerp is natuurlijk om het roken te ontmoedigen. Print het onderstaande bestand uit voor deze opdracht.
Vroeger en nu
Toen Columbus in 1492 Amerika ontdekte zag hij hoe de indianen tabak rookten. Misschien zegt de vredespijp jou wel wat. Ook werd er gerookt om pijn te bestrijden. In 1518 werd de eerste tabaksplant naar Europa genomen. Één reisgezel van Columbus, Rodrigo de Jerez werd de eerste roker van Europa. In Europa ontlokte dit negatieve reacties. De mensen zagen de rook uit de mond en neus als tovenarij. De Jerez moest hiervoor zeven jaar naar de gevangenis.
Eind 1500 raakte tabak in Nederland in de mode. Men ging toen pijp roken. In van de achttiende eeuw werd het roken van sigaren mode. In de tweede helft van de negentiende eeuw maakte Europa kennis met de sigaret. Dit gebeurde tijdens de Krimoorlog in 1854-1856. Franse en Engelse soldaten zagen dat Ottomaanse soldaten sigaretten rookten en namen deze mee naar Europa. The American Tobacco Company vond in 1880 een machine uit die sigaretten kon produceren.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden sigaretten populair. Maar liefst 95% van de Amerikaanse soldaten rookten! Dit komt omdat sigaretten een kalmerende en hongerstillende bijwerking heeft. Na de Eerste Wereldoorlog werden sigaretten als normaal beschouwd. Er kwamen uitgebreide reclamecampagnes voor sigaretten en roken was overal toegestaan! Zelfs bij de dokter en de tandarts. In de jaren '60 en '70 rookte 60% van de volwassen bevolking!
In de jaren vijftig kwamen de gezondheidsrisico's van roken meer aan bod. Er kwamen steeds meer voorlichtingscampagnes, maar toch bleef roken populair. In de jaren zeventig kwamen er waarschuwingen op de pakjes sigaretten te staan, ook werden reclames voor tabak verboden. Sinds 2008 is er in Nederland een rookverbod op de werkvloer. Het imago van roken veranderde van geneesmiddel naar schadelijk genotsmiddel. Om rokers van hun verslaving af te helpen komen er steeds meer iniatieven.
Opdracht 7B: Je hebt gelezen dat roken een lange geschiedenis heeft en er is veel gebeurd. Je zou roken kunnen vergelijken met de situatie van vroeger. Ook is het interessant om over de grens te kijken. Hoe gaan andere landen om met rokende inwoners? Maak in een groepje een vergelijking in plaats en tijd.
Stop, (ik) hou op! Het is niet meer leuk!
Roken is erg verslavend. Ieder jaar doen naar schatting 1 miljoen rokers een poging om te stoppen. De ex-rokers hebben gemiddeld 2,5 pogingen nodig gehad om te stoppen met roken. Stoppen met roken is dus erg lastig, maar wat zou de roker kunnen helpen met het stoppen met roken?
Opdracht 8: Maak in een groep van 3-4 leerlingen een poster over 'stoppen met roken'. Op deze poster geef je tips aan een roker om te stoppen met roken. Ook ga je in de poster in op de oorzaken en gevolgen van het roken. De poster wordt uiteindelijk klassikaal gepresenteerd.