Boek 7: Het Diner

Leesverlag

Door: Chesney Teunissen

Klas: H5B

Het boek: Het diner

Schrijver: Herman Koch  

Niveau: 3

 

Samenvatting

Het boek gaat zoals de titel al doet vermoeden over een diner. Beter gezegd een chique diner waar Paul en Claire zich niet zo op hun gemak voelen.

Paul is getrouwd met Claire en Paul is de broer van Serge die presidentskandidaat is. Serge heeft ervoor gezorgd dat ze toch nog plaatsjes konden reserveren in een chique restaurant. Het diner begint normaal maar Paul moet plots naar het toilet. Als hij terugkomt zit Babette met tranen in haar ogen. Ze loopt naar de deur en Claire achtervolgt haar terwijl Paul en Serge hun hoofdgerecht opeten. Voor Paul heeft het lang genoeg geduurt en hij gaat op zoek naar zijn vrouw en Babette. Op datzelfde moment gaat er een GSM af in zijn broekzak. Het is de gsm van zijn zoon Michel, die wil afspreken om zijn gsm te komen ophalen. Als hij heeft opgehangen ziet hij zijn vrouw en Babette terug binnenkomen. De gemoederen zijn blijkbaar al wat bedaard. Terwijl Paul op zijn zoon wacht bekijkt hij de filmpjes die op de gsm staan. Op de beelden ziet hij de zoon van Serge samen met zijn eigen zoon tekeer gaan tegen een zwerver. De zwerver ligt op de plek waar zij moeten zijn en dat kan zomaar niet. Hij moet er voor boeten. De jongens steken de zwerver in brand en alles staat op film. Wanneer zijn zoon aankomt bij het restaurant vraagt zijn vader waarom hij nooit iets over de beelden verteld heeft. Blijkbaar chanteert de geadopteerde zoon van Serge, Michel. Hij wil de beelden online zetten, maar hij probeert ze met geld te chanteren. Zijn zoon gaat weer naar huis en het diner gaat verder. Opeens komt het onderwerp aan bod. Serge wil alles opbiechten maar de andere drie zitten meer in met hun zonen en vinden dat ze moeten denken aan hun toekomst. Wat ze niet weten is dat Serge de persconferentie al gepland had. Hij gaat naar het cafe over het restaurant. Opeens hoort Paul sirenes. Hij stormt naar buiten en ziet zijn broer afgevoerd worden met de ambulance. En met Beau hebben ze afgerekend, Michel en Rick dan toch.

 

Personages

Paul Lohman

Paul Lohman is een ex-geschiedenis leraar die in het verleden een aantal keren flink uit zijn dak gegaan is als hij een woedeaanval kreeg. Hij is uit het onderwijs gegaan, maar hij heeft zijn gevoelens niet altijd onder controle. Zo heeft hij zijn broer eens een pan macaroni op de kop geslagen en hij heeft de rector van de school van Michel keihard in zijn gezicht geslagen. Hij slikt pillen voor zijn driftaanvallen. Hij doet redelijk cynisch over het restaurant waar ze eten: kleine porties en grote prijzen. Sinds kort weet hij dankzij de televisie-uitzending bij “ Opsporing verzocht\\" dat zijn zoon wordt gezocht voor een aanval op een junk/zwerfster. Maar hij staat altijd loyaal achter zijn kinderen. Hij weigert Serge over te halen om in de politiek te blijven.

Serge Lohman

Serge Lohman is de broer van Paul. Hij is een karikatuur van een politicus. Hij doet alles om het grote publiek te vriend te houden. De volgende keer zou hij de verkiezingen wel eens kunnen winnen en dan kan hij minister-president van Nederland kunnen zijn. Hij doet daarom graag voornaam in het openbaar: het eten in het dure restaurant bijvoorbeeld. Paul moet nog vaak terugdenken aan zijn jeugd toen Serge niet uitblonk door net gedrag. Hij boerde aan tafel omdat hij grote hoeveelheden cola dronk. Nu doet hij alsof hij een echte wijnkenner is. Tijdens dit diner begint hij aan zijn hoofdgerecht (de tournedos), terwijl er verder niemand aan tafel zit. Dat is niet echt volgens de etiquette. Hij ligt goed bij de vrouwen vanwege zijn openlijke charme.. Maar nu hij op de hoogte is van de misdaad van zijn zoon, wil hij zich in het openbaar terugtrekken als lijsttrekker voor de verkiezingen. Zijn vrouw wil dat hij blijft en heeft geprobeerd dat via Claire te bereiken. Maar hij gaat toch op weg om zijn aftreden bekend te maken, totdat hij door Claire het ziekenhuis in wordt geslagen. Je weet als lezer niet zeker of Serge wel oprecht zijn politieke carrière wil opgeven, want hij kan ontzettend goed acteren, hebben we gelezen. Dat zie je in de passage met de fan en de foto in het restaurant.

Babette Lohman

Babette Lohman is veel slimmer dan haar echtgenote Serge, vindt Paul. Ze heeft hem helemaal door. Ze doet heel sarcastisch over zijn manier van doen (bijvoorbeeld over zijn plotselinge hobby van wijnkenner). Maar aan het einde van de roman wil ze liever niet dat Serge zij terugtreden als lijsttrekker bekend maakt. Ze vindt het wel leuk om in de schijnwerpers te staan als de vrouw van ….. Ze is flink van postuur; alles aan haar is groot, maar het is wel in proporties. Tijdens het nagerecht doet Babette heel arrogant tegen de gerant van het restaurant. Ze wil dat hij het terugneemt en maakt een beschamende scène.

Claire Lohman

Claire Lohman is, volgens de verteller, ook slimmer dan hij is. Ze is ook stiekem. Want op de avond van het diner weet zij al dat haar zoon iets gaat uithalen, wat niet door de beugel kan. Ze heeft echter niets aan Paul verteld. Al eerder in haar huwelijk heeft ze informatie achtergehouden bijv. over de vruchtwaterpunctie in het verleden. Ze heeft natuurlijk willen weten of hij een genetische afwijking had. Maar dat kan ook meteen betekenen dat Michel niet de biologische zoon van Paul is.

 

Thematiek

Goed en Kwaad

In deze uitstekende roman van Herman Koch staat het dilemma van ouders centraal waarin die kunnen komen te verkeren wanneer hun kinderen onheil veroorzaken. Michel en Rick hebben in een bui van onbezonnenheid een zwerfster gedood. De dood van de vrouw vergoelijken ze doordat ze zo ‘stonk” en daarmee eigenlijk om haar dood had gevraagd. Bovendien konden ze niet weten dat er nog lege benzinedampen in de jerrycan zaten. Hoever mogen ouders gaan in de bescherming van hun kinderen, wanneer die een misdaad hebben gepleegd? Met dat probleem worstelen de vier ouders die bovendien nog een familieband met elkaar hebben. Het meest ligt de nadruk op de ouders van Michel, die een bijna oedipale band met zijn moeder heeft. Misschien (suggereert de verteller) is hij geen biologische zoon van Paul (het verslag van het vruchtwateronderzoek) Toch blijkt ook Paul volledig op de hoogte zijn van wat Michel heeft uitgespookt: het filmpje op YouTube laat daarover geen misverstanden bestaan. Het liefst stopt Paul alles in de doofpot net als zijn vrouw Claire. Vandaar dat de flashbacks met de fietshandelaar en met de rector op school nuttig zijn omdat ze de kern van de thematiek aangeven. Uit de discussie van Paul met de rector is het volgende citaat op blz. 262/263 : Ik stond voor het dilemma waarvoor iedere ouders zich vroeg of laat geplaatst ziet: je wilt uiteraard je kind verdedigen, je komt voor je kind op , maar je moet dat niet al te krachtig doen en al helemaal niet welbespraakt- je moet ze niet klemzetten. De onderwijzers en docenten zullen je laten uitspreken, maar daarna wraak nemen op je kind. “Het Diner” is een boeiende roman over loyaliteit van ouders ten opzichte van hun kind, verzwegen familiegeheimen, zinloos geweld, eigenaardige liefdesrelaties, eigenbelang, veinzen. Voeg daarbij de luchtige toon waarin Herman Koch zijn mening geeft over de gebakken lucht van het zoveel-sterren-restaurant en een eerste heerlijke roman wordt smakelijk aan de lezer geserveerd..

 

Motieven

Familiegeheim

Van de vier ouders is misschien Serge nog de betrouwbaarste. Hij wil zich namelijk uit de politiek terugtrekken, waardoor zijn zoon kan bekennen. Alleen weet je niet zeker wat hem diep van binnen beweegt, omdat je namelijk van de verteller te horen hebt gekregen dat Serge een perfecte toneelspeler is in de publieke ruimte. De scène met de man die in het restaurant een foto van de a.s. minister-president wil maken, is daarbij illustratief. Babette wil niet dat hij opgeeft, zodat zij de kans misloopt om “de vrouw van …..” te worden. Claire en Paul denken vooral aan de toekomstige belangen van Michel. Aardig is ook nog dat het stel Claire en Paul geheimen voor elkaar hebben. Zo heeft Claire achter zijn rug om gevraagd aan Babette of ze tijdens haar ziekte Michel willen weghalen bij Paul. Ook hebben ze hun kennis over het zwerfster-incident voor elkaar verzwegen en op de avond van het diner komt Paul er ook nog achter dat Claire voor de geboorte van Michel ook een vruchtwateronderzoek heeft laten doen en ze al op de hoogte was dat ze een zoon kregen. Het veinzen (hier in alle vier personages naar voren gebracht) is een vaker voorkomend motief in het werk van Herman Koch. Als laatste tik voor de lezer zegt Paul nog dat hij iets in het verslag heeft gelezen wat hij niet wil vertellen, daarbij suggererend dat Michel zijn biologische zoon wel eens niet zou kunnen zijn. Het andere familiegeheim( de verdwijning van de geadopteerde Beau, waarin Michel zeker de hand heeft gehad en waarvan zijn moeder vooraf en zijn vader na afloop op de hoogte zijn geweest) wordt in de familie doodgezwegen.

 

Titelverklaring

Het gehele verhaal speelt zich af tijdens een diner waarbij twee broers met hun echtgenoten een afspraak moeten maken over een kwestie waarbij hun kinderen zijn betrokken.

 

Structuur & perspectief

Structuur
De roman heeft een opzet in hoofdstukken die in relatie worden gezet met het opdienen van een vijfgangendiner in een duur restaurant. De delen waarin de roman is verdeeld, verwijzen naar de onderdelen van zo’n diner, nl.:
- Aperitief (ho 1-7)
- Voorgerecht (ho 8-15)
- Hoofdgerecht (ho 16-35)
- Nagerecht (ho 36-39)
- Digestief (ho 40- 45)
Daarna is er een soort epiloog die ook ruim na de dag van het diner wordt verteld. Dit hoofdstuk heet “De fooi.” (ho 46)

De structuur van deze roman is bijzonder hecht. Paul Lohman kondigt iets in een onbelangrijke passage aan in een hoofdstuk en je weet dan dat het element later zal worden ingevuld. De belangrijkste gebeurtenissen worden inderdaad in het hoofdstuk Hoofdgerecht verteld.

Deze manier van vertellen wekt veel spanning. Om de eenheid van tijd en plaats te kunnen handhaven, krijg je vanuit het perspectief van Paul te zien wat er in het verleden is gebeurd.
(de flashbacks over het inschieten van de ruit van de fietsenmaker en zijn woede, het incident met zijn zoon en diens neef, zijn verleden als geschiedenisleraar en de ziekte van zijn vrouw) Door deze uitvoerige flashbacks in de hoofdstukken van het Hoofdgerecht wordt de chronologische volgorde drastisch doorbroken.

Perspectief
De verteller is Paul Lohman die in de ik-vorm het verhaal vertelt van een diner met zijn broer Serge Lohman. Paul is ex-leraar geschiedenis, maar een aantal jaren geleden doorgedraaid tijdens een les, waarna hij zich onder psychiatrische behandeling moest stellen en hij later op non-actief wordt gesteld. Hij heeft een genetische afwijking op het gebied van gedragsstoornissen.

In een soort epiloog (Hoofdstuk “De fooi”) vertelt hij dat de verkiezingen op niets zijn uitgelopen. Dan zijn we in de tijd al een paar maanden verder. Maar dan is hij juist een achteraf vertellende “ik”

 

Stijl

De stijl van Herman Koch is in deze roman geestig, ironisch en humoristisch. Zo krijgt de handelwijze van de Nederlandse politicus kritiek, maar zeker ook de keuken van een trendy restaurant, dat belachelijk hoge prijzen vraagt voor heel kleine porties voedsel.

 

Mijn mening

Ik vond het diner een leuk boek, maar ik vond het niet spannend genoeg. Op het begin was je wel iets aan het lezen en je wist dat het een geheim was, maar voor de rest wist je niks, dus voor mij had het niet echt een reden om te lezen. Ik had ook niet echt dat ik dacht van ‘Ik wil echt weten wat die zoon heeft gedaan.’ Dit komt denk ik omdat ik niet echt het gevoel had dat het echt een shock zou geven als ik zou weten wat hij gedaan had. Ik vond het boek voor de rest niet super moeilijk om te lezen, maar ik had wel soms dat ik helemaal vergat dat hij in een restaurant zat wanneer hij vertelde over zijn flashbacks. Dit komt misschien omdat ik niet zoveel in een keer las, ik kon ook niet echt in het boek komen. Ik heb heel vaak met boeken dat ik maar door wil blijven lezen, dan kan ik echt verslaafd raken, maar dat had ik niet bij dit boek. Het verhaal pakte mij dus niet echt, maar het is wel een goed boek en ik vind het heel knap dat Herman Koch een heel verhaal kan maken wat eigenlijk maar in 1 dag gebeurd.

bron: https://www.scholieren.com/boek/9683/het-diner/zekerwetengoed